مبحث کامل دینام و آلترناتور در خودرو + عیب یابی ، باز کردن و تعمیر

دینام یا ژنراتور، تولیدکننده برق است. وقتی موتور روشن می شود آرمیچر دینام که یک سیم پیچ الکتریکی است در میدان مغناطیسی پوسته دینام و در حول محور خود به سرعت شروع به گردش نموده و تولید برق می نماید.چون برق باتری برای موتور و سایر قسمت ها مثل چراغ ها، بخاری، استارتر، کولر و… کافی نیست و از طرفی برای اینکه باتری شارژ (پر) شود از دینام استفاده می شود.

دینام از یک پوسته فلزی، دو عدد بالشتک، بوش، آرمیچر، کلکتور، فولی و چند عدد زغال تشکیل شده است. در جلوی داشبورد هر اتومبیل بوسیله آمپرمتر، جریان برق دینام که به باتری می رود برای راننده مشخص شده است، در صورت خرابی دینام لامپ قرمز رنگی کوچکی در بغل آمپر دینام روشن می شود.

دینام(به انگلیسی: Dynamo) در واقع یک مولد الکتریکی است که با استفاده از کموتاتور ایجاد جریان مستقیم می‌کند. دینام‌ها جز نخستین ابزاری بودند که نیروی الکتریکی کارخانه‌ها را تامین می‌کردند. ساختار و اساس دینام در ابزارهای که بعداً ساخته شده‌ای چون موتور الکتریکی، کنورتیسور دوار برقی ومولد هم‌زمان استفاده شد.

امروزه دینام‌ها اصطلاحاً از نوع دینام آلترناتور هستند که با ساختار کوچک به دلیل ارزان بودن، قابل اعتماد بودن و بهره‌وری بیشتر نسبت مقیاس‌های بزرگتر آن برتری دارند.

 آموزش باز کردن و تعمیر دینام آلترناتور خودرو

یکی از معایب دینام های جریان مستقیم این است که این دینام ها در دورهای پائین موتور قادر به شارژ باطری نمی باشند امروزه مصرف کننده های برقی در خودرو زیاد شده است ترافیک شهرها باعث می شود که موتور یک اتومبیل مدتها در جا کار کند و در این حالت دور دینام پایین است با این شرایط دینام جریان مستقیم نمی تواند جوابگوی شارژ باطری باشد به همین خاطر امروزه دینامهای جریان مستقیم از رده خارج شده و از دینامهای الترناتور استفاده می شود اساس کار دینامهای الترناتور مانند دینامهای جریان مستقیم است.

تشریح تفاوت دینام و آلترناتور

در دینامهای الترناتور نیز بر اثر قطع خطوط قوای مغناطیسی جریان القائی بوجود می اید ولی با این تفاوت که در دینامهای جریان مستقیم اهن رباها به بدنه دینام پیچ و ثابت شده بود و سیم پیچهای تولید جریان داخل حوزه مغناطیسی حرکت می کردند در دینامهای الترناتور اهن ربا دوار است و سیم پیچهای تولید جریان ثابت می باشند اهن ربای دوار را روتور و سیم پیچ ثابت را استاتور می گویند.

آلترناتور – Alternator

آلترناتور جریان متناوب را آلترناتور گویند و فرق اصلی آن با مولد دائمی در شیوه گرفتن جریان از کلافهای مولد است.

امروز بیش از نود درصد انرژی الکتریکی به‌وسیله آلتروناتورها تولید می‌شود. مقدار جریان متناوب در هر لحظه بین صفر و حداکثر تغییر می‌کند و جهت آن مثبت یا منفی است.

مقدار مؤثر جریان متناوب ۷۰۷/۰ برابر حداکثر آن است. یعنی اگر مقدار حداکثر جریان متناوبی ۱۰۰ آمپر باشد با اندازه ۷/۷۰ آمپر جریان دائمی تولید حرارت می‌کند.

وقتی دو فشار الکتروموتوری متناوب به مقدار حداکثر خود می‌رسند می‌گویندکه آنها با یکدیگر اختلاف فاز دارند.

آلترناتورهای دو فاز دارای دو کلاف می‌باشند که با یکدیگر زاویه ۹۰ درجه می‌سازد. فشارهای الکتروموتوری کلاف‌های آلترناتور دو فاز ۹۰ درجه با یکدیگر اختلاف‌‌فاز دارند.

آلترناتورهای سه فاز دارای دو کلاف می‌باشند که با یکدیگر زاویه ۱۲۰ درجه می‌سازند. فشارهای الکتروموتوری کلاف‌های آلتروناتور سه فاز با اندازه ۱۲۰ درجه با یکدیگر اختلاف فاز دارند.

کلاف‌های آترناتورهای سه فاز را می‌توان به شکل ستاره یا مثلث به یکدیگر وصل کرد.

وقتی جریان متناوب از سیم‌پیچی قرقره‌ای بگذرد یک فشار الکتروموتوری مخالف با فشار الکتروموتوری اصلی در آن القاء می‌شود که به‌نام فشار الکتروموتوری خود القائی معروف است.

تأثیر فشار الکتروموتوری خود القائی این است که ظاهراً مقاومت مدار را بالا می‌برد و جریان را از ولتاژ عقب می‌اندازد. برای آنکه این مقاومت را با مقاومت عادی مدار اشتباه نکنند آن را مقاومت القائی می‌نامند.

تأثیر خازن در مدار جریان متناوب درست مانند آن است که از مدار جریان عبور می‌کند. خازن ولتاژ را از جریان عقب نگه می‌دارد.

مقاومت خازن در برابر جریان متناوب است با ظرفیت خازن و فرکانس جریان. ظرفیت خازن را با C نمایش می‌دهند و آن را با فاراد اندازه می‌گیرند. یک فاراد ظرفیت خازنی است که اختلاف پتانسیل میان صفحات آن یک ولت باشد و بتواند یک کولومب الکتریسیته را در خود ذخیره نماید.

آلترناتور جریان متناوب را آلترناتور گویند و فرق اصلی آن با مولد دائمی در شیوه گرفتن جریان از کلاف‌های مولد است.

آرمیچر بیشتر مولدهای جریان دائم متحرک و مغناطیس آنها ساکن است در صورتی‌که اغلب آلترناتورهای تجاری دارای آرمیچر ساکن و حوزه مغناطیسی دوار می‌باشند با این‌حال اساس ساختمان آلترناتورها نیز یک القاءکننده و یک القاءشونده و یک حرکت نسبی میان آنها است.

میدان مغناطیسی آلترناتورها به‌وسیله منبع جریانی مانند باتری یا دینامو که در خارج ماشین قرار دارد تحریک می‌شود.

آلترناتورهای بزرگ که با سرعت کم می‌چرخند قطب‌های متعددی دارند. آلترناتورهائی که با سرعت زیاد مثلاً به‌وسیله توربین‌های بخاری به گردش درمی‌آیند معمولاً دو یا چهار یا شش قطب دارند زیرا القاء‌کننده‌های سنگین نمی‌توانند قوه گریز از مرکز عظیمی را که در نتیجه سرعت‌های زیاد ایجاد می‌شود تحمل نمایند.

امروز بیش از ۹۰% انرژی الکتریکی به‌وسیله آلترناتورها تولید می‌شود.

اما اگر بخواهیم کمی دقیق‌تر بنگریم مشاهده می‌کنیم که باتری همیشه نمی‌تواند شارژ مورد نیاز و انرژی لازم استارت را تامین کند و مطمئناً اگر شارژ نشود، انرژی آن کم شده و در نهایت خالی می‌شود. اما برای جلوگیری از خالی‌شدن باتری و شارژ مجدد آن از یک ژنراتور کوچک به نام دینام یا آلترناتور استفاده می‌شود.

اما در ذهن بسیاری از خوانندگان این سئوال پیش می‌آید که آلترناتور چیست و چگونه کار می‌کند؟ آیا دینام همان آلترناتور است؟ در غیر این صورت این دو وسیله چه تفاوتی از نظر کارکرد و اصول طراحی دارند؟

در جواب این سئوال‌ها باید گفت امروزه در تمامی خودروها آلترناتور استفاده می‌شود که در دید عموم مردم به دینام مشهور است. اما از نظر کارکرد دینام با آلترناتور تفاوت‌هایی داشته که در ادامه به آنها می‌پردازیم.

یکی از مهمترین تفاوت‌های دینام با آلترناتور میزان تولید جریان در دور آرام موتور است. دینام در دورهای آرام نمی‌تواند جریان کافی را برای موتور تامین کند.

این در حالی است که آلترناتور می‌تواند در دورهای پایین نیز به راحتی جریان برق مورد نیاز خود را تامین کند. حتی آلترناتور در دورهای پایین باتری را نیز شارژ می‌کند. در حالی که دینام این توانایی را ندارد. آفتامات مورد استفاده در آن با دینام متفاوت است. حجم کمتری داشته و نگهداری آن آسان‌تر است.

یکی دیگر از تفاوت‌های اصلی دینام با آلترناتور نحوه تولید جریان در آن می‌باشد. در آلترناتور حوزه مغناطیسی کاملاً دوار است و سیم پیچ‌های آن حوزه را قطع می‌کند و در آن جریان القایی ایجاد می‌کند. این حالت کاملاً برعکس دینام است.

یکی از تفاوت‌های دینام و آلترناتور در ظاهر حجم آن است. آلترناتور کوچک‌تر است، همچنین گرمای کمتری در اثر تولید جریان الکتریسیته تولید می‌کند. در مجموع آلترناتور استهلاک بسیار کمتری نسبت به دینام دارد. در مقابل توانایی بیشتری داشته و وزن کمتری نیز دارد. این دلایل باعث شد تا امروزه فقط از انواع آلترناتور در خودروها استفاده شود.

اما بسیاری مواقع پیش آمده است که دینام یا آلترناتور نمی‌تواند باتری را شارژ کند. در این‌گونه شرایط، باتری سریع خالی شده و خودرو دچار کمبود برق می‌شود. حال بروز چنین مشکلی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد.

یکی از مهمترین دلایل ایجاد چنین مشکلی شل‌‌بودن تسمه آلترناتور است. وقتی تسمه شل باشد آلترناتور به درستی چرخش نداشته و نمی‌تواند جریان کافی تولید کند. در نتیجه انرژی مصرف شده از انرژی تولید شده بیشتر است. در این شرایط باتری برای جبران این مساله و انرژی مصرف شده از شارژ خود مصرف می‌کند تا حدی که دیگر شارژ آن تمام شده و خالی می‌شود.

گاهی ذغال‌ها و دیودهای آلترناتور ضعیف شده و دچار مشکل می‌شوند. در این مواقع نیز آلترناتور نمی‌تواند جریان لازم را تولید کند. اما گاهی آلترناتور جریان بیش از حد لازم تولید می‌کند.

زمانی که شما در یک مسیر صاف بدون استفاده از وسیله خاصی با سرعت در حال حرکت هستید، جریان تولید شده بسیار زیاد است، به نحوی که اگر به وسیله سیستمی کنترل نشود، ممکن است به بسیاری از سیستم‌ها آسیب‌ برساند!

این سیستم همان آفتامات است که یکی از وظایفش کنترل جریان خروجی آلترناتور است. این وسیله کوچک از افزایش بیش از حد جریان جلوگیری و میزان برق خروجی آلترناتور را به راحتی کنترل می‌کند. اگر بخواهیم نحوه کار آفتامات را بررسی کنیم، فضای زیادی مورد نیاز است که در این هفته امکان ندارد. شاید از نظر ظاهری این دو وسیله زیاد تفاوتی نداشته باشند، ولی از نظر عملکرد، آلترناتور برتری محسوسی نسبت به دینام دارد.

در مجموع باید آلترناتور را سبک‌تر و مفیدتر نسبت به دینام دانست. البته امروزه و با روند رشد خودروهای نیمه هیبریدی و تمام هیبریدی حتی آلترناتور و متعلقات آن نیز در حال انقراض هستند. خودروهای تمام برقی که نمونه آن را می‌توان در محصولات آئودی به وفور مشاهده کرد، در سیستم‌های جدید و پیشرفته‌ای استفاده می‌کنند که بازده بسیار بیشتری دارند.

خودرو برای حرکت کردن نیاز به برق دارد برق برای راه اندازی استارت و نیز برای سایر مصرف کننده های برقی مانند برف پاکن و لامپ ها و فن و رادیو و سایر مصرف کننده های برق و دراین میان بخشی از این برق هم باید برای شارژ کردن باتری مورد استفاده قرار گیرد . اگر دینام یا آلترناتور از کار بیفتد خصوصا اگر شب باشد خیلی زود موتور هم از کار می افتد . اما اغلب ماشین های امروزی دارای آلترناتور هستند چون آلترناتورها قادرند جریان بیشتری را تولید کنند و درعین حال سبک تر و با صرفه تر هستند و تعمیر و نگهداری انها هم کمتر است ضمن اینکه انواع جدید آن که ساخت کارخانه بزرگ Leece-Neville Technical Bulletins هستند .

تفاوت هایی که بین آلترناتور و دینام است فراوان است ولی با این حال ابهامات زیادی در این زمینه وجود دارد . حتی برخی قائل به تفاوت نیستند و می گویند آلترناتور همان اصطلاح آمریکایی دینام است ! آلترناتور یا برق متناوب یاAC تولید می کند و دینام برق مستقیم یا DCبا این حال ما این بحث را دراینجا مطرح کردیم تا برخی تفاوت های آن مشخص شود آلترناتور دارای یک میدان چرخنده است که در درون آن یک آرمیچر ( که سیم پیچ تولید کننده برق بر روی آن قرار دارد می چرخد و بدین ترتیب جریانی تولدی می شود اگر چه فرآیند طرای این کار پیچیده است اما آلترناتورها قابلیت اطمینان reliable بیشتری دارند چون تنها قطعه ای در آلترناتور ها دچار فرسایش و سائیدگی می شود همان بیرینگهای آن هستند .

دینام همان منبع تولید برق مستقیم یا DC است و باید با سرعت زیاد بچرخد تا بتواند ولتاژ ۱۲ ولت برای شارژ باطری را فراهم کند و دارای جاروبک های ذغالی است که سریعا سائیده می شوند و باید تعویض شوند . اما آلترناتور که بیشتر در خودروهای امروزی مورد استفاده است برق متناوب AC تولید می کند و سپس این برق با استفاده از دیود ها یکسو می شود و نیاز به دور بالا برای چرخیدن ندارد ضمن اینکه آلترناتور ها سبک تر هم هستند چون کمتر تحت تاثیر حرکت کند شونده موتور قرار می گیرند عمر طولانی تری نیز دارند . اغلب آلترناتورهای جدید دارای تنظیم کننده ولتاژ -=REGULATOR داخلی هم هستند .

اجزاء آلترناتور :

الف – روتور : روتور مجموعه ای است که وظیفه تولید حوزه مغناطیسی را در الترناتور به عهده دارد روتور از یک محور تشکیل شده که جلوی ان دارای رزوه برای بستن مهره نگهدارنده پولی است درقسمت وسط روتور یک سیم پیچ روی محور به صورت پرس قرار گرفته است این سیم پیچ روی یک حلقه پلاستیکی پیچیده شده تا از اتصال ان با بدنه جلوگیری شود روی این سیم پیچ چنگکهای فلزی از دو طرف قرار می گیرد این چنگکها نیز روی محور قرار گرفته اند دو سر پیچ به دو حلقه مسی که در انتهای محور قرار دارد وصل می شوند (کلکتورها )

انتهای محور و پشت کلکتورها یک بولبرینگ به صورت پرسی سوار شده که این بولبرینگ درون محل خود داخل پوسته عقب قرار می گیرد

اگر به دو سر سیم پیچ روتور جریان برق متصل کنیم چنگکها اهن ربا می شوند چون لبه این چنگکها بر عکس یکدیگر نسبت به سیم پیچ قرار گرفته اند در نتیجه هر دو لبه کناری یکی در میان قطبهای N,S می شوند وبین انها میدان مغناطیسی ایجاد می شود

در قسمت جلوی محور یک پولی توسط یک خار با ان درگیر می شود دور این پولی تسمه قرار می گیرد که نیروی میل لنگ توسط این تسمه به محور دینام منتقل شده و باعث گردش ان می شود.

ب- استاتور : استاتور مجموعه سیم پیچی می باشد که در اثر برخورد حوزه با ان جریان الکتریسته بوجود می اورد این سیم پیچها باید دور روتور قرار گیرند تا داخل حوزه مغناطیسی باشند و با چرخش حوزه دوار الکترونها در این سیم پیچها حرکت کنند استاتور دارای یک بدنه فلزی می باشند که داخل این بدنه فلزی شیارهای وجود دارد سیم پیچها داخل این شیارها پیچیده می شود چون در اثر کار کردن و گرمای حاصل از موتور بدنه ان داغ می شود بدنه استاتور از ورقهای نازک که به یکدیگر پرس شده اند ساخته می شود داخل شیارهای استاتور ورقه های عایق قرار گرفته است تا از اتصالی سیم پیچ با بدنه استاتور جلوگیری شود.

اگر یک سیم را داخل شیارهای استاتور بپیچیم و دو سر ان را خارج کنیم فقط یک سر جریان تولیدمی کند به این استاتور اصطلاحا استاتور تک فاز می گویند.

در ضی از دینامها برای تولید جریان بالاتر از سه سیم استفاده می کنند در این حالت سه سیم با زاویه معینی نسبت به یکدیگ داخل بدنه استاتور پیچیده می شوند اصطلاحا به این نوع استاتور سه فاز گفته میشود در استاتور سه فاز سه سر خروجی خواهیم داشت در نتیجه بازدهی دینام بالا می رود.

ج – دیود ها :الترناتور مولد جریان متناوب می باشد جریان متناوب به جریانی گفته می شود که مسیر حرکت الکترونها در هادی دائما تغییر می کند اگر چنین حالتی باشد دیگر قطب منفی و مثبت در این هادی مفهومی نخواهد داشت.

بوسیله این جریان نمیتوان باطری را شارژ کرد زیرا الکترونهائی که به سوی باطری سرازیر می شود با عوض شدن مسیر جریان دوباره از ان خارج می گردند بنابراین باطری همیشه با جریان مستقیم شارژ می شود یعنی جریانی که الکترونها از یک سمت حرکت داشته باشند.

چون جریان خروجی الترناتور متناوب است با این جریان نمیتوان باطری را شارژ کرد به همین خاطر در سر راه خروجی الترناتور از دیود استفاده می کنند دیود قطعه ای الکترونیکی است که فقط جریان را از یک سمت از خود عبور می دهد و به این ترتیب جریان متناوب را بهمستقیم تبدیل می کند.

د- پوسته دینام های الترناتور الترناتور از دو پوسته جدا از هم تشکیل شده است که معمولا از جنس الومینیوم می باشند بدنه فلزی استاتور مابین این دو پوسته قرار می گیرد و توسط چند پیچ دو پوسته روی یکدیگر محکم می گردد دو عدد بولبرینگ برای گردش محور روتور درون این دو پوسته وجود دارد یک بولبرینگ در پوسته جلوئی وجود دارد و یک بولبرینگ روی محور روتور که در پوسته عقب ان قرار می گیرد.

و- پولی و پنکه : مانند دینامهای جریان مستقیم قسمتی از محور روتور از پوسته جلوئی الترناتور بیرون است روی این قسمت یک پولی و پنکه قرار دارد که هر دو انها توسط یک خار به محور روتور متصل می شوند جلوی انها یک مهره بسته می شود و تسمه روی این پولی قرار گرفته که با گردش تسمه پولی گردش کرده و باعث حرکت روتور می شود همراه پولی پنکه هم گردش کرده و هوا را از جلو وارد الترناتور و از عقب ان خارج می کند تا باعث خنک شدن قطعات الترناتور گردد در بعضی از الترناتور ها پنکه در قسمت داخل الترناتور و پشت روتور قرار دارد.

ه – جازغالی و زغالها : در دینامهای جریان مستقیم برق خروجی دینامها از زغالها عبور می کرد چون جریان زیادی از انها عبور می کرد معمولا زغال انها بزرگ بود ولی در الترناتور جریان زیادی از زغالها نمی گذرد و به همین خاطر زغالها زیاد بزرگ نیستند این زغالها در یک جا زغالی پلاستیکی قرار می گیرند.

زغالها روی کلکتور انتهای روتور قرار می گیرند پشت این زغالها یک فنر کوچک وجود دارد که همیشه زغالها را بر روی کلکتور می فشارد در بعضی از الترناتورها که افتامات انها ترانزیستوری می باشد مجموعه افتامات و جا زغالی روی یکدیگر نصب می شوند.

عوامل سوختن دینام آلترناتور

عوامل متعددی در خرابی یا سوختن دینام دخیل هستند که دانستن این عوامل و پیشگیری از آن‌ها مفید خواهد بود.
گرمی هوا باعث بالا رفتن درجه حرارت موتور و به مدار آمدن دور فن ثانویه با حداکثر دور می‌گردد، ازطرفی استفاده از کولر خودرو و قرار دادن دورفن کولر در دور حداکثر و ترافیک سنگین شهرها باعث کاهش سرعت خودرو و به طبع آن باعث کاهش دور موتور شده که نتیجه آن پایین آمدن قدرت تولید برق دینام می‌گردد.

وسایل برقی که در این حال با حداکثر ظرفیت خود کارمی‌کنند باعث مصرف ذخیره برق باطری می‌گردنند. این کمبود برق را می‌باید دینام جبران نماید. به‌دلیل پایین آمدن دور موتور، دینام دیگر توان مداوم شارژ باطری را نداشته و برق وسایل توسط دینام تامین می‌گردد که باعث فشار مضاعف بر دینام و در نهایت اگر این مدت زمان طولانی باشد باعث سوختن دینام می‌گردد.

بنابراین برای پیشگیری از خرابی دینام پیشنهاد می‌گردد:

– از باطری‌هایی که دارای ظرفیت بیشتر (آمپرساعت حداقل ۶۵ آمپر) است استفاده گردد.
– در صورتی‌که مدت زمان توقف طولانی است، بافشار دادان پدال گاز، دور موتور را تا حدود ۲۰۰۰ دور در دقیفه به صورت متناوب بالا ببرید.
– دور فن کولر را حتی‌الامکان در پایین‌ترین درجه آن قرار دهید.
– وضعیت شل یا سفت بودن تسمه دینام بایستی مرتبا بازدید گردد.
– از روشن کردن چراغ‌ها در زمان‌های غیر ضرور خوداری نمایید.

۵ نشانه از خرابی دینام آلترناتور

همه چیز با چند مشکل کوچک شروع می‌شود: برای چند لحظه، چراغی روی داشبورد روشن می‌شود، ممکن است چراغ های جلو کم نور شوند و آمپرها بلرزند. شاید هم بوی بدی به مشام برسد و از زیر کاپوت صدای غرغر بشنوید. آیا موتور ایرادی پیدا کرده است؟ نه. به احتمال زیاد دینام دچار مشکل شده است و اگر به آن بی‌توجهی کنید، ممکن است باعث بروز مشکلاتی جدی بشود، از استارت نزدن گرفته تا از کار افتادن کامل خودرو. با این که دینام دستگاه نسبتاً ساده‌ای است و از چند بخش کوچک تشکیل شده است، ولی نقشی حیاتی ایفا می‌کند. داخل دینام، روتور درون یک میدان مغناطیسی می‌چرخد و جریان برق تولید می‌کند. این جریان برق به تجهیزاتی نظیر چراغ های جلو و تجهیزات برقی-هیدرولیکی و برف پاک‌کن منتقل می‌شود. دینام همچنین باتری را به طور کامل شارژ می‌کند و نیروی لازم برای روشن کردن خودرو را در اختیار آن می‌گذارد. از آن جایی که دینام به سیستم های دیگر خودرو متصل است و برای آن ها حیاتی است، هر مشکل مکانیکی که در خودرو پیش بیاید، می‌تواند بر عملکرد آن تأثیر بگذارد و باعث شود مشکلات دیگر هم خوب تشخیص داده نشوند. بنابراین، بهتر است به پنج نشانه از خرابی توجه کنید تا تشخیص مشکلات مربوط به دینام، کمی آسان‌تر بشود. ادامه مطلب را بخوانید تا ببیند به چه مواردی باید توجه کنید.

چراغ هشدار دهنده

روی صفحه کیلومتر بیشتر خودروهایی که در دهه اخیر ساخته شده‌اند، یک چراغ هشدار دهنده وجود دارد که روشن شدن آن نشان دهنده وجود مشکل در دینام است. در بسیاری از خودروها، این چراغ شبیه یک باتری است و عبارت “ALT” یا “GEN” را نشان می‌دهد که هر دو به معنای دینام است. بسیاری از افراد وقتی روشن شدن این چراغ را می‌بینند، فکر می‌کنند باتری مشکلی پیدا کرده است و رسیدگی به آن را به بعد موکول می‌کنند ولی دلیل واقعی روشن شدن چراغ این نیست. این چراغ به کامپیوتری متصل است که میزان ولتاژ خروجی از دینام را بررسی می‌کند. اگر ولتاژ خروجی از دینام از محدوده تعیین شده بالاتر یا پایین‌تر برود، چراغ روی داشبورد روشن می‌شود و هرگاه مقدار ولتاژ به محدود تعیین شده برگردد، چراغ خاموش می‌شود. وقتی خرابی دینام در مراحل اولیه باشد، چراغ چشمک‌زن است و چند ثانیه روشن و دوباره خاموش می‌شود. گاهی اوقات هم فقط وقتی که لوازم برقی مثل چراغ های جلو فعال می‌شوند، روشن می‌شود. گاهی اوقات هم وقتی برف‌پاک‌کن را روشن می‌کنید، چراغ روشن می‌شود. در این صورت می‌توانید برف‌پاک‌کن را خاموش کنید و به راه‌تان ادامه بدهید. شاید در نگاه اول، مشکلی جدی به نظر نرسد ولی چراغ هشدار دهنده دارد کارش را درست انجام می‌دهد. برق خروجی بیشتر دینام ها بین ۱۳ تا ۱۴.۵ است و طوری طراحی شده‌اند که میزان برق خروجی را دائم در همین سطح نگه دارند. وقتی چراغ های جلو، برف‌پاک‌کن، رادیو ضبط، گرم‌کن صندلی و گرمکن شیشه عقب و سایر تجهیزاتی که برق بیشتری مصرف می‌کنند روشن باشند، دینام مجبور است بیشتر کار کند تا ولتاژ مورد نیاز این دستگاه ها را در اختیارشان بگذارد. اگر دینام با حداکثر توانش کار نکند یا ولتاژی بیش از حد از آن خواسته شود، ممکن است میزان ولتاژ از محدوده تعیین شده بالاتر یا پایین‌تر برود و منجر به روشن شدن چراغ بشود.

چراغ های کم نور

از آن جایی که دینام نیازهای برقی خودرو را تأمین می‌کند، وقتی کارایی آن پایین بیاید، دستگاه های برقی هم خوب کار نمی‌کنند. در این صورت ممکن است چراغ های جلو و چراغ های روی داشبورد، کم نور و یا به شدت پرنور بشوند. تجهیزات دیگر، مانند گرمکن صندلی ها و شیشه های برقی هم ممکن است خوب کار نکنند. برداشت درست راننده از این علامت ها به چند عامل بستگی دارد. اولین عامل این است که آیا دینام هنوز برق تولید می‌کند و برق تولیدی در محدوده تعیین شده قرار دارد یا نه؟ عامل دیگر این است که خودرو چطور برنامه‌ریزی شده است. بیشتر خودروسازان به ترتیب اولویت، مواردی در برنامه هایشان تعریف کرده‌اند که هنگام بروز مشکل در دینام، هشدارهایی بدهند. این موارد بیشتر بر اساس ایمنی خودرو هستند. برای مثال، قبل از این که چراغ های جلو کم نور یا خاموش شوند، گرم‌کن صندلی و رادیو ضبط خاموش می‌شود. دلیل این کار این است که راننده باید بتواند در صورت بروز مشکل، خودرو را کنترل کند و آن را نگه دارد و در چنین مواقعی گرم‌کن صندلی یا رادیو ضبط اهمیت چندانی ندارد.

بینایی، شنوایی و بویایی

همه این حواس به کار گرفته می‌شوند تا توجه راننده جلب بشود. این هشدارها مثل چراغ هشدار دهنده واضح و آشکار نیستند ولی می‌توانند به راننده اخطار بدهند که برای دینام مشکلی پیش آمده است:

بینایی: بیشتر مکانیک ها می‌گویند وقتی مشتری هایشان با مشکلات مربوط به دینام مواجه می‌شوند، کاپوت را بالا می‌زنند تا ببینند آیا تسمه‌ای در رفته است، دسته موتور پاره شده یا قسمتی از موتور از کار افتاده است. خوردگی و پوسیدگی تسمه ها می‌تواند نشانه‌ای از بروز مشکل در آینده باشد. از طرفی، سفتی و شلی تسمه دینام باید مناسب باشد تا دینام درست کار بکند. سفت بودن بیش از حد هم مانند شل بودن می‌تواند نا مناسب باشد. چک کردن سفتی تسمه دینام می‌تواند نشان بدهد مشکلی وجود دارد یا خیر.

شنوایی: بیشتر راننده ها می‌گویند قبل از این که مشخص شود دینام مشکلی پیدا کرده است، صدای غرغر یا جیغ به گوش‌شان رسیده است. دینام به وسیله تسمه‌ای به حرکت در می‌آید که به فولی سر میل‌ لنگ متصل است. فولی دینام معمولاً دو یا سه برابر سریع‌تر از میل‌ لنگ می‌چرخد تا هنگامی که سرعت خودرو پایین است یا درجا کار می‌کند، نیرویی که دینام لازم دارد را در اختیارش بگذارد. خود فولی دینام نیز روی یک شفت قرار دارد که یاتاقان ها یا بوش هایی آن را نگه می‌دارند. اگر فولی دینام با تسمه تراز نباشد، یا بوش ها و یاتاقان ها فرسوده شده باشند، شنیدن جیغ و غرغر باعث می‌شود بفهمید مشکلی وجود دارد.

بویایی: بوی سیم یا لاستیک سوخته، اغلب مربوط به وجود مشکل در دینام می‌شود. اگر فولی دینام تراز نباشد و یا نتواند آزادانه بچرخد، تسمه اصطکاک بیشتری پیدا می‌کند و باعث می‌شود بوی لاستیک سوخته به مشام برسد. در صورتی که دینام بیش از حد داغ شده باشد بوی سیم سوخته استشمام می‌شود. بهتر است بدانید، دینام داغ ولتاژ برق بالاتری به طرف روتور و استاتور می‌فرستد.

خوابیدن باتری

اگر دینام مشکلی نداشته باشد، روشن نشدن خودرو علامتی است از این که مشکلی در سیستم استارت خودرو شما وجود دارد. وقتی سوئیچ را می‌چرخانید، صدای تلق تلق به گوش‌ می‌رسد ولی هیچ اتفاقی نمی‌افتد. بعد از مدتی، حتی همان صدا هم قطع می‌شود. معمولاً مسبب این مشکل، خوابیدن باتری است و اولین سوالی که به ذهن راننده می‌رسد این است: ” چرا باتری خوابیده است؟ ” وقتی دینام خوب کار نکند، باتری مجبور است به جای این که به عنوان یک انباره عمل کند، جریان برق بیشتری از دینام بیرون بکشد تا ضعف دینام را جبران کند. در این صورت حتی بهترین باتری هم در نهایت از کار خواهد افتاد و راننده بد شانس را میان راه خواهد گذاشت. باتری خودروها برای آن طراحی نشده‌اند که مدتی طولانی از برق‌شان استفاده شود. باتری برای این طراحی شده است تا برق لازم برای استارت زدن را در اختیار خودرو قرار بدهد و بقیه کار را به قسمت های دیگر بسپارد. تشخیص یک باتری خوابیده بسیار آسان‌تر از تشخیص دینام از کار افتاده است. خودرو را با هل دادن روشن کنید، سپس وایرهای باتری را بردارید. کمی صبر کنید. اگر دینام نتواند سیستم را شارژ کند، خودرو خیلی زود خاموش خواهد شد و مشخص خواهد شد مشکل از کجاست. اگر ماشین روشن بماند و درجا کار کند، پس به احتمال زیاد مشکل از باتری است. البته باید توجه داشته باشید باتری خوابیده باید برای مدتی طولانی زیر شارژ قرار بگیرد و دینام هر چقدر هم شدید کار کند نمی‌تواند آن را شارژ کند. باتری را می‌توان با استفاده از اهم متر تست کرد. بیشتر تعمیرگاه ها ابزارهایی برای تست کردن وضعیت و ظرفیت شارژ باتری ها دارند.

اتصالات شل یا قطع شده

در صورتی که اتصالات شل یا قطع شده باشند، باید همه موارد مربوط به دینام را چک کنید. ممکن است تسمه ها مشکلی نداشته باشند و هیچ مورد آشکار دیگری هم دیده نشود ولی باتری خوابیده باشد. در این صورت، دینام برق تولید می‌کند ولی برق تولید شده جایی نمی‌رود. جریان برقی که دینام تولید می‌کند توسط سیم هایی بلند و کوتاه منتقل می‌شود. هر مشکلی در رابطه با سیم ها یا اتصالات پیچ بیاید، می‌تواند جریان برق را کم یا به کلی قطع کند. در صورت وجود مشکل در سیم ها و اتصالات، گاهی اوقات چراغ ها پرنورتر می‌شوند چون دینام برق بیشتری تولید می‌کند تا بر مشکل غلبه کند. در این حالت، بوی سیم داغ شده هم استشمام می‌شود. اگر نقص در اتصالات ادامه پیدا کند، و مقاومت بالا برود، حرارت تولید می‌شود، درست همانطور که المنت برقی یک بخاری با ایجاد مقاومت در برابر جریان برق، حرارت تولید می‌کند. مشکل دیگری که ممکن است به وجود بیاید، در مورد دیود یکسو کننده دینام است. دینام، طی سه مرحله، جریان برق متناوب (AC) تولید می‌کند، ولی تجهیزات برقی خودرو با برق مستقیم (DC) کار می‌کنند. کار دیوید یکسو کننده این است که برق AC را به برق DC تبدیل کند. اگر این قسمت حیاتی درست کار نکند، برقی که دینام تولید می‌کند، نمی‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد.

سوال و جواب های فنی برای رفع عیب دینام آلترناتور اتومبیل :

۱) طرز کار دینام چگونه است؟

آرمیچر دینام بوسیله ی چرخیدن در حوزه مغناطیسی بالشتک ها، تولید برق می نماید که برق تولید شده به کلکتور منتقل شده و بوسیله زغال ها جمع آوری می گردد و بدین ترتیب برق تولید شده از دینام به قسمت لازم می رسد.

۲) کلکتور چیست؟

استوانه ای است که از تعدادی ورقه های نازک مسی تشکیل یافته و در بین آنها صفحات عایق از فیبر قرار گرفته است.

۳) کار بالشتک دینام چیست؟

ایجاد حوزه ی مغناطیسی در آرمیچر.

۴) علت سوختن بالشتک دینام چیست؟

در اثر اتصالی سیم های دینام و گرم شدن دینام، بالشتک ها می سوزند.گیر کردن آرمیچر به بدنه بالشتکچسبیدن پلاتین قطع و وصل در موقع خاموش بودن موتور

۵) علت سوختن دینام را شرح دهید؟

شارژ بیش از حدخرابی بوش بلبرینگچسبیدن پلاتین شارژ آفتامات در موقع روشن بودن موتورچسبیدن پلاتین قطع و وصل در موقع خاموش بودن موتورگیر کردن آرمیچر به بدنه پوستهاتصالی سیم های دینام

۶) علت کار نکردن دینام چیست؟

شل بودن تسمه پروانهکوتاه شدن زغالکثیف بودن کلکتورنامیزان بودن پلاتین آفتاماتخرابی بوش بلبرینگ

۷) علت باز شدن لحیم کلکتور چیست؟

در اثر شارژ بیش از حد، دینام گرم شده و لحیم سیم کلکتور باز می شود.

۸) آفتامات چیست؟

آفتامات یا رگلاتور کلید خودکاری است که بین جریان دینام و باتری قرار گرفته و تنظیم کننده یا ناظم برق است. زمانی که باتری نیاز به شارژ داشته باشد، برق دینام را به باتری می دهد ولی مانع برگشت برق از باتری به دینام می باشد.

۹) انواع دینام را شرح دهید؟

دینام دو زغاله و سه زغاله داریم. همچنین آفتامات نیز دو نوع سه قرقره ای و یک قرقره ای دارد. دینام دو زغاله با آفتامات سه قرقره ای و دینام سه زغاله با آفتامات یک قرقره کار می کند.
دینام دو زغاله بوسیله آفتامات شارژ را تنظیم می نماید در صورتی که در دینام سه زغاله تنظیم شارژ بوسیله زغال متحرک می باشد.

۱۰) در دینام دو زغاله قرقره های آفتامات چه عملی انجام می دهند؟

قرقره اول برای قطع و وصل جریان، قرقره دوم برای تنظیم آمپر و قرقره سوم برای تنظیم ولت می باشد.

۱۱) علت گریپاژ دینام چیست؟

شکستن بلبرینگ و بوششل شدن و باز شدن پیچ های بالشتک