آشنایی با انواع روغن موتور

0

انواع روغن موتور سنتتیک و نیمه سنتتیک

از آنجا که روغن موتور باید این چند کار را به طور همزمان انجام دهد، فرمولاسیون شیمیایی پیچیده ای را می طلبد اما برای آگاهی از عملکرد روغن موتور چگونگی رده بندی آن و انتخاب نوع صحیح روغن موتور برای خودرویتان، نیازی نیست شیمیدان یا مهندس شیمی باشید بلکه کافی است با انواع مختلف روغن موتور، رده بندی و علائم و اختصارات آن آشنا شوید.
۲. انواع روغن ها
در حال حاضر روغن های موتور به سه نوع کلی تقسیم می شوند:
الف: مینرال (ارگانیک) ب: سنتتیک چ: نیمه سنتتیک (Premium)
الف ـ مینرال:
روغنی است که برپایه نفت خام ساخته می شود و سال هاست در خودروها به کار می رود و همه ما با آن آشنایی داریم.
ب ـ سنتتیک:

روغنی است که از ترکیبات شیمیایی  یا  پولیمراسیون هیدروکربن ها (  Olefins) تولید می شود  نه از تصفیه نفت خام. این نوع  روغن    اولین بار در موتورهای جت به    کارگرفته شد   و به   دلیل مزایایی که نسبت به  نوع  مینرال داراست ،  در  سالیان  ا خیر
مصرف آن  در خودروها نیز   فزونی یافته است.  روغن های  سنتتیک  انواع  مختلف با مواد تشکیل    دهنده   متفاوت دارند که  این  موضوع  آنها  را  از لحاظ  کیفیت  و  نوع مصرف  نیز با یکدیگر    متمایز   می کند.   از   بین   صدها   نوع   روغن   سنتتیک   با
فرمولاسیون  های  مختلف که هر یک محاسن و  معایبی دارند، نوعی  که برپایه  Poly
alpha olefins  یا  به اختصار   (PAO)   ساخته   می شود  و  مقادیر  کمی  هم Ester دارد، دارای کارایی و مقبولیت بیشتری است.

بیشتر روغن های سنتتیک از مزایای زیر برخوردارند:
۱. کاهش مصرف روغن به دلیل عمر بیشتر آن
۲. غیرخورنده و غیرسمی بودن
۳. تبخیر شوندگی پایین
۴. دمای سوختن بال
۵. مقاومت در برابر اکسیداسیون بالا
۶. دارا بودن شاخص ویسکوزیته بالا به صورت طبیعی (عکس العمل سریع در مقابل تغییرات دما)
۷. کاهش مصرف سوخت تا ۴/۲ درصد
۸. نقطه روان شدن پایین
۹. قابلیت استفاده از روغن های با گستره ویسکوزیته زیاد بدون نگرانی از شکست پلیمرها (در ادامه توضیح داده خواهد شد.)

عیب این نوع روغن ها نیز قیمت بالای آنها و عدم تطابق کامل با موتورهای دارای تکنولوژی قدیمی است.

ج ـ نیمه سنتتیک:
مخلوطی است از روغن سنتتیک و مینرال (ارگانیک). این نوع روغن کیفیت روغن های سنتتیک    را  ندارد  اما  در شرایط  سخت نظیر  دماهای  بالا   و  یا  بار  زیاد  عملکرد  بهتری نسبت  به  نوع  مینرال  از خود  نشان  می دهد و  بیشتر  در وانت ها و SUVها
مصرف می شود و قیمت آن نیز کمی بیشتر از مینرال هاست.

برای آگاهی از این که کدام روغن برای خودروی شما مناسب است، بهترین مقالات اطلاعات عمومیو گوناگون – و مأخذ دفترچه راهنمای خودرو یا برچسب های داخل محفظه موتور (در صورتی که نوع روغن مشخص نشده، معنای آن استفاده از همان نوع قدیمی مینرال است). استفاده از روغن مینرال یا نیمه سنتتیک برای موتوری که تنها
استفاده  از روغن سنتتیک در آن توصیه شده، می تواند برای موتور خطرآفرین باشد اما در مقابل استفاده از روغن های سنتتیک یا نیمه سنتتیک برای موتورهایی که  برای استفاده از نوع مینرال طراحی شده اند (موتورهای قدیمی) با تمهیدات خاصی،  از نظر تولیدکنندگان روغن های سنتتیک بلامانع است، اما بسیاری از متخصصان  به دلایل زیر این کار را نیز اشتباه و مضر می دانند:

۱. هر یک از انواع  مختلف روغن های سنتتیک  با توجه به فرمول شیمیایی  ، قابلیت تطابق با برخی انواع لاستیک ها و الاستومرها را ندارد و در نتیجه اگر ازروغن سنتتیکی  با فرمول خاصی برای موتورهای با واشرها و درزبندهایی که با آن فرمول روغن سازگار  نباشد، استفاده شود باعث نشتی روغن و مسائلی از این قبیل خواهد شد (روغن های مینرال سبب تورم واشرها و جلوگیری از نشتی آنها میشوند اما روغن های سنتتیک در مورد برخی انواع واشرها فاقد این خاصیت هستندو حتی بعضی از آنها باعث خورده شدن برخی از انواع واشرها می شوند. حتی استفاده از روغن سنتتیک با مواد تشکیل دهنده ای متفاوت با مندرجات دفترچه راهنمای خودرو، برای خودروهایی که با این نوع روغن کار می کنند نیز می تواند خطرساز باشد، چه رسد به استفاده از این نوع روغن ها در موتورهایی که برپایه استفاده از روغن مینرال طراحی شده اند. به عنوان مثال روغن سنتتیک برپایه Poly glycol با پلی استرها، پلی کربنیک ها، ABS، پلی ونیل کلرین ها Poly phenylene Oxide (همگی پلاستیک هستند) و Buna S، بوتیل، Neoprene و لاستیک طبیعی (همگی الاستومر هستند) سازگاری خوبی ندارد و یا روغن سنتتیک برپایه PAO نیز که بیشتر روغن های سنتتیک موجود در بازار بر این ایه
هستند، سازگاری ضعیفی دارد. مزیت برخی از انواع روغن های سنتتیک و قابلیت تطابق آنها با انواع الاستومرها و لاستیک ها، همچنین حلالیت هر کدام در افزودنی ها و لجن موتور به همراه خواص و عدد VI (در ادامه بررسی خواهد شد)
هر کدام را در نمودار می بینید.

۲. روغن های سنتتیک در مقایسه با روغن های مینرال با لایه نازکتری روی قطعات موتور می نشیند (به همین دلیل فاصله قطعات ثابت و متحرک موتورهایی که با روغن سنتتیک کار می کنند، کمتر است) لذا استفاده از این نوع روغن برای موتورهایی که براساس تکنولوژی قدیمی مینرال طراحی شده اند باعث نشتی پیستون خواهد شد. البته این مورد از طرف سازندگان روغن های سنتتیک با دلایل قابل قبولی رد می شود اما در عمل این مشکل در خودروهای قدیمی دیده شده است.
اگر سال هاست از روغن مینرال استفاده می کنید وخودرویتان دارای تکنولوژی قدیمی است، از این نوع روغن ها استفاده نکنید اما در صورتی که خودرویی با تکنولوژی نسبتاً جدید دارید و از بی خطر بودن تعویض روغن از مینرال به سنتتیک یا نیمه سنتتیک مطمئن هستید، از نوعی که برپایه PAO ساخته شده است استفاده کنید و این موضوع را نیز از یاد نبرید که با تعویض روغن از مینرال به سنتتیک، رسوبات پخته شده روغن های مینرال از  روی قطعات موتور کنده و در موتور غوطه ور می شوند و پس از مدتی موتور از   کار می افتد.      به همین علت قبل از این تعویض باید موتور را یا به طور کامل
رسوب زدایی و یا از روغن های فلاشینگ (Flush Oil) استفاده کنید (این نوع روغن فقط مخصوص تمیزکردن موتور است)؛ به این ترتیب که روغن مینرال را بدون تعویض فیلتر تخلیه و روغن فلاشینگ را جایگزین کنید و اجازه دهید موتور ۲۰  دقیقه در جا کار کند، پس از آن می توانید روغن فلاشینگ را تخلیه، فیلتر را تعویض و روغن سنتتیک یا نیمه سنتتیک را جایگزین کنید.
●چند نکته
روغن های نیمه سنتتیک ـ همان گونه که ذکر شد ـ مخلوطی از روغن مینرال و سنتتیک هستند و می توانند همان مشکلات روغن سنتتیک را برای موتورهای ساخته شده براساس روغن های مینرال پدید آورند.
ـ در خودروهایی که استفاده از روغن سنتتیک در آنها توصیه شده، حتما از همان نوع استفاده کنید و در صورتی که بنا به قرارداد شرکت تولیدکننده با شرکت نفتی خاصی، تنها نام روغن مربوطه در دفترچه راهنما ذکر و از توضیح بیشتر در مورد آن خودداری شده و روی ظرف هم اسمی از نوع مواد تشکیل دهنده برده نشده است، تنها از همان نوع
روغن استفاده کنید.
ـ در صورتی که به تعویض نوع روغن از مینرال به سنتتیک در خودرویتان اصرار دارید، نوعی از روغن های سنتتیک رایج در بازار یعنی PAO را انتخاب کنید زیرا بیش از دیگر انواع روغن های سنتتیک به نوع مینرال شبیه است.

۳. ویسکوزیته روغن ها
ویسکوزیته یا گرانروی یکی از مختصات فیزیکی سیالات است که به مقاومت آنها در برابر جریان یافتن بستگی دارد. به طور مثال آب دارای ویسکوزیته پایین و عسل دارای ویسکوزیته بالاست. ویسکوزیته مایعات تابعی از دماست، به این معنا که با افزایش دما
ویسکوزیته کم و با کاهش دما ویسکوزیته افزایش می یابد. ویسکوزیته در مورد روغن، به طور عامیانه، با نام وزن نیز شناخته می شود.
روغن ها با ویسکوزیته های مختلف برای شرایط آب و هوایی گوناگون تولید می شوند. استفاده
از روغن با ویسکوزیته بالا در زمستان، روانکاری موتور را تا زمان گرم شدن به تأخیر می اندازد و در این مدت روغن به تمامی قسمت های موتور نخواهد رسید، همچنین استفاده از روغن با ویسکوزیته پایین در تابستان باعث سایش قطعات موتور می شود. پس انتخاب ویسکوزیته مناسب برای روغن موتور یک خودرو، کاملا تابع شرایط آب و هوایی است. البته به تازگی روغن های چهارفصل (multi Grade) یا همان چند ویسکوزیته، نیاز به تغییر روغن، به نسبت تغییر فصل یا شرایط آب و هوایی را تا حدودی برطرف کرده اند اما استفاده از تنها یک نوع روغن چهارفصل از نوع مینرال برای تمامی فصول نیز با توجه به دلایلی که در ادامه توضیح داده خواهد شد، پیشنهاد نمی شود.
انجمن مهندسین خودرو
(SAE) برای راحتی کار، میزان ویسکوزیته روغن ها را با اعدادی طبقه بندی کرده است. این طبقه بندی برای روغن موتور بین ۰ تا ۶۰ است. روغن های تابستانی که در دماهای بالا از غلظت کافی برخوردارند، اعداد ویسکوزیته ای در حد ۳۰ تا ۶۰ دارند (هرچه هوا گرمتر باشد باید از روغن با عدد ویسکوزیته بالاتر استفاده شود) و روغن موتور های زمستانی که در دماهای پایین به راحتی جریان می یابند، اعداد ویسکوزیته ای مابین ۰ تا ۲۵ دارند (هرچه هوا سردتر باشد باید از روغن با عدد ویسکوزیته پایین تر استفاده شود). برای تشخیص راحت تر، بعد از عدد ویسکوزیته روغن های زمستانی حرف W درجه می شود که مخففWinter است، همچنین به دلیل آن که این طبقه بندی توسط society of Automotive Engineers ابداع شده است، همیشه قبل از درج عدد ویسکوزیته مخفف نام این انجمن (SAE) نیز نوشته می شود.
روغن هایی که تنها دارای یک ویسکوزیته اند، تک ویسکوزیته نام دارند اما روغن هایی که در سال های اخیر با کمک علم شیمی و با افزودن پلیمر به روغن پایه تولید می شوند، توانایی داشتن ویسکوزیته های مختلف در دماهای مختلف را دارند. این موضوع باعث می شود روغن در تمامی شرایط آب و هوایی از غلظت لازم برخوردار باشد که این
نکته علاوه بر افزایش عمر موتور، تا حدی باعث کاهش مصرف سوخت نیز خواهد شد.
از این رو روغن های تک ویسکوزیته کم کم از رده خارج می شوند و تنها کاربرداین نوع روغن ها در خودروهای سواری، برای موتور خودروهای Race است که Heater یا گرم کن روغن دارند. کد SAE در روغن های چهار فصل دو جزئی است:
عدد اول همراه حرف W مربوط به پایین ترین ویسکوزیته و عدد دوم بالاترین ویسکوزیته روغن است.
همان طور که گفته شد، روغن های چند ویسکوزیته به واسطه افزودن پلیمر به روغن ساخته می شوند. این پلیمرها به روغن اجازه می دهند در دماهای مختلف ویسکوزیته های مختلفی داشته باشد. در هوای سرد پلیمرها در خود جمع و باعث جریان یافتن راحت تر روغن می شوند و در گرما شروع به باز شدن به صورت زنجیره های بلند می کنند و روغن غلیظ می شود اما این افزایش و کاهش ویسکوزیته تنها تا حد مشخص شده برای همان روغن است، مثلایک روغن ۱۰W ۳۰ روغنی است با ویسکوزیته ۱۰ که در زمان گرم شدن ویسکوزیته آن بیش از ۳۰ نخواهد شد یعنی اگر این روغن در دمای ۱۰۰ درجه به ویسکوزیته ۳۰ برسد، در دماهای بالاتر نیز ویسکوزیته ای بیش از ۳۰ نخواهد یافت که این موضوع به دلیل مقدار پلیمر افزوده شده برای دستیابی به عدد حداکثر ۳۰ برای روغن ۱۰W ۳۰ است.

ممکن است شما دوست داشته باشید
ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.