نکاتی فنی درباره خرابی سیستم سوخت رسانی گاز (آموزش تخصصی)

نکاتی فنی درباره خرابی سیستم سوخت رسانی گاز (آموزش تخصصی)

هدف از نوشتن این مقاله توسط اینجانب  که هروزه با مشکلات خودروهای دوگانه سوز سر و کار دارم آشنایی مردم با معایب این خودروها و کمک به تصمیم گیری آنها جهت خرید خودرو می باشد.

با توجه به آزادسازی یارانه سوخت و افزایش قیمت بنزین تقاضای خرید خودروهای دوگانه سوز بشدت افزایش یافته است و در آینده نزدیک شاهد افزایش قیمت این خودروها خواهیم بود. خریداران خودرو  بدلیل قیمت بالای بنزین چاره ای جزء انتخاب خودرو دوگانه سوز ندارند و با شوق و اشتیاق فراوان با مراجعه به نمایندگی خودرو دوگانه سوز را خریداری می نمایند و این  تازه شروع مشکلات خریداران این نوع خودرو ها می باشد.

اما آنطور كه از شواهد پيداست در سطح جهان تنها در ايران و چند كشور آمريكاي جنوبي از اين نوع موتور به دليل مشكلات آن استفاده مي شود . سوال مهمی که از مسئولین باید پرسید اینست که چرا باید خودروها دوگانه سوز شود؟ این پرسش ۲ جواب می تواند داشته باشد:

۱-     کاهش آلاینده ها

۲-    کاهش مصرف بنزین

به دلیل کامل نسوختن گاز که منجر به انتشار اکسید های نیتروژن می شود نه تنها  میزان آلاینده ها کاهش نمی یابد بلکه افزایش نیز می یابد.

CNG
انواع سوختهای گاز
CNG: Compressed Natural Gas
گاز طبیعی فشرده
گاز متان %۹۲
LPG: Liquid Propane Gas
گاز پروپان مایع
ANG: Absorbed Natural Gas
گاز طبیعی جذب شده
Back Fire
عیب: هواکش پراید CNG می ترکد.
علت : اگر فیلر سوپاپهای پراید سفت باشد چون در منیفولد هوا در حالت استفاده از گاز مخلوط گاز و هوا را داریم شعله به سمت منیفولد و هواکش می رود و باعث ترکیدن هواکش می شود.
رفع عیب: فیلر سوپاپ دود و بنزین در شرایط موتور گرم ۳۰ زده شود ۰٫۳ mm
هواکش با زانویی نصب کنید.
فیلر گیری سوپاپ
فیلر سوپاپ دود و بنزین در شرایط موتور گرم ۳۰ زده شود ۰٫۳ mmکیت های CNG
انواع پراید CNG
پراید CNG مدل OMVL ایتالیا
پراید CNG مدل PRINS هلند
تفاوت پراید OMVL  و PRINS
ECU  و Advancer OMVL  از هم جدا هستند ولی PRINS  به هم متصل هستند
میکسر این دو مدل با هم فرق دارند.
میکسر پلیمری (میکسر مشترک) برای هر دو مدل استفاده می شود.÷
تعاریف
نسبت تراکم : حجم هوا و بنزین وارد شده به سیلندر وقتی پیستون پایین است (BDC) به حجم هوا و بنزین فشرده شده وقتی پیستون بالا است ( TDC).
حجم یک سیلندر + حجم محفظه احتراق
حجم محفظه احتراق
نسبت تراکم پراید ۹٫۷/۱
خودروهای بنزینی می توانند حداکثر به نسبت تراکم ۱۲/۱ برسند.
اکتان : مقاومت سوخت ( بنزین ) در برابر خودسوزی ۰-۱۰۰
بنزین معمولی : ۸۰-۸۲
بنزین سوپر   : ۹۰-۹۲
هرچه اکتان سوخت بالا برود می توانیم موتور با نسبت تراکم بهتر تولید کنیم (حداکثر تا ۱۲/۱)
اکتان گاز ۱۳۰  ( عدد متان )
با این عدد اکتان می توان خودرویی با نسبت تراکم بالاتر طراحی کرد.
شرکت Honda در خودروی Honda civic این طراحی را انجام داده است.
Honda civic موتور بنزینی                      ۹٫۴/۱    ۱۰۶  HP
موتور گازسوز طراحی شده   ۱۲٫۵/۱     ۱۱۲ HP
فیوزهای CNG
در پراید OMVL :
داخل جعبه فیوز – ۱۰ A- اگر بسوزد دستگاه دیاگ CNG وصل نمی شود.
روی دسته سیم ۷٫۵ A- اگر بسوزد خودرو روی گاز نمی رود.
در پراید Prins
داخل جعبه فیوز – ۱۰ A- اگر بسوزد خودرو روی گاز نمی رود.
نکته : در صورت سوختن فیوز مقاومت سیم پیچهای شیر برقی کوچک و بزرگ را چک کنید.
مقاومت شیر برقی  بزرگ : ۱۲ اهم است.
مقاومت شیر برقی کوچک : ۱۴ اهم است.

تست شبیه سازEmulator
عیب : ( مشتری ) : خودرو بنزین و گاز را با هم مصرف می کند.
اکثرا اشتباه از مشتری است .خودرو در جاده پس از اتمام گاز مخزن به صورت اتوماتیک به روی بنزین می رود و مشتری حرکت کردن آمپر بنزین را می بیند.
اگر بنزین و گاز را با هم استفاده می کند با این روش شبیه ساز را چک کنید :
تست شبیه ساز :پیچهای ریل سوخت را باز کنید خودرو را با حالت اضطراری فعال کنید تا مستقیما با گاز روشن شود استارت بزنید .نباید از دهانه انژکتور بنزین خارج شود.
نکته : با لامپ تست نمی توان منفی پالس انژکتور را روی گاز امتحان کرد .در حالت گاز منفی پالس پشت انژکتور وجود دارد ولی با دامنه کوتاه قطع و وصل .
رفع عیب : در صورت پاشش بنزین از انژکتور شبیه ساز خراب است و ECU GAS  را تعویض کنید.
نسبت مخلوط سوخت
نسبت مخلوط هوا و بنزین :

نسبت مخلوط هوا و گاز :

تنظیم فیلر دهانه شمع
فیلر دهانه شمع برای:
پراید کاربراتوری ۸۰ است ۰٫۸۰ mm
پراید انژکتوری    ۹۵ است ۰٫۹۵ mm
پراید انژکتوری CNG  ۸۰ است ۰٫۸۰ mm
بازدید کوئل دوبل ایرانی و در صورت نیاز نصب کوئل دوبل فرانسوی ساژم
بازدید محل نصب وایر به شمع
نصب شمع شرکت Bosch با شماره FR7DC+8
کلیدهای پشت آوانسر
۱و۲و۳و۴ خاموش
۵و۶ روشن
پتانسیومتر پشت آوانسر برای شروع آوانس جرقه در حالت گاز است.
این پتانسیومتر و کلیدها را بعضی از مدلهای OMVL دارند.

جایگاه
عیب: گاز مخزن تمام شده است ولی گاز وارد مخزن نمی شود.
رفع عیب : یونیت پر کن مخزن را تعویض کنید
عیب:(مشتری):مصرف خودرو روی گاز بالا رفته است.
علت: قطع کن داخل شیر سماوری یکی از مخزنها خراب است اگر باید ۱۲ مترمکعب گاز وارد مخزن شود به دلیل خراب بودن قطع کن یکی از مخزنها پر نمی شود گیج , فشار مخزن پر شده را نشان می دهد.مثلا ۲۰۰ بار ولی خودرو مسافت کمتری طی می کند. این خودرو ۵ یا ۷ مترمکعب گاز را می تواند دریافت کند.

شناسایی عیب : خودرو را روی گاز باشد. شیر سماوری یکی از مخزنها را ببندید اگر خودرو روی گاز خاموش کرد این شیر سماوری سالم است. اگر خودرو روی گاز خاموش نکرد این شیر سماوری خراب است.
رفع عیب: تعویض قطع کن مخزن

رله پمپ بنزین
عیب : خودرو روی گاز کار می کند ولی روی بنزین روشن نمی شود
رفع عیب : پمپ بنزین چک شود تا نسوخته باشد. و یا رله پمپ بنزین خراب است.
نکته : حتما ۲ لیتر بنزین همیشه ته باک باشد تا پمپ بنزین نسوزد.
عیب : خودرو روی بنزین و گاز روشن نمی شود.
رفع عیب : سیم کشی سنسور دور موتور و همچنین کانکتورهای پشت آوانسر بررسی شود.
عیب : دور آرام متغیر است.
رفع عیب : فاصله دهانه شمع چک شود. (۰٫۸)
محل اتصال وایر با شمع چک شود .
محفظه آرامش بازدید شود در صورت سوراخ بودن یا شکستگی تعویض شود.
روشن شدن پراید CNG
در هنگام روشن کردن پراید CNG کلید تغییر وضعیت چه در حالت بنزین باشد چه در حالت گاز خودرو با بنزین روشن می شود.
اگر کلید تغییر وضعیت روی گاز بود دور موتور یکبار باید بالای ۲۰۰۰ RPM برود.

تست سنسور اکسیژن
سوکت سنسور اکسیژن وصل باشد .با ولتمتر ولتاژ پایه ۳و۴ سنسور را اندازه بگیریم. ولتاژ متغیری را نشان می دهد.
با در آوردن لوله خلایی شیر برقی کنیستر سوخت را برای لحظه ای کوتاه رقیق کنیم . ولتاژ سنسور حدود ۰٫۱-۰٫۳ v میرسد .
سپس به دلیل اینکه سوکت سنسور وصل است ECU با زیاد کردن پاشش انژکتور سوخت را نرمال می کند.
با جا زدن لوله خلایی شیر برقی کنیستر سوخت را برای لحظه ای کوتاه غلیظ کنیم . ولتاژ سنسور حدود۰٫۷-۰٫۹۸ v میرسد.
در این صورت سنسور سالم است.

موتور پله ای گاز
عیب : دور موتور در حالت گاز و بنزین زیاد بالا و پایین می رود.
رفع عیب : سوکتهای موتور پله ای گاز و بنزین جا به جا نصب شده است درست کنید.
عیب : خودرو در سرعت ۸۰km/h روی گازیا خاموش می کند.یا به روی بنزین می رود.
رفع عیب : نصب فیتینگFitting  پشت رگولاتور ( سوراخ فیتینگ به سمت جلوی خودرو باشد. )
عیب : خودرو روی گاز در حال حرکت وقتی خلاص می کند خاموش می شود.
رفع عیب : نصب زانویی هواکش
عیوب CNG
عیب : خودرو روی گاز کار نمی کند.
رفع عیب : سوکت روی گیج چک شود (برای PRINS)
عیب : خودرو روی گاز خاموش می کند.
رفع عیب : فیلتر هواکش بازدید شود.
شمع
انواع شمع:
شمع سرد : شمعی است که زود سرد می شود.
شمع گرم : شمعی است که دیر سرد می شود.
شمع پراید انژکتوری:
بوش: WR8DC
اکیوم : RC52LS5
NGK : BPR6ES
Autolite: 65

مقایسه گاز و بنزین
دمای اشتعال گاز    ۵۳۸ درجه سانتی گراد است.
دمای اشتعال بنزین ۲۶۰ درجه سانتی گراد است.
از نظر آلودگی محیط زیست آلودگی گاز از بنزین کمتر است. پراید CNG به راحتی Euro 2 را پاس می کند.
از نظر قیمت :۱۵۰ km —- ۱۲m3 * 20=240
۱۵۰ km — ۱۲litre * 100=1200
Emergency
حالت اضطراری : در این شرایط می توان خودرو را مستقیما با گاز روشن کرد.
OMVL : سوییچ بسته کلید را روی گاز می گذاریم سوییچ را باز می کنیم کلید را از گاز به بنزین زده و به گاز بر می گردیم. (در کمتر از ۲ ثانیه ) صدای تق شیر برقی شنیده می شود سپس استارت می زنیم خودرو با گاز روشن می شود.

Emergency
حالت اضطراری :
PRINS  :سوییچ بسته کلید را روی گاز می گذاریم استارت می زنیم با بنزین روشن نمی شود استارت را رها کرده کلید را از گاز به بنزین زده به گاز برمی گردیم مجددا به بنزین زده به گاز برمی گردیم. سپس استارت می زنیم با گاز روشن می شود.
نکته : اگر خودرو با شرایط اضطراری روشن شود پس از اتمام گاز به صورت اتوماتیک به بنزین نمی رود.
خطاهای ECU GAS
خطای جدی : ( Fatal error) : خودرو توانایی حرکت با گاز را ندارد و به روی بنزین می رود.
سنسور دور موتور : RPM :
خرابی سنسور.قطع بودن سیم سنسور.فاصله سنسور تا فلایویل ۱-۳mm
سنسور اکسیژن : Oxygen Sensor
اگر به مدت ۴۰ ثانیه در حالت رقیق یا غنی گیر کند.
نکته : اگر رگولاتور روی خودرو به صورت عمود نصب نباشد خطای سوخت رقیق ( Oxygen sensor lean) می دهد.
آوانسر :
در صورت خراب بودن آوانسر.
خطاهای ECU GAS
خطای غیر جدی : Non-Fatal error
خودرو توانایی حرکت با گاز را دارد ولی اعلام خطا می کند.
سنسور دریچه گاز TPS
در صورتی  که ولتاژ خروجی سنسور ۵۰۰۰ mV باشد.

نحوه اعلام خطا
خطای جدی: چراغ CNG خاموش است چهار چراغ مخزن چشمک می زند.

خطای غیر جدی : چراغ CNG همراه با چهار چراغ مخزن چشمک می زند.
هواکشیدن
در صورت هواکشیدن موارد زیر را چک کنید
بست قبل و بعد از موتور پله ای گاز
محل اتصال لوله به ورودی میکسر
مخزن آرامش
واشر دریچه گاز
اورینگ سنسور MAP
لوله شیر برقی کنیستر
اورینگ انژکتورها
واشر منیفولد هوا

هواکشیدن
لوله خلایی سوپاپ PCVALVE
لوله خلایی رگولاتور ریل سوخت
لوله خلایی بوستر
کورکن لوله خروجی رگولاتور
دیافراگم بزرگ رگولاتور سوراخ باشد.
از دور میکسر( در هنگام نصب میکسر در هواکش دور آن را چسب اکواریم بزنید.)
میکسر به صورت کاملا عمود در داخل هواکش نصب شود
خراب بودن محور دریچه گاز.
پیچهای آلن محفظه سیال گرم کننده رگولاتور (پیچ آلن رگولاتور)
تست نشتی هوا
با ولتمتر پایه ۳و۴ سنسور اکسیژن را اندازه بگیریم . سوکت سنسور وصل باشد.
با یک اسپری حشره کش هر جا را که احتمال میدهیم هوا می کشد اسپری کنید .
در صورتیکه نشتی هوا داشته باشیم همزمان با اسپری کردن ولتاژ سنسور اکسیژن به ناحیه غنی می رود.

شیر برقی بزرگ Shut off Valve
عیب : خودرو روی گاز در دور آرام خوب کار می کند ولی دور را که بالا می بریم خاموش می کند.در این شرایط عقربه گیج فشار افت فشار نشان می دهد.
علت : شیر برقی بزرگ به درستی عمل نمی کند و مسیر به طور کامل باز نمی شود.
رفع عیب : تعویض شیر برقی بزرگ

مقسم ترمز
تعدیل کننده فشار ترمز برای چرخهای عقب پراید
ترمز به صورت ضربدری گرفته می شود.
برای پراید انژکتوری فشار ترمز گیری چرخهای عقب ۳۰ بار بوده که در پراید CNG به ۴۰ بار تصحیح شده است.
نقشه برق پراید CNG

بست سیم ترمز دستی

کیلومتر کارکرد قطعات

شیر سماوری مخزن

رگولاتور OMVL
رگولاتور OMVL  فشار گاز را طی دو مرحله کاهش می دهد
۲۰۰  ۲٫۸-۲٫۲ bar   تقریبا۱ bar
تعویض فیلتر رگولاتور
برای اولین بار ۲۵۰۰۰ کیلومتر
دفعات بعدی هر ۷۵۰۰۰ کیلومتر
مقاومت سیم پیچ شیر برقی بزرگ ۱۲ اهم است.
کلید تغییر وضعیت
کابل دیاگ CNG
کابل زرد به نام  DAR-225 به شماره فنی ۵۱۰۱۵۹
برای دستگاه دیاگ :  رابط ۹ پین به USB با CD نصب
RS232
کلید روی کابل زرد اگر پراید مدل OMVL باشد روی  RAF04
کلید روی کابل زرد اگر پراید مدل PRINS باشد رویOthers
www.saipayadak.org/eng/eng
به پورت USB وسطی وصل کنید.
تنظیم موتور پراید CNG
در شرایط موتور گرم تنظیم باید انجام شود.
سیستم جرقه زنی چک شود.
مشکل هوا کشیدن رفع شود.
دیاگ انژکتور را وصل نموده خطاها رفع و سپس پاک شود.
دیاگ CNG را وصل نموده خطاها رفع و سپس پاک شود.
پیچ بدون فنر روی رگولاتور را تا انتها ببندیم.
پیچ فنردار را ببندیم یا باز کنیم تا موتورپله ای گاز بین ۷۰-۸۰ بازی کند.
برای تست جاده : سوار خودرو شده اگر ترمز شدید زدیم خودرو  روی گاز خاموش شد پیچ بدون فنر را آنقدر باز کنیم تا مشکل رفع شود.
نکته : اگر مدل OMVL  بود موتور پله ای     ۷۰-۸۰
اگر مدل PRINS بود موتور پله ای     ۸۰-۹۰

calibration
دور موتور در دور آرام باشد هرگاه سنسور اکسیژن در ناحیه سبز آمد کلید Store را بزنید تا عدد موتور پله ای گاز در ECU GAS ذخیره شود.
سپس دور موتور را بالاتر برده بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ چند لحظه دور را ثابت نگه دارید. مثلا ۱۵۰۰ هرگاه سنسور اکسیژن در ناحیه سبز آمد کلید Store را بزنید تا عدد موتور پله ای گاز در ECU GAS ذخیره شود.
این کار را برای دورهای بالاتر نیز انجام دهید.
وقتی وارد منوی Calibration  می شوید باید حتما خودرو روی گاز باشد در غیر این صورت دیاگ پیغام خطا می دهد.
خطای شیر برقی کنیستر در پراید  CNG
به دلیل اینکه برق مثبت شیر برقی کنیستر با برق پمپ بنزین مشترک است و در بعضی از مدلهای پراید CNG رله پمپ بنزین گذاشته اند در نتیجه در هنگام استفاده از گاز پمپ بنزین قطع می شود . ECU  بنزین با کم شدن شدت جریان مصرفی پمپ بنزین اشتباها خطای شیر برقی کنیستر را اعلام می کند.
نکته : لطفا ابتدابا دستگاه دیاگ انژکتور از قسمت تست عملگر شیر برقی کنیستر را چک کنید تا سالم باشد.
در صورت سالم بودن شیر برقی کنیستر وجود این خطا در حافظه ECU  بنزین اشکالی ندارد.
عیب یابی با دیاگCNG
برای مدل PRINS:
اگر ECU انژکتور مدل Valeo بود از ECU Prins که روی آن با ماژیک حرف لاتین Vنوشته شده است استفاده شود.
اگر ECU انژکتور مدل Sagem بود از ECU Prins که روی آن با ماژیک حرف لاتین Sنوشته شده است استفاده شود.
در صورتیکه در دستگاه دیاگ CNG در دور موتور ۳۰۰۰ دور بر دقیقه روی گاز موتورپله ای  گاز بیشتر از ۱۳۰ پله باز شد میتواند عیب از موارد زیر باشد
جابجایی ECU GAS
نشتی هوا

روش تست سوپاپ فشار بالای رگولاتور
ابتدا لوله قبل از میکسر را جدا می کنیم با حالت اضطراری ( سوئیچ بسته کلید روی گاز سوئیچ باز کلید به بنزین سپس گاز) شیر برقی را باز می کنیم
اگر سوپاپ سالم باشد گاز از لوله خروجی بیرون نمی آید.
اگر سوپاپ خراب باشد گاز یک لحظه کوتاه(قطع کن جریان اضافی روی مخزن مسیر را مسدود می کند.) از لوله فشار پایین بیرون می زند