انواع گیربکس اتوماتیک و روش های نگهداری از جعبه دنده اتوماتیک
فوتوفن نگهداری از گـیربـکس خودرو ،بهترین نوع گیربکس اتوماتیک ،دنده اتوماتیک تیپ ترونیک چیست ،گیربکس cvt یعنی چی ،معایب گیربکس amt ،گیربکس amt برلیانس ،معایب گیربکس cvt ،انواع گیربکس صنعتی ،گیربکس at
هرچند شنیدن واژه خودروی اتوماتیک زمانی جنبه تشریفاتی و اشرافی داشت،اما امروزه با پیشرفت دانش و بالاتررفتن سطح انتظار مصرفکنندگان نسبت براحتی رانندگان هنگام رانندگی، جنبه عمومیتری به خود گرفته و این روزها در صنعت خودروسازی استفاده از جعبهدندههای دستی فقط برای خودروهای اقتصادی و ارزانقیمت استفاده میشود. در ادامه با جعبه دنده انواع و نحوه کار آن بیشتر آشنا میشویم.
تعریف گیربکس
گیربکس یا جعبهدنده به تنهایی ماشینی است که برای انتقال توان مکانیکی از یک منبع تولید توان به یک مصرفکننده و هچنین برآورده کردن گشتاور و سرعت دورانی مورد نیاز مصرفکننده به کار میرود. این وسیله درواقع واسطهای بین منبع توان و مصرفکننده توان است که بین منبع توان و مصرفکننده توان نوعی انعطافپذیری برقرار میکند.
با انواع گیربکس آشنا شوید
گیربکسهای دستی (Manual Transmission): سادهترین نوع گیربکس بهشمار میرود که از چند چرخدنده ساخته شده و در این نوع گیربکس وظیفه تعویض دنده با راننده است. مزایای گیربکسهای دستی، وزن سبکتر نسبت به انواع دیگر و بازدهی بالا و در نتیجه مصرف سوخت کم آنهاست. از عیوب آنها نیز میتوان به راحت نبودن رانندگی در سطح شهر به دلیل گرفتن مداوم کلاچ برای تعویض دندهها اشاره کرد.
گیربکس اتوماتیک (Automatic Transmission): اساس کار این نوع از گیربکسها نیز ارتباط بین چرخدندهاست، اما از نظر ساختار با گیربکسهای دستی متفاوت هستند. در این نوع گیربکس تعویض دنده با یک مدار هیدرولیکی یا الکترونیکی و به صورت کاملا اتوماتیک انجام میشود. این نوع گیربکس نسبت به نوع دستی پیچیدهتر هستند. امروزه سیستمهای جدیدی برای راحتی کار با گیربکسهای اتوماتیک روی خودروها نصب میشوند. سیستم استیپترونیک (تیپترونیک) یا سیستمی که به راننده اجازه میدهد در صورت تمایل نسبت دندهها را به صورت دستی عوض کند، یکی از آنهاست. استفاده راحت و آسان به خاطر نبودن کلاچ از مزایای این سیستم و وزن سنگین، هزینه ساخت بالا و بازدهی کمتر نسبت به گیربکسهای دستی و در نتیجه مصرف سوخت بیشتر نیز از جمله معایب این نوع گیربکسها به شمار میروند.
سیستم انتقال قدرت پیوسته (Continuously Variable Transmission): در سالهای اخیر با پیشرفت علم الکترونیک، این سیستم با ساختاری کاملا متفاوت وارد بازار جهانی شده است. ویژگی بارز این سیستم انتقال قدرت پیوسته که به CVT معروف است، استفاده نکردن از چرخ دنده در فرآیند ساخت و تغییر پیوسته نسبت انتقال قدرت در فرآیند حرکت خودروست. استفاده راحت و آسان به خاطر نبودن کلاچ و بالاتر رفتن عمر موتور، مصرف سوخت بهینه و کم شدن گازهای آلاینده و در نتیجه بازدهی بیشتر نسبت به گیربکسهای اتوماتیک از جمله مزایای آن و هزینه بالای ساخت به خاطر تولید کم و همچنین وزن سنگین آنها نیز از معایب این سیستم به شمار میرود.
انواع سیستم های انتقال قدرت ،اجزای سیستم انتقال قدرت خودرو ،روشهای انتقال قدرت ،نام انتقال دهنده قدرت موتور خودرو به چرخها
،سیستم انتقال قدرت اتوماتیک ،سیستم انتقال قدرت چیست ،تحقیق در مورد انتقال قدرت
شیوههای گوناگون انتقال قدرت به چرخهای خودرو
دیفرانسیل وسیلهای است که گشتاور انتقالی از موتور را دو قسمت میکند تا هر قسمت جداگانه چرخی را به گردش درآورد. در طول زمان و با توجه به نوع خودرو و هدف استفاده از آن، حالتهای مختلفی برای استفاده از این مکانیسم طراحی و ساخته شده که عبارتند از:
دیفرانسیل عقب (RWD): در این خودروها چرخهای محرک، چرخهای عقب هستند و بیشتر خودروهای قدیمی از این سیستم استفاده میکنند. استفاده از چرخهای محرک عقب در خودروهای لوکس اسپرت و مسابقهای بسیار رواج دارد. اگر قرار باشد قابلیت پیمودن شیب را مقایسه کنیم عملکرد دیفرانسیل عقب از جلو به مراتب بهتر است، زیرا بیشتر وزن خودرو روی محور عقب قرار دارد و نیروی رانش بیشتری باید تولید شود. هرچند طراحی انتقال قدرت در این گونه خودروها تقریبا قدیمی شده، اما این سیستم خاصیت فرمانپذیری بیشتری نسبت به سیستم دیفرانسیل جلو دارد.
دیفرانسیل جلو (FWD): در این خودروها چرخهای محرک، چرخهای جلو هستند و اغلب خودروهای تولیدی در دنیا در این دسته قرار میگیرند. زمانی که لغزندگی زمین کم باشد، سیستم دیفرانسیل جلو بهتر از دیفرانسیل عقب عمل میکند و علت آن هم بیشتر بودن وزن خودرو روی محور جلوست. همچنین محور جلو توانایی تولید نیروی رانشی بیشتری نیز دارد.
دو دیفرانسیل (۴WD): در این گونه خودروها هر دو محور جلو و عقب به عنوان محرک به کار میروند. خودروهای SUV و خودروهای بیابانی معمولا بیشتر به این سیستم مجهز هستند. چون خودروهای دو دیفرانسیل در زمان کم شدن اصطکاک جاده و در زمان شیبپیمایی، عملکرد بهتری نسبت به تک دیفرانسیلها دارند. بعضی خودروهای دو دیفرانسیل، قابلیت قفل کردن یکی از محورها را نیز دارند. به این معنی که میتوان در حالت عادی تکدیفرانسیل و در مواقع نیاز از دو دیفرانسیل استفاده کرد. در نسل پیشرفته دو دیفرانسیلها مانند سیستم X Drive نیروی رانش جلو و عقب متغیر است و برای عملکرد بهتر این تغییر با یک مرکز رایانه کنترل میشود.
۹ نکته طلایی برای مراقبت از گیربکس اتوماتیک
بسته به نوع خودرو و عمر آن، تعمیر گیربکس میتواند هزینه زیادی داشته باشد. البته برخی اوقات ممکن است گیربکس خودروی شما به کلی از کار بیفتد که در این صورت باید بناچار به یک مکانیک متخصص در زمینه تعمیرات جعبه دنده مراجعه کنید. اما نکاتی وجود دارد که اگر آنها را رعایت کنید، میتوانید عمر گیربکس اتوماتیکِ خودرویتان را افزایش دهید و از خراب شدن آن جلوگیری کنید. فهرست زیر شامل ده نکته مهم در خصوص نگهداری از گیربکس است:
سطح روغن گیربکس را در فواصل معین بازبینی کنید: در بسیاری از خودروها، کامیون های سبک و خودروهای شاسیبلند، بازدید سطح روغن گیربکس به آسانی بازدید کردن روغن موتور است. اگر سطح روغن از حد مشخص شده پایین تر باشد، احتمال نشتی روغن وجود دارد. روغن گیربکس باید به رنگ قرمز روشن باشد و علاوه بر شفاف بودن نباید بوی بدی بدهد، در غیر اینصورت باید آن را تعویض کرد.
از نوع روغن مطابق با گیربکس خودرویتان استفاده کنید: میتوانید با مراجعه به دفترچه راهنمای خودرویتان، از نوع روغن گیربکسی که باید استفاده کنید مطلع شوید. اگر به دفترچه راهنما دسترسی ندارید بهتر است به یک مکانیک متخصص در زمینه گیربکس مراجعه کنید.
سیستم خنککننده موتور خودرویتان را سرویس کنید: همان طور که میدانید، سیستم خنککننده موتور از بالا رفتن بیش از حد دمای موتور جلوگیری میکند، اما آیا میدانید همین سیستم خنککننده وظیفه پایین نگهداشتن دمای روغن گیربکس را نیز به عهده دارد؟ در حقیقت اگر دمای موتور از حد مجاز بالاتر برود، قبل از موتور این گیربکس است که در معرض آسیب قرار خواهد گرفت.
هرچند وقت یکبار روغن گیربکس را تخلیه کنید: بهتر است روغن گیربکس را یک مکانیک متخصص عوض کند. میتوانید برای اطلاع از بازه زمانی دقیق تخلیه روغن گیربکس به دفترچه راهنمای خودرویتان مراجعه کنید.
وقتی خودرو در حال حرکت است، دنده را عوض نکنید: اگر میخواهید دنده را از حالت درایو یا D به حالت دنده عقب یا R یا بر عکس تغییر دهید، خودرو باید ایست کامل کرده باشد. اگر این کار را وقتی خودرو در حال حرکت است انجام دهید، گیربکس تحت فشار قرار میگیرد و به مرور زمان با مشکلی جدی مواجه خواهد شد.
پیش از حرکت کمی صبر کنید تا خودرو گرم شود: توصیه میشود همیشه پس از روشن کردن خودرو چند دقیقه صبر کنید تا موتور گرم شود و سپس شروع به حرکت کنید؛ بویژه در فصل زمستان.
برای مدت طولانی با لاستیک زاپاس رانندگی نکنید. این کار علاوه بر تحت فشار قرار دادن جعبه دنده، به قسمتهای دیگر خودرو نیز آسیب میرساند (برای مثال چرخ از تنظیم خارج میشود).
هرچند وقت یکبار فیلتر گیربکس را عوض کنید: ممکن است گیربکس اتوماتیک خودروی شما فیلتر داشته باشد که در این صورت باید هرچند وقت یکبار عوض شود.
از خودرویتان به عنوان یدککش استفاده نکنید: اگر از خودرویتان برای یدک کشیدن وزنی سنگین- بویژه در هوای گرم – استفاده کنید، احتمال اکسید شدن یا سوختن روغن گیربکس وجود دارد که نتیجه آن وارد شدن آسیب جدی به جعبه دنده خواهد بود.
محمدرضا نجفی