امنیت و ایمنی خودروهای ایرانی چند ستاره است؟

 رتبه تصادفات جاده ای درحال حاضر به عنوان نهمین عامل مرگ و میر، سهمی معادل ۲/۲ درصد از کل مرگ و میر جهان را به خود اختصاص داده و از طرفی به عنوان اولین عامل مرگ و میر بین سنین ۱۵ تا ۲۹ سال شناخته می شود. کارشناسان انجمن سفرهای بین المللی ایمنی پیش بینی کرده‌اند در صورتی که اهتمام جدی و عملی برای بهبود قوانین و استفاده از تکنولوژی های نوین در زمینه ایمنی خودرو صورت نگیرد، تصادفات جاده ای در سال ۲۰۳۰ میلادی، پنجمین عامل مرگ‌ومیر خواهد بود.

 آمارها نشان می‌دهد در سال ۲۰۱۵ تعداد کشته‌ها به ازای هر ۱۰۰ هزار وسیله نقلیه (اعم از خودرو، موتورسیکلت و…) در دنیا ۶۵ نفر بوده است که این تعداد در ایران حدود ۵۵ نفر است. این درحالی است که به ازای هر ۱۰ هزار خودرو در دنیا به‌طور متوسط حدود ۹ نفر کشته می شوند درحالی که در ایران به ازای این تعداد خودرو ۳۷ نفر کشته می‌شوند.

 همان‌گونه که میدانیم ، مرگ‌ومیر جاده‌ای و تصادفات در ایران دارای روند کاهشی بوده است، اما ایران به عنوان کشوری با سطح درآمد متوسط همچنان سهم زیادی در تعداد کشته شدگان جاده‌ای دارد به گونه‌ای که براساس آمار سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵ میلادی برای دوره ۲۱ مارس ۲۰۱۳ تا ۲۰ مارس ۲۰۱۴ میلادی، ایران به‌طور مشترک با کشور رواندا، رتبه هشتم تعداد کشته‌شدگان جاده‌ای را به‌خود اختصاص داده است.

ارزیابی وضعیت ایمنی خودروهای ساخت داخل و تولید مشترک در قراردادهای جدید صنعت خودروسازی کشور

متأسفانه در ایران هیچ مؤسسه اختصاصی برای رتبه بندی و امتیازدهی به وضعیت ایمنی خودروها وجود ندارد و ازسویی آمارهای منتشر شده هم آنچنان موثق نیستند و نمیتوان با اطمینان کامل به آنها رجوع کرد. با این حال دو راه پیش روی خریداران قرار میگیرد؛ یکی اعتماد به تجربیات شخصی سایر رانندگان است و دیگری توجه به امتیازات کسب شده ازسوی خودروها در مؤسسات معتبر تست ایمنی که به خودروها داده میشود. در ادامه ایمنی خودروهای ساخت داخل به خصوص خودروهای تولید مشترک در قراردادهای جدید صنعت خودروسازی کشور مورد بررسی قرار میگیرد. شایان ذکر است که حداقل امتیاز یک ستاره و حداکثر ۵ ستاره است. امتیاز کمتر از سه ستاره بیانگر این است که ایمنی خودرو بسیار نامناسب است.

پراید

در نتایج تست مؤسسه ایمنی بزرگ راه‌های آمریکا، خودرو پراید بدترین خودرو سواری شناخته شده که می‌تواند جان سرنشینانش را به طرز وحشتناکی به خطر بیاندازد. پراید در تست تصادف، دچار انحراف شدید در ستون، درب‌ها و سقف می‌شود. کابین سرنشینان تاب برمی‌دارد، در خودرو باز می‌شود و داشبورد هم صدمه شدید به پای راننده می‌زند. جلوی خودرو به شکلی جمع می‌شود که بسیاری از قطعات کاپوت مانندموتور هم در تصادف شدید وارد کابین می‌شود. در تست تصادف، خودروی پراید به سختی امتیاز ۲ ستاره از ۵ ستاره را به خود اختصاص می‌دهد.

پژو ۲۰۶

خودرو پژو ۲۰۶ از نظر ایمنی، سه ستاره از پنج ستاره مؤسسه EuroNCAP را گرفته است. ازجمله ویژگیهای ایمنی پژو ۲۰۶ این است که در هنگام وقوع سانحه رانندگی و تخریب کاپوت خودرو، جابجایی موتور به سمت داخل کابین نبوده و به سمت زمین (پایین) جابجا می‌شود و در نتیجه به راننده و سرنشین کنارش آسیب وارد نمی‌کند.

سمند

تست تصادف خودرو داخلی سمند به دلیل بومی بودن آن، توسط مؤسسات معتبر اروپایی و آمریکایی انجام نگرفته است. با توجه به اینکه پلت فرم این خودرو شبیه پژو ۴۰۵ است، احتمالاً در صورتی که مورد تست مؤسسه EuroN^CAP قرار گیرد، به سختی حائز سه ستاره خواهد شد. تست تصادف سمند در شرکت مایر انگلستان انجام شده و در این تست، سقف سمند تاخورده (خمیدگی به داخل اتاق) و نیز رکاب باعث شکستگی پای آدمک تست شده است. ایربگ آن به موقع کار کرده و خوشبختانه به خاطر این که وزن عقب و جلوی سمند متناسب است، حین تصادف، عقب خودرو بلند نمی‌شود. سالم ماندن ستونها و خردشدن شیشه‌های جلو، موجب شده سمند ازسوی شرکت انگلیسی مایر، استانداردهای ایمنی را کسب کند.

تیبا

تیبا که ترکیبی از ریو و پراید است هم مورد تست تصادف قرار گرفته است. فیلم تست تصادف این خودرو نشان می‌دهد که در خودرو هنگام تست، باز می‌شود و ستونهای سقف هم تاب بر می‌دارد که نشان می‌دهد وضعیت ایمنی خودرو مناسب نیست و احتمالاً به سختی بتواند دو ستاره ایمنی را به دست آورد. در واقع سطح ایمنی این خودرو بسیار ضعیف است.

تندر۹۰

سطح ایمنی تندر ۹۰ در سطح مناسبی قرار دارد و توانسته است سه ستاره ایمنی را به خود اختصاص دهد. قطعات داخلی تندر ۹۰، طوری طراحی شده که هنگام تصادف فشرده شود. همچنین از آنجایی که مخزن سوخت در کف خودرو و به دور از کمک فنرها قرار گرفته، اگر تصادف از عقب رخ دهد کمترین احتمال برای سوراخ شدن آن توسط اجزای کمک فنر وجود دارد. وجود یک لایه عرضی در پشت صندلی عقب، خطر ورود اشیا از صندوق عقب به کابین را محدود می‌کند. ساختار لانه زنبوری داشبورد که از پلیپرولین جاذب نیرو ساخته شده در اثر ضربه از جلو، خطر آسیب به زانو را کاهش میدهد.

پژو پارس

یکی از مهمترین نقص‌هایی که خودرو پژو پارس دارد و می‌تواند راننده را مورد خطر جانی نیز قرار دهد، این است که در تصادف، میل فرمان و پدالها به داخل اتاق خودرو وارد شده و احتمال آسیب به سرنشینان زیاد است. البته قسمت‌های زیرین خودرو مثل شاسی و قسمت زیرین کلاف بدنه، مقاومت خوبی دارند ولی قسمت‌های بالایی بدنه چندان از استحکام بالایی برخوردار نبوده و می‌تواند هنگام واژگونی خودرو به سرنشینان آسیب وارد کند. همچنین این خودرو از نظر هندلینگ تعادل خوبی دارد. پژو پارس با توجه به پلت فرم مشابه با خودرو ۴۰۵  احتمالاً به سختی میتواند حائز سه ستاره از مؤسسه EuroNCAP شود.

زانتیا

زانتیا هم یکی از همان خودروهای پرطرفدار در ایران است که با وجود اینکه ظاهرش به نظر کاملاً محکم به نظر می‌آید اما در آزمایش تصادف، تنها یک و نیم ستاره توانسته دریافت کند که به نسبت قیمت و اندازه اش اصلاً امتیاز خوبی محسوب نمی‌شود. با توجه به اینکه وجود کیسه هوا در این خودرو، میزان تلفات و خسارات را کاهش می‌دهد، اما با اینحال شاسی خودرو خم می‌شود و حتی ستون خودرو تاب بر می‌دارد. یکی از مهمترین نقاط ضعف زانتیا تصادف از بغل است که اگر چنین اتفاقی بیافتد، بیشترین آسیب را هم به خودرو و هم به سرنشینها وارد خواهد کرد و بالاتنه و پاهای راننده حین تصادف بیشترین احتمال آسیب را خواهد داشت. این خودرو زمانی وارد بازار ایران شد که تولیدش در اروپا به علت ضعف ایمنی آن، متوقف شده بود.

رنو مگان

در تست تصادف، شاسی این خودرو انحرافی پیدا نکرد و ستونهایش دچار خمیدگی شدید نشده است. ترمزها از سیستم ضدقفل و توزیع الکترونیک نیروی ترمز در چرخ بهره میبرند که در مواقع اضطراری، عملکرد خیلی خوبی از خود نشان می‌دهند. کیسه‌های هوا هم در این خودرو نقش خود را به‌خوبی بازی می‌کنند. رنو مگان دارای امتیاز ایمنی ۴ از ۵ میباشد.

مزدا ۳

مزدا ۳ هم مانند مگان ایمنی خوبی دارد. کیسه‌های هوایی که برای راننده و سرنشینها و همچنین کیسه‌های جانبی تعبیه شده، یکی از مهمترین علت‌های بالا رفتن امتیاز آن از نظر سطح ایمنی است. مزدا ۳ توانسته است چهار ستاره ایمنی را بهخود اختصاص دهد.

سوناتا

این ماشین توانسته از نظر سطح ایمنی چهار ستاره را از مؤسسه EuroNC^AP دریافت کند. سوناتا نیز مهمترین امتیازش به خاطر کیسه‌های هواست. احتمال آسیب ندیدن سر، گردن و قفسه سینه حین تصادف متوسط گزارش شده اما از نظر سطح ایمنی پا و زانو در سطح خوبی قرار دارد.

نتیجه‌گیری و پیشنهادها

آمارها نشان می‌دهد در دنیا به ازای هر ۱۰ هزار خودرو حدود ۹ نفر کشته می‌شوند درحالی که در ایران به‌ازای این تعداد خودرو ۳۷ نفر کشته می‌شوند. تعداد کشته‌ها به‌ازای هر ۱۰۰ هزار وسیله نقلیه در سال ۲۰۱۵، در دنیا ۶۵ نفر است که در ایران حدود ۵۵ نفر است. اگر چه روند مرگ‌ومیر جاده‌ای و تصادفات در ایران کاهشی بوده است، اما ایران به‌عنوان کشوری با سطح درآمد متوسط، در سال ۲۰۱۵ میلادی، به‌طور مشترک با کشور رواندا، رتبه هشتم تعداد کشته شدگان جاده‌ای را به‌خود اختصاص داده است.

 بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچکدام از خودروهای تولید داخل با قیمت زیر ۵۰ میلیون تومان، دارای امنیت بالایی نیستند بالاتر از سه ستاره ایمنی به‌عنوان مثال خودروهای پژو ۲۰۶، سمند با فرض پلتفرم یکسان با پژو ۴۰۵، تندر ۹۰ و پژو پارس از نظر ایمنی مؤسسه EuroNC^AP می‌توانند در سطح سه ستاره قرار گیرند.

 به تازگی، شرکت خودروسازی سایپا، رنو کوئید را با عنوان رنوکوئیک که از نظر ایمنی وضعیت چندان مطلوبی ندارد در سبد خودروهای ایرانی به عنوان جایگزین پراید قرار داده است. در سال ۲۰۱۵، رنو کوئید تولید شده برای کشور هند که شامل یک کیسه هوا برای راننده بود، در تست تصادف هیچ ستارهای را دریافت نکرد. در نسخه صادراتی رنوکوئید به برزیل، شاسی خودرو و تجهیزات ایمنی آن نسبت به کشور هند بهبود یافته و پیش‌بینی می‌شود در صورت تست این خودرو با طراحی جدید، حداکثر بتواند یک ستاره ایمنی را کسب کند. با توجه به اینکه حجم بالایی از خودروهای تولیدی سایپا توسط این خودرو جایگزین خواهد شد، لذا موضوع ایمنی آن محل ایراد اساسی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

 از بین خودروهایی که قرار است طبق قراردادهای جدید شرکتهای ایران خودرو و سایپا با شرکت پژو سیتروئن، در داخل کشور تولید شوند، پژو ۲۰۸ و ۲۰۰۸ از نظر ایمنی بالاترین سطح یعنی پنج ستاره را از مؤسسه EuroNC^AP دریافت کرده‌اند. شایان ذکر است که پژو ۲۰۸ ساخت برزیل، عملکرد ضعیفی در تست جانبی داشته و توانسته سه ستاره را از مؤسسه  LatinNC^AP دریافت کند. براساس گزارش این مؤسسه، ستاره‌های کسب شده توسط محصولات پژو در آمریکای لاتین از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۵ میلادی برای حفاظت از بزرگسالان و کودکان به طور متوسط ۲/۳ ستاره بوده است.

 پس از پژو ۲۰۸ و ۲۰۰۸، خودروی سیتروئن ^C3 توانسته سطح ایمنی با چهار ستاره را از مؤسسه EuroNC^AP دریافت کند. دو خودروی سیتروئن C-^Elysee و پژو ۳۰۱ با سه ستاره، پایین‌ترین سطح ایمنی را در میان خودروهای قراردادهای جدید ساخت مشترک به‌خود اختصاص داده‌اند.