ساختار فدا شونده (Crumble Zone) چیست و چه نقشی در خودرو دارد؟
ناحیه فداشوند یا Crumble Zone، ناحیه‌ای است که در تصادفات انرژی را جذب کرده و از وارد شدن خسارات به شاسی و سرنشینان خودرو جلوگیری می‌کند……..
پیکره اتومبیل‌ها از قسمت‌های مختلفی ساخته شده‌اند که هرکدام ساختار خاص خود را دارند. ساختار یا ناحیه فدا شونده ( Crumble Zone ) یکی از قسمت‌های مهم خودرو است که وظیفه‌اش جذب ضربات و فشار‌های تصادفات جاده‌ای است. این نوع ساختار از طراحی متفاوتی در اتومبیل‌ها برخوردارند؛ از همین رو می‌توان گفت یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تعیین‌کننده وضعیت ایمنی خودرو‌ها، نحوه طراحی ساختار یا ناحیه فدا شونده ( Crumble Zone ) است.
همانطور که گفتیم وظیفه ساختار فدا شونده در زمان تصادفات جذب انرژی حاصل از تصادفات رانندگی است؛ از همین رو در هنگام برخورد ضربات به اتومبیل، ناحیه‌ای که بیشترین تغییر فرم را دارد، ناحیه فدا شونده خودرو است. در واقع این ساختار با تغییر شکل ( deformation ) باعث می‌شود انرژی حاصل از برخورد اجسام خنثی شود و به ساختار‌های دیگر خودرو آسیب وارد نشود. ساختار یا ناحیه فدا شونده یک فرم از طراحی است که نقش کاربردی دارد تا زیبایی؛ از همین رو متخصصان این حوزه برای طراحی و ساخت چنین ساختاری، به دفعات متعدد آزمایش برخورد خودرو را با اجسام مختلف انجام می‌دهند. اگر بخواهیم تخصصی‌تر ناحیه فدا شونده ( Crumble Zone ) را بررسی کنیم، باید این موضوع را بدانیم که این ناحیه در حالت حداقلی خود باید بتواند فشار ۲ کیلوگرم در سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت را بدون هیچگونه مشکلی جذب کند. در واقع زمانی که خودرو با سرعت ۶۰ کیلومتر در ساعت با جسمی برخورد می‌کند و آن جسم فشاری مساوی با ۲۰ نیوتون را به پیکره اتومبیل وارد کند، ساختار فداشونده باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که این فشار را جذب کند و دیگر اجزا و نواحی پیکره خودرو نباید انرژی حاصل شده از این فشار را دریافت کنند. البته این مقدار یک شاخص حداقلی است که سازنده‌های اتومبیل باید آن را در طراحی محصولاتشان رعایت کنند؛ از همین رو بسیاری از کمپانی‌های بزرگ فعال در صنعت خودروسازی، استاندارد‌های بسیار سخت‌تری را برای طراحی ساختار فداشونده در محصولاتش انتخاب کرده‌اند. به طور معمول ساختار یا ناحیه فدا شونده ( Crumble Zone ) در جلو اتومبیل قرار دارد؛ زیرا اغلب تصادفات جاده‌ای در سراسر دنیا از سمت جلو خودرو اتفاق می‌افتد. از طرفی سیستم‌های مهم خودرو مانند اجزای پیشرانه یا ECU اتومبیل در جلو اتومبیل قرار دارد و در زمان تصادفات باید از آن‌ها تا حد امکان محافظت شود.
در خودرو‌های مدرن، برای افزایش ایمنی حاصل شده از سوی ساختار فداشونده، متخصصان این امکان را فراهم ساخته‌اند که انرژی موج ضربه به زیر اتومبیل منتقل شود. در واقع زمانی که خودرو از سمت جلو به جسمی دیگر برخورد می‌کند، ساختار فداشونده فشار وارد شده را جذب می‌کند و پروسه تغییر شکل ( deformation ) را به زیر اتومبیل انتقال می‌دهد؛ از همین رو سیستم‌های داخلی خودرو و البته سرنشینان کمترین میزان فشار را تحمل خواهند کرد. نوع طراحی و ساختار جلوبندی اتومبیل در عملکرد ناحیه فدا شونده ( Crumble Zone ) تاثیر بسزایی دارد؛ از همین رو می‌توان طراحی بدنه خودرو‌ها را یکی از اصلی‌ترین شاخص‌های تعیین‌کننده در وضعیت ایمنی آن‌ها در آزمایش‌های ACAP دانست.