منظور از خودروهای ۵ ستاره چیست؟
اوایل دهه ۹۰ میلادی با بحث گرمایش کره زمین و تبعات خطرناک آلودگی خودرو، اروپایی ها به فکر تدوین استانداردهایی مبنی بر میزان آلایندگی خودروهای سبک تا سنگین افتادند؛ استانداردهایی تغییرناپذیر که سال به سال سختگیرانه تر می شوند.
سابقه مقررات آلایندگی اتحادیه اروپا به سال ۱۹۷۰ میلادی باز می گردد. از آن زمان تا سال ۲۰۰۶، تعداد زیادی اصلاحیه به آن اضافه شد. براساس اعلام کمیسیون اروپا، طی مدت بیش از ۳۵ سال، افزون بر ۲۴ دستورالعمل تدوین شد که همگی مرتبط با دستورالعمل مصوب سال ۱۹۷۰ بودند. مشهورترین این دستورالعمل ها که شامل تغییرات نسبتا عمده در الزامات آلودگی هوا بودند، با عنوان «یورو» شناخته می شوند.
با افزایش تدریجی اصلاحیه ها سرانجام در سال ۲۰۰۷ استانداردهای یورو ۵ و یوروی ۶ معرفی و به نوعی جایگزین دستورالعمل های قبلی شدند. تاکنون نسخه های اصلی استاندارد یورو، به نسخه ۶ رسیده است. استاندارد یورو اکنون از کاربردی جهانی برخوردار است و بسیاری از کشورهای جهان از جمله ایران به آن استناد می کنند.
هر چند این که کدام نسخه استاندارد یورو و با کدام دقت و صحت اجرا شود، عملا به خود کشورها بستگی دارد. برخی کشورها همراه یا بدون استفاده از استاندارد یورو، استانداردهای ملی برای کنترل آلودگی هوا (اعم از آلایندگی خودرو و کیفیت سوخت) تصویب کرده اند. برای مثال، در آمریکا استاندارد موسوم به Tier مبنای کار قرار می گیرد که تاکنون دو نسخه آن منتشر و اجرایی شده است. نسخه سومش نیز از اوایل سال ۲۰۱۷ اجرایی شد.
استاندارد آلایندگی خودرو
همان گونه که گفته شد استانداردهای یورو تاکنون، به نسخه ۶ رسیده که آخرین نسخه از سال ۲۰۱۴ اجرایی شده است. اهم دستورالعمل های تدوین شده برای آلایندگی در اروپا به شرح ذیل هستند:
یورو ۱: در سال ۱۹۹۳ تدوین شد و ابتدا برای اتوبوس ها و سپس برای کامیون های سبک نیز به کار رفت.
یورو ۲: این استاندارد در سال ۱۹۹۶ تدوین شد و ابتدا برای اتوبوس ها سپس برای موتورسیکلت ها نیز به کار گرفته شد.
یورو ۳: این استاندارد در سال ۲۰۰۰ تدوین شد و نخستین استاندارد فراگیر به شمار می رود. یورو ۳ شامل تمام وسایل نقلیه از جمله موتورسیکلت ها می شود.
یورو ۴: در سال ۲۰۰۵ معرفی شد و تمام وسایل نقلیه را در بر می گیرد.
یورو ۵: در سال ۲۰۰۸ تدوین شد و تمام وسایل نقلیه را شامل می شود.
یورو ۶: از سال ۲۰۱۴ اجرایی شد و تمام وسایل نقلیه را در بر می گیرد.
استانداردهای مصوب سال های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۵، قوانین سختگیرانه تری درباره کیفیت سوخت به همراه داشتند؛ برای مثال، در استاندارد ۲۰۰۰ حداقل عدد ستان برای سوخت «دیزل» ۵۱ بود. حداکثر گوگرد نیز در سال ۲۰۰۰ معادل ۳۵۰ppm و در سال ۲۰۰۵ مساوی ۵۰ppm تعیین شد. برای سوخت «بنزین» نیز محدودیت های مشابهی اعمال شد.
در سال ۲۰۰ حداکثر گوگرد ۱۵۰ppm بود که در سال ۲۰۰۵ به ۵۰ ppm کاهش یافت. سوخت های بدون گوگرد یا به عبارت دیگر با مقدار گوگرد کمتر از ۱۰ppm از سال ۲۰۰۵ در دسترس بودند و از سال ۲۰۰۹ استفاده از آن ها اجباری اعلام شد.
استاندارد کیفیت سوخت
بهبود سیستماتیک کیفیت سوخت در اتحادیه اروپا به تدریج حاصل شده است. این بهبود، موجب تصویب استانداردهای سختگیرانه تری برای آلایندگی شده است. این روند همچنین باعث شده است در سطح کل منطقه اروپا، سوخت های بنزین و دیزل با مقدار گوگرد نزدیک به صفر تامین و توزیع شود. نخستین استانداردهای سوخت در سال ۱۹۹۳، داوطلبانه بودند. اتحادیه اروپا سال هاست گوگرد را از سوخت اتومبیل حذف کرده است؛ به شکلی مشابه و البته در گستره ای جهانی تر، سرب نیز از سوخت ها حذف شده است.
استاندارد آلایندگی
آلودگی هوا باعث بروز بیماری های قلبی، عروقی، تنفسی، گوارشی و… می شود. هزینه درمان این بیماری ها نیز سر به فلک می کشد؛ پس عقل سلیم می گوید بهتر است با صرف هزینه ای اندک، از بروز هزینه های بعدی جلوگیری کرد. اتحادیه اروپا با همین طرز فکر اقدام به انتشار استانداردهایی با عنوان EURO کرد که به دلیل دقت و آینده نگری، تمام کشورها آن را الگو قرار دادند؛ چه کشورهای مصرف کننده خودرو و چه کشورهای تولیدکننده آن.
با این حال استانداردهایی جدید برای خودروهای قبلی اعمال نمی شود. هیچ اجباری برای به کارگیری یک فناوری خاص وجود ندارد؛ گرچه برای تعیین استاندارد، قابلیت های فناوری های در دسترس مدنظر قرار می گیرد. مدل های کاملا جدید فناوری باید آخرین استانداردها را رعایت کنند. اما چنان چه در فناوری در حال تولید تغییر اندکی رخ دهد، می تواند با همان استاندارد قبلی کار کند.
استاندارد ایمنی
رتبه تصادفات جاده ای در حال حاضر عنوان نهمین عامل مرگ و میر، سهمی معادل ۲.۲ درصد از کل مرگ و میر جهان را دارد و از طرفی به عنوان نخستین عامل مرگ و میر بین سنین ۱۵ تا ۲۹ سال شناخته می شود. کارشناسان انجمن سفرهای بین المللی ایمنی پیش بینی کرده اند در صورتی که اهتمام جدی و عملی برای بهبود قوانین و استفاده از فناوری های نوین در زمینه ایمنی خودرو صورت نگیرد، تصادفات جاده ای در سال ۲۰۳۰ میلادی، پنجمین عامل مرگ و میر خواهدبود.
موسسه بیمه و امنیت بزرگراهی (IIHS) در ایالات متحده یکی از معتبرترین مراکز تست ایمنی خودرو در جهان است. این موسسه به تازگی نام امن ترین خودروها را در سال ۲۰۱۷ اعلام کرده است که در میان شرکت های خودروساز، تویوتا بالاترین شمار خودروهای امن را دارد. بالاترین درجه ایمنی خودرو در این موسسه Top Safety Pick است که در میان همه خودروهای عرضه شده با بازار آمریکا تنها ۳۸ خودرو توانسته اند این رتبه را کسب کنند.
در این استاندارد سختگیرانه جدید به غیر از آزمون های تست تصادف، قابلیت سیستم های ایمنی خودرو برای پیشگیری از تصادف مانند ترمزهای اتوماتیک اضطراری هم ارزیابی شده است.
تست ایمنی
یکی از مواردی که خودروسازان را در این تست به چالش کشیده، رتبه بندی چراغ های جلوست. از میان تمام خودروهای مدل ۲۰۱۷ تاکنون فقط هفت خودرو موفق به کسب بالاترین امتیاز در ارزیابی چراغ های جلو شده اند. این مدل ها شامل شورولت ولت، هوندا Ridgeline، هیوندای الانترا، هیوندای سانتافه، سوبارو لگاسی، تویوتا پریس V و ولوو XC60 هستند.
براساس اعلام این موسسه، در میان خودروهای کوچک شورولت ولت، هیوندای الانترا، مزدا ۳، تویوتا کرولا و تویوتا پریوس توانسته اند بالاترین درجه ایمنی را کسب کنند. از این خودروها هم اکنون مزدا ۳ در ایران تولید می شود و در میان خودروهای تولیدی ایران، سه ستاره کیفیت را دارد. تویوتا کرولا هم به صورت وارداتی در بازار ایران فروخته می شود. در میان خودروهای متوسط به ترتیب هوندا آکورد، مزدا ۶، نیسان آلتیما، نیسان ماکسیما، سوبارو لگاسی، سوبارو اوتبک، تویوتا کمری، تویوتا پریوس V و فولکس واگن جتا قرار دارند.
در میان خودروهای متوسط لوکس هم به ترتیب آئودی A4، لکسوس ES، ولوو S60 و ولوو V60 بالاترین درجه ایمنی را به دست آورده اند. شرکت ولوو در جهان به امنیت بالای خودروهایش و در اورپا به ابتکارات ایمنی معروف است. یکی از ابتکارات این شرکت کیسه هوا روی کاپوت است که چنانچه خودرو با عابر پیاده تصادف کند باز می شود تا جان عابر را نجات دهد و مانع از ضربه شدید به سر و بدن او شود.