مکانیک به زبان ساده ، عواقب تاخیر در تعویض تسمه ها

در همه خودروهای رایج، تسمه ای وجود دارد که  قطعاتی از جمله دینام، واترپمپ، کمپرسور کولر و  احتماال فرمان هیدرولیک از آن استفاده میکنند.  چون معمولا این تسمه از بیرون نصب میشود  بنابراین میتوانید آن را از قسمت جلوی موتور  ببینید. البته در خودروهای دیفرانسیل جلو، موتور  اغلب به صورت عرضی نصب میشود. تسمه معمولا  یک نوار مارپیچ است که حول پولی های گوناگون  حرکت میکند. اگر پوسیدگی یا فرسودگی از جمله  ترک، ساییدگی و موارد مشابه به آن در تسمه  مشاهده کردید، باید برای تعویض آن اقدام کنید.  تسمه نیز مانند دیگر قطعات خودرو عمر مفیدی دارد  و باید در زمان معینی عوض شود تا مانع آسیبهای  شدید و جدی به موتور خودرو گردد.

اغلب موتورها یک تسمه تایمینگ یا زمان‌بندی نیز دارندکه از دید پنهان است که میل‌لنگ در قسمت پایین موتور را به سرسیلندر در قسمت بالا وصل می‌کند. این تسمه باز و بسته شدن سوپاپ‌ها را کنترل می‌کند. بسیاری از موتورها از زنجیر تایمینگ به جای تسمه استفاده می‌کنند. تفاوت کلیدی زنجیره تایمینگ در این است که معمولا به تعویض دوره‌ای نیاز ندارد. تسمه تایمینگ معمولا بعد از طی مسافت ۶۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض دارد که البته زمان درست آن را بایددر دفترچه راهنمای خودروتان ملاحظه کنید.

اگر تسمه تایمینگ پاره شود، خودرو خاموش خواهد شد و دیگر قادر نیستید آن را روشن کنید،‌اما در بعضی خودروها بعداز این که تسمه تایمینگ پاره شد، می‌توان دوباره آن را روشن کرد. اما درنظر داشته باشید که به خاطر دینام، زیاد نمی‌توانید رانندگی کنید. بدون دینام، باید به نیروی الکتریکی حاصله از باتری اتکا کنید. با این که تسمه می‌تواند بیش از ۱۶۰ هزار کیلومتر دوام داشته باشد اما باید به صورت دوره‌ای بازرسی شود. اگر می‌خواهید خودتان این کار را انجام دهید، بهتر است دفترچه راهنمای خودرو را مطالعه کنید.

این در بعضی از خودروهای امروزی مانند هیوندای که چهارسیلندر است بعد از شش سال یا ۹۶ هزار کیلومتر و یا بعد از دو سال یا ۲۴ هزار کیلومتر صورت می‌گیرد. فولکس واگن این کار را بعد از ۶۴ هزار کیلومتر توصیه می‌کند اما در بعضی از خودروهای فورد بعد از طی مسافت ۱۶۰ هزار کیلومتر این کار صورت می‌گیرد. هزینه تعویض تسمه دینام در کشورهای مختلف فرق می‌کند که از ۷۵ تا بیش از ۱۵۰ دلار متغیر است. گاهی اوقات ممکن است با شنیدن سیگنال‌های هشدار متوجه شویدکه زمان تعویض تسمه فرارسیده است؛ هنگامی که موتور را روشن کرده و یا شتاب می‌گیرید، صداهای قیژقیژ از تسمه دینام می‌شنوید.

در بعضی از خودروها اگر تسمه تایمینگ پاره شود یا روی پولی رد کند، پیستون‌ها همچنان به سمت بالا و پایین حرکت می‌کنند اما چون زمان‌بندی به هم خورده است، سوپاپ‌ها با پیستون‌ها برخورد کرده و خم می‌شوند. تعویض تسمه‌تایم بسیار مهم است و چون به آسانی قابل رویت نیست باید آن را به تعمیرگاه مجاز ببریدتا نگاه دقیق‌تری بهآن بیندازد. برای زمان تعویض این قطعه توصیه‌های گوناگونی وجود دارد. برای نمونه، تعویض تسمه‌تایمینگ در بعضی از خودروهای شورولت بعد از طی مسافت ۱۶۰ هزار کیلومتر صورت می‌گیرد.

در بعضی از موتورها، تسمه تایمینگ واترپمپ را نیز به حرکت در می‌آورد. بعضی از تعمیرگاه‌ها تعویض هم‌زمان واترپمپ و تسمه را توصیه می‌کنند. این کار قابل توجیه است زیرا اگر واتر پمپ چند ماه بعد از تسمه تایمینگ خراب شود، تعمیرکار مجبور است دوباره نگاهی به موتور بیندازد، قطعات را از هم باز کند و سیستم خنک‌کننده را عوض کند و بابت چند ساعتی که به بررسی این کار می‌پردازد، اجرت قابل توجهی خواهدگرفت. بنابراین اگر می‌خواهید حیران و سرگردان نمانید، به تعویض به موقع تسمه‌ها توجه کنید تا بعدها هزینه بیش‌تری را متحمل نشوید. تسمه تایمینگ یک تسمه الستیکی دندانه‌دار است که به میل‌لنگ اجازه می‌دهد تا دور میل‌سوپاپ بچرخد. یک تسمه تایمینگ گاهی اوقات تسمه سوپاپ نیز نامیده می‌شود. میل‌سوپاپ، سوپاپ‌ها را در یک حرکت هم‌زمان با پیستون‌های موتور باز و بسته می‌کند. اگر تسمه تایمینگ پاره شود، موتور از کار می‌افتد و معمولا باعث آسیب‌های شدید می‌شود.

این است که بازدید منظم تسمه تایم از اهمیت خاصی برخوردار است. اگر تسمه شل شود یا سر بخورد، سوپاپ‌ها در زمان نامناسب باز شده و پیستون‌ها آسیب می‌بینند. در این هنگام معمولا صدای ناهنجاری به گوش می‌رسد و توصیه می‌شود که در این گونه مواقع به سرعت پدال کلاچ را تا انتها فشار دهید تا از ادامه آسیب جلوگیری شود. معمولا تعویض تسمه تایمینگ هر ۶۰ هزار تا ۸۰ هزار کیلومتر صورت می‌گیرد. تسمه تایمینگ یک باند لاستیکی بزرگ است که در بعضی جاها دندانه‌دار شده و اجازه می‌دهد که میل‌لنگ دور میل‌سوپاپ بچرخد. نام تسمه تایمینگ از این قضیه ناشی می‌شود که مسوولیت حرکت هم‌زمان میل لنگ و پیستون‌ها را بر عهده دارد.

اگر تسمه تایمینگ کار باز و بسته نگهداشتن سوپاپ‌ها را در یک ترتیب موازی با میل لنگ نگه ندارد، موتور به طور کلی از کار می‌افتد. همچنین اگر تسمه تایمینگ پاره شود یا سربخورد سبب می‌شود که موتور بلافاصله ازکار بیفتد و حتی آسیب جدی به آن وارد شود. در صورت رخ دادن چنین اتفاقی، آسیب بسیار شدیدی به پیشرانه خواهد رسید ؛ ممکن است پیستون بشکند و سوپاپ‌ها از بین بروند. در این شرایط موتور به هیچ وجه روشن نخواهد شد و خودرو باید تا تعمیرگاه بکسل شود. شکی نیست که هزینه تعویض تسمه تایم از هزینه تعمیر موتور بسیار کم‌تر است، بنابراین عاقلانه است که این قطعه را به طور منظم عوض کنیم و اگر به پایان عمر مفید آن نزدیک می‌شویم، از تغییر ناگهانی دور موتور (مانندمعکوس کشیدن) و کارکرد پیشرانه در دورهای بالا خودداری کنیم.

تسمه مارپیچ

تسمه‌های مارپیچ که به عنوان تسمه دینام نیز شناخته می‌شوند، قدرت را به کمپرسور کولر،‌پمپ هیدرولیک  فرمان، پروانه رادیاتور (در خودروهای با پروانه مکانیکی) و پمپ انژکتور انتقال می‌دهند. اگر تسمه مارپیچی پاره شود، همه قطعات موتور از کار می‌افتند، موتور بیش از حد داغ می‌کند و آسیب می‌بیند. تعمیرکاران به دنبال شیار، ترک‌خوردگی و یا پوسیدگی هستند که نشانگر لزوم تعویض این تسمه است. هنگام روشن شدن موتور در روزهای سرد سال و رانندگی در پیچ‌های تند، اگر صدای قیژ مانندی از موتور شنیدید، هشداری است که به شما اخطار می‌دهد، زمان تعویض تسمه فرا رسیده است. مطالعات نشان‌می‌دهد که تسمه دینام اغلب بین ۶۰ هزار و ۹۰ هزار کیلومتر پیمایش خودرو دچار نقص فنی و توصیه می‌شود که آن را قبل از فرا رسیدن این مسافت عوض کنید.

شیلنگها

شیلنگ‌های خنک‌کننده در موتورهای درون‌سوز شامل شیلنگ‌های رادیاتور در قسمت‌های بالا و پایین و شیلنگ‌های بخاری است. در بعضی از خودروها شیلنگ میان‌بر یا بای‌پس نیز دیده می‌شود. شیلنگ‌ها ارتباط انعطاف‌پذیر برای جریان خنک‌کننده بین موتور، رادیاتور و بلوک بخاری فراهم می‌کنند. در شیلنگ‌ها معمولا ترک‌های ریزی از داخل به وجود می‌آید که می‌تواند سرانجام منجر به پارگی آن و در نتیجه، گرمای بیش از حد موتور شود. توصیه می‌شود شیلنگ‌ها و قطعات مربوط به آن راهر دو سال یک‌بار عوض کنید.

تسمه تایم یا تسمه زنجیری، قسمتی از موتور احتراق داخلی است که زمان‌بندی سوپاپ‌ها را کنترل می‌کند. میل‌سوپاپ، سوپاپ‌ها را در یک حرکت هم‌زمانی با حرکت پیستون‌ها باز وبسته می‌کند. بعضی از موتورها از دنده تایمینگ استفاده می‌کنند. اصطلاح » تسمه تایمینگ « همچنین برای حالت کلی‌تر هر تسمه تخت با دندانه‌های پیچیده نیز استفاده می‌شود. چنین تسمه‌هایی زمانی که بار سنگین در خودرو مد نظر باشد برای انتقال قدرت یا حرکت چرخشی و حرکت خطی نیز استفاده می‌شود.