انواع ترمز خودرو ABS ،ESP ، EBD،ASR
توضیح در مورد ABS
مفهوم کلی ترمزهای ضد قفل:
تئوری ترمزهای ضد قفل بسیار ساده است. یک چرخ در حال لیز خوردن (بهطوری که سطح تماس تایر نسبت به زمین سر بخورد) نسبت به چرخی که لیز نمیخورد نیروی اصطکاک کمتری دارد. اگر با اتومبیل خود در یخ گیر کرده باشید میدانید که اگر چرخها بچرنخد هیچ نیروی جلوبری به اتومبیل وارد نمیشود زیرا سطح تماس چرخ نسبت به یخ لیز میخورد. ترمزهای ضد قفل با جلوگیری کردن از سر خوردن چرخها در هنگام ترمز کردن، دو مزیت را بوجود میآورند:
- خودرو زودتر متوقف میشود
- میتوان خودرو را هنگام ترمز کردن نیز هدایت کرد
روند کار سیستم ترمز ABS:
پردازنده مرکزی خودرو با کمک سنسورهای موجود در هر چرخ، سرعت دوران چرخها را در حالت ترمزگیری بررسی میکند. در صورتی که سرعت دوران یکی از چرخها نسبت به سایر چرخها متفاوت باشد، پردازنده با فرمان لازم به سوپاپ الکتریکی سیلندر ترمز، میزان فشار درون سیلندر را تغییر میدهد که با این کار میزان نیروی ترمز وارده به چرخ تغییر میکند و چرخ از حالت بحرانی خارج میشود. پس احتمال قفل شدن آن نیز کم میشود. روند بالا به صورت مداوم و با سرعت زیاد انجام میشود، بهطوری که در هر دقیقه بین ۱۵ تا ۲۰ مرتبه این روند تکرار میشود.عملکرد پایهای سیستم ABS به صورت بالا است که البته عملکردهای دیگری مانند EBD نیز به این سیستم اضافه شده است.
هنگامی که از یک سیستم ترمز ضد قفل (ABS) به درستی استفاده شود، سیستمی ایمن و موثر خواهد بود. ABS به راننده امکان می دهد تا پایداری حرکت مستقیم خودرو و کنترل بر فرمان را حفظ و همچنین در برخی موقعیت ها به خصوص در سطح جاده های مرطوب و لغزنده موجب کاهش مسافت توقف اتومبیل می شود. برای کسب این امتیاز ایمنی رانندگان باید یاد بگیرند چگونه به درستی از سیستم ABS خود استفاده کنند.
- چگونه متوجه وجود سیستم ABS در اتومبیل خود شویم؟
همانطور که گفته شد بیشتر اتومبیل های امروزی چه به طور استاندارد و چه انتخابی از این سیستم برخوردارند. در اینجا چند روش متفاوت برای درک این موضوع که آیا اتومبیل شان مجهز به سیستم ترمز ضدقفل است یا نه معرفی می کنیم: در بسیاری از اتومبیل های مجهز به این سیستم، راننده احتمالاً ارتعاشات سریعی از پدال ترمز را تجربه می کند. در واقع به نظر می رسد که ترمزها فشار را به شما برمی گردانند. گاهی اوقات ممکن است پدال به طور ناگهانی بیفتد. همچنین ممکن است دریچه های موجود در کنترل کننده ABS صدایی مشابه ساییدن یا وزوز کردن تولید کند. در برخی اتومبیل ها ممکن است ارتعاشات خفیفی احساس شود که نشان دهنده فعال بودن ABS است. به خاطر داشته باشید این مسئله بسیار مهم است. زمانی که صدایی شنیدید یا احساس ضربان هایی در پدال کردید پای خود را از پدال ترمز برندارید و به فشار مداوم ادامه دهید.
در واقع چنانچه اتومبیل شما به ترمز ABS مجهز است نباید فشارهای مکرر به پدال ترمز وارد کنید. تنها کافی است پای خود را به طور دائم روی پدال قرار دهید و به خاطر داشته باشید که هنوز می توانید اتومبیل را هدایت کنید. آنچه که سیستم ABS انجام می دهد مشابه فشار مکرری است که از سوی راننده به پدال ترمز وارد می شود. این سیستم به طور خودکار فشار موجود در خطوط سیستم ترمز را برای حفظ بیشینه عملکرد ترمز تا آستانه قفل شدن چرخ ها تغییر می دهد. در واقع ABS به کمک تجهیزات الکترونیکی با سرعت بسیار زیادی این کار را انجام می دهد.
در جادهای مرطوب ولغزنده ممکن است که چرخها از مسیر خود خارج شوند سیستم ترمز . فرمان و و چرخ را محصور کرده و در مسیر مستقیم نگه میدارد.
در وسیله نقلیه ای که به سیستم ترمز ضد قفل مجهز نیست راننده از ترمز پمپی زیر پای خود برای ترمز گرفتن استفاده میکند ولی در وسیله نقلیه ای که مجهز به ترمز ضد قفل است پای شما باید بطور ثابت روی پدال ترمز باشد در این حالت دستگاه ضد قفل ترمز را برای شما پمپ می کند و شما می توانید با خیال راحت تری به رانندگی بپردازید .
توضیح در مورد ESP
این سیستم جدیدترین سیستم حفاظتی خودرو است و از سال ۲۰۰۲ میلادی بر روی ۲۷% از وسایل نقلیه اروپایی، نصب شده است . این آمار در خودروهای ژاپنی و امریکایی ۷۵% بوده و رو به افزایش است. این سیستم برای کنترل مطلوب خودرو و بر روی سطح جاده و حفظ ثبات آن در هنگام پیچیدن، طراحی شده است. اگر راننده با گردش سریع فرمان،کنترل خودرو را از دست بدهد و خودرو بلغزد، سیستم ESP آن را به مسیر اصلی خود بر میگرداند. اگر خودرویی در حال حرکت باشد و ناگهان ترمز یکی از چرخهای آن فعال شود، به دلیل اختلاف سرعت، در جهت همان چرخ میچرخد. راننده با فشردن یکی از پدالها یا اهرمهای موجود در زیر پای خود، خودرو را به سمت دلخواه، هدایت میکند. سیستم ESP هنگام تغییر مسیر ناخواسته خودرو، آنرا به مسیر اولیه خود باز میگرداند.ESP ،لغزش جانبی خودرو را در هنگام گردش فرمان با اعمال نیروی ترمز بر روی یک چرخ، کنترل میکند و خودرو را به مسیر مورد نظر راننده بر میگرداند.
جالب است بدانید که این سیستم در کمپانیهای مختلف، نامهای مختلفی دارد. به طور مثال آفارومئو به آن VDC، بامو به آن DSC، فراری به آن CST و لکسوس به آن VDIM میگوید اما همگی آنها در مفهوم، کار ESP را کرده و به پایداری خودرو در شرایط مختلف کمک میکنند.
ما معمولاً در مورد خودروهای پربازده میشنویم که دچار کمفرمانی و بیشفرمانی میشوند. این واقعیت وقتی سرعت از حدی بالاتر باشد یا جاده لغزنده باشد یک حقیقت اجتناب ناپذیر است.
مرکز خودرو در واقع قلب سیستم ESP میباشد، کنترل حرکت چرخشی حول محور قائم (Yaw). در واقع این سنسور در مرکز واقعی خودرو قرار دارد تا کوچکترین انحراف را احساس کنند. اگر شما جای راننده در خودرو بنشینید این سنسور در سمت راست راننده در پایین قرار دارد. حال مفهوم واقعی Yaw (حرکت چرخشی حول محور قائم) چیست؟ بهنظر میرسد که بیشتر این واژه در صنایع مربوط به دریا نوردی کاربرد داشته باشد. کشتیها و خودروها هر دو Yaw را تجربه میکنند که در واقع چرخش حول محور z میباشد. اگر سنسورهای کنترلی این چرخش در سیستم ESP انحرافی را مشاهده نمایند آنرا در کسری از زمان به رایانه مرکزی گزارش میدهد و اینجا است که این سیستم وارد عمل میشود. در واقع ESP به این صورت وارد عمل میشود که کنترل تک تک ترمزهای چرخها را بر عهده میگیرد و همچنین دریچه گاز ورودی موتور را هم کنترل میکند. در واقع دریچه گاز (پدال) را کمتر میکند تا سرعت خودرو به مقدار مطلوب برسد. سنسورهای بهکار رفته در این سیستم اختلاف موجود در زاویه خودرو و زاویه چرخش فرمان را احساس میکنند و دائما به رایانه مرکزی خودرو گزارش میدهند و این رایانه است که با ورودیهای دریافتی خود، بهترین تصمیم را میگیرد.
سیستم ESP همچنین از کنترل Traction نیز بهره میبرد. اگر سیستم ESP از لغزشهای جانبی خودرو جلوگیری مینماید اما کنترل Traction از لغزشهای طولی ممانعت به عمل میآورد. اگر سیستم کنترل Traction لغزش و سر خوردن یک چرخ را تشخیص داد، سیستم ESP با دریافت دادههای مناسب از سنسورها لغزش جانبی خودرو را بررسی میکند.
سیستم کنترل پایداری در واقع با سه سنسور اصلی در ارتباط است:
۱- سنسور سرعت دورانی چرخ: بر روی هر چرخی یک سنسور وجود دارد تا سرعت دورانی هر چرخ را محاسبه نماید. این سرعت چرخ با سرعت طولی خودرو در رایانه مرکزی خودرو مقایسه میشود و تصمیمات لازم اتخاذ میشود.
۲- سنسور زاویه فرمان: این سنسور زاویه چرخشی فرمان را اندازه گیری میکند. رایانه مرکزی خودرو جهت مورد نیاز راننده را از روی دادههای این سنسور متوجه میشود.
۳- سنسور چرخش حول محور قائم: این سنسور به نام سنسور Yaw معروف است. در وسط خودرو قرار دارد. این سنسور جهت واقعی خودرو را به رایانه مرکزی گزارش میدهد. رایانه مرکزی خودرو با توجه به دادههای این سنسور و سنسور زاویه فرمان تصمیم مناسب را میگیرد.
مزایای ESP:
مهمترین مزیتی که میتوان از این سیستم عنوان کرد کاهش چشمگیر تصادفات میباشد. هر رانندهای ممکن است در شرایط لغزنده مجبور به رانندگی باشد، خواه آب و هوا بارانی باشد یا برفی و یخبندان. سیستم ESP کمک شایانی به حفظ کنترل خودرو در شرایط بد آب و هوایی میکند. سیستم ESP بر طبق اظهارات موسسه ایمنی بزرگراهها (IIHS) میتواند از ۹۰۰۰ هزار تصادفات مرگبار جلوگیری به عمل آورد. همچنین سازمان امنیت ترافیک ملی (NHTSA) اعلام کرده که توانسته ۲۶ درصد تصادفات در خودروهای معمولی و نزدیک به ۴۸ درصد تصادفات مربوط به خودروهای شاسی بلند را کاهش دهد.
توضیح در مورد EBD
EBD وقتی وارد عمل می شه که ترمز گرفته بشه که برای منحرف نشدن ماشین نیروی ترمز روی چهار چرخ را کم و زیاد میکنه (البته زیاد که نه!) تا ماشین منحرف نشه.
ولی ESP بدون گرفتن ترمز توسط راننده، در صورت نیاز، وارد عمل میشه و با اعمال ترمز روی بعضی از چرخها مانع منحرف شدن می شود.
توضیح در مورد ASR
سیستم ASR :
( Anti Schlupf Regelung )
این سیستم ترمز در شرایط جاده های برفی و زمستانی جلوی هز گردی چرخ های متحرک را می گیرند بدین ترتیب باعث حفظ پایداری می شوند این سیستم به دو نحو کار می کند یا بصورت الکترونیکی قدرت موتور را کاهش می دهد ( کنترل الکترونیکی دریچه گاز) یا بر روی چرخ هایی که هرز گردی میکند ترمز اعمال می کند
سوی تولید کنندگان مختلف نامهای مختلفی استفاده میشود.مانند ETC , TC و TSC
توضیح در مورد HBA