زمان تعویض روغن موتور را چگونه تشخیص دهیم؟

شاید به دفعات شنیده و یا خوانده باشید که روغن موتور را در ۵۰۰۰ ، ۱۰۰۰۰ کیلومتر و یا بیشتر ، باید تعویض نمود . دلیل ذکر این اعداد برای کارکرد روغن موتور چیست و چرا برای روغن های مختلف متفاوت می باشد . مجموعه مطالبی که در خصوص روغن موتور ارایه خواهد شد ، اطلاعات مناسبی را در خصوص موارد تاثیر گذار در تعویض روغن موتور در اختیار خوانندگان محترم قرار خواهد گرفت.

چرا روغن موتور باید تعویض شود ؟روغن موتور از زمان شروع بکار موتور در معرض اکسیده شدن و تجزیه حرارتی قرار گرفته و روغن پایه آن آلوده می شود و از کیفیت آن کاسته می شود و همچنین مواد افزودنی استاندارد آن نظیر مواد افزودنی پاک کننده نیز، مصرف می شوند. در این حالت خاصیت روانکاری ، پاک کننده و جذب ذرات معلق و ناخالصی ها ، کاهش می یابد.

روغن موتور مرغوب

آیا سیاه شدن روغن موتور نشاندهنده زمان مناسب تعویض روغن است ؟این تصور که سیاه شدن روغن نشانه خراب شدن وعدم کیفیت آن می باشد ، صحیح نمی باشد . اگر در دستگاه یا موتور خودرو روغن پس از مدتی تغییر رنگ ندهند و اصطلاحا” سیاه نشود ، می باید در اسرع وقت آن را تعویض نمود زیرا ، سیاه شدن روغن موتور به علت خاصیت پاک کنندگی دوده ناشی از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصی روغن موتور است . در غیر این صورت، ذرات ناخالصی و دوده بر روی قطعات متحرک موتور رسوب کرده و ‌باعث جلوگیری از انتقال حرارت، ساییدگی زودرس قطعات، روغن سوزی، کاهش راندمان و توان موتور می شود .

عوامل موثر در مدت زمان کارکرد و تعویض روغن موتور :۱- شرایط کاری موتور مانند : رانندگی با سرعت بالا، رانندگی با بار بیش از حد استاندارد در جاده هایی با شیب زیاد ، در جا کارکردن زیا موتور در ترافیک های سنگین ، رانندگی با سرعت بالا در هوای سرد قبل از گرم شدن روغن موتور ، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات زیاد در هوای سرد و رانندگی در جاده های خاکی و گرد و غبار به مدت طولانی
۲- کیفیت احتراق موتور ( تنظیم به موقع موتور و رفع ایرادات برقی و سوخت رسانی )
۳- کیفیت روغن موتور و سوخت مصرفی
۴- کیفیت فیلتر های هوا و روغن و تعویض به موقع آنها

نوع و کیفیت سوخت مصرفی چه تاثیری در تعویض روغن دارد ؟سربی که برای بهسوزی به بنزین اضافه می شد، پس از ورود به روغن موتور باعث اکسیده شدن سریعتر روغن و افت کیفیت روغن می شود که خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است. بنزین با اکتان پایین به دلیل ایجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن می شود که این موضوع نیز با کاهش خاصیت روانکاری روغن می گردد. استفاده از بنزین های سوپر مناسب با تکنولوژی موتور، این مشکل را تا حدودی بر طرف می کند.

آیا نوع روغن در مدت زمان تعویض آن ، موثر می باشد؟با پیشرفت تکنولوژی ساخت موتورها، شرایط کارکرد موتور از لحاظ افزایش دور، نسبت تراکم بالا، دمای احتراق بیشتر، فشار زیادتر به یاتاقانهای ثابت و متحرک بیشتر شده است. لذا در این راستا سازندگان روغن موتور را براین داشته است تا روغن هایی مستناسب با تکنولوژی موتور ها یا زمان تعویض بیشتر تولید نمایند . امروزه با توجه به استاندارد های زیست محیطی، تبخیر و کاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرریز روغن به منظور تامین کسری روغن موتور کاهش یافته است .

از آنجا که در بازار انواع روغن ها با درجات و کیفیتهای مختلف موجود می باشد ، پیشنهاد می شود با رجوع به دستور العمل کارخانه سازنده خودرو ، نسبت به استفاده از روغن توصیه شده و تعویض به موقع آن با توجه به نکات بیان شده ، اقدام نمایید .

انتخاب روغن مناسب ، تضمین کننده عمر طولانی و راندمان بالای موتور:برای انتخاب یک روغن موتور مناسب ، عوامل و پارامترهای مختلفی باید مدنظر قرار گیرد. یک روغن موتور مرغوب ،‌دارای گرانروی مناسب و ضریب اصطکاک بسیار پایین بوده و توانایی روانکاری بخش های مختلف و قطعات متحرک موتور را داراست . ضمنا” روغن موتور علاوه بر سازگاری با ترکیبات پلیمری موجود ؛ باید دارای اثرات بازدارندگی خوبی در مقابل زنگ زدگی ،‌ خوردگی ،‌اکسیداسیون و سایش باشد .

وظایف روغن موتور به طور کلی شامل موارد زیر می باشد :۱- کاهش اصطکاک قطعات متحرک موتور
۲- کاهش سایش قطعات موتور
۳- خنک نمودن قطعات داخلی موتور
۴- تمیز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده و ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و رسوبات بین قطعات
۵- آب بندی کامل بین سیلندر و پیستون
۶- محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگی
۷- کارکرد بهینه قطعات متحرک موتور در دماهای مختلف

پایه گرانروی روغن:ویسکوزیته یا گرانروی ، مقاوت سیال در مقابل جاری شدن است . از لحاظ گرانروی ، روغن به دو بخش تقسیم می شود .

الف : روغن های تک درجه ای Mono Grade
ب : روغن های چند درجه ای یا چهار فصل Multi Grade

امروزه استفاده از روغن های تک درجه ای مانند ۳۰ یا ۴۰ ، در موتورها توصیه نمی شود و روغن های چند درجهای (‌چهار فصل ) ،‌کاربرد بیشتری دارند . این روغن ها مطابق طبقه بندی SAE ( انجمن مهندسی خودرو ) ، به صورت زیر تعریف می شوند . ۲۰W50 , 10 W 40 .  عدد قبل از W نشاندهنده گرانروی روغن موتور در دمای پایین بوده و هرچه این عدد کمتر باشد ، قابلیت استفاده در دمای پایین تر را دارا است . عدد بعد از W ، نشاندهنده گرانروی در دمای بالا بوده و هرچه این عدد بزرگتر باشد ، روغن در دمای بالتر چسنده تر و سفت تر خواهد بود .

مهمترین و با اهمیت ترین خاصیت روغن موتور ، حضور آن ازلحظه استارت تا خاموش شدن موتور به صورت بی وقفه است. به نحوی که با تمامی قطعات متحرک و ثابت د رتماس باشد . لذا ویسکوزیته روغن بایستی به گونه ای انتخاب شود که بهترین حالت روانکاری را در کمترین زمان ، ممکن سازد . ضمن اینکه خودرو در حالت سرد به راحتی استارت خورده و بدین ترتیب عمر باتری و استارت طولانی تر شود .

مشخصات روغن :انستیتو نفتی آمریکا API برای طبقه بندی روغن ها بر چسب کیفیت و فناوری ساخت آنها کد بندی خاصی ابداع نموده است . حرف اول ، معرف نوع موتور محل مصرف (حرف C برای خودروهای دیزلی و حرف S برای برای خودروهای بنزینی)‌ و حرف دوم ، نشاندهنده سطح کیفیت روغن خواهد بود . به این مفهوم که حرف A پایین ترین سطح کارایی را نشان می دهد و با بالا رفتن حروف سطح کارایی نیز افزایش خواهد یافت . مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح کارایی بالاتر ، نشان از میزان افزودنی های بیشتر در روغن بوده و در تست ازمایشگاهی و عملکردی ، شرایط حادتری را تحمل می کنند . افزودنی های مختلف ، مقاومت روغن را برای شرایط سخت حراری و فشار زیاد موتور بهینه می کنند .

روغن های توصیه شده توسط شرکت های سازنده خودرو دارای خواص لازم بوده و نبایستی افزودنی های متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود . زیرا موجب اختلال در عملکرد و خواصی که از باتدا در روغن وجود دارد می شوند .

نکات مهم :۱- سیاه نشدن روغن موتور در حین کارکرد ، نشانه مرغوبیت آن نیست بلکه به این معناست که روغن قابیت جذب ذرات اسیدی و ناخالصی را نداشته است .
۲- از ترکیب چند روغن با یکدیگر و مصرف همزمان آنهادرموتور خودداری نمایید .

معرفی و علائم شناسایی روغن های ایساکو :معرفی روغن موتور SG 20 W 50:

این روغن موتور ویژه مصرف در خودروهای پژوآردی ، روآ ، پیکان و کلیه خودروهای توصیه شده با این سطح کیفی میباشد .

علائم شناسایی :

۱- دارای عبارات API SG/CD , SAE 20W50 , SG 015 بر روی برچسب ظرف بر روی برچسب ظرف
۲- حک لوگوی فارسی ایساکو بر روی ظرف ۴ لیتری و لوگوی لاتین ایساکو بر روی در ظرف
۳- بر چسب با رنگ پس زمینه آبی روشن به همراه در آبی
۴- دارای سریال ردیابی محصول
۵- دارای ظرف و در پلمپ شده
۶- بسته بندی شده در ظرف های ۱ و ۴ لیتری

معرفی روغن موتور SJ 20 W 50:

این روغن موتور ویژه مصرف در خودروهای پژو ۴۰۵ ، پارس و سمند و کلیه خودروهای توصیه شده با این سطح کیفی می باشد .

علائم شناسایی:

۱- دارای عبارات API SJ/CF-4 , SAE 20 W 50 , SJ020 بر روی برچسب ظرف
۲- درج لوگوی فارسی ایساکو بر روی برچسب ظرف
۳- حک لوگوی فارسی ایساکو بر روی ظرف ۴ لیتری و لوگوی لاتین ایساکو بر روی در ظرف
۴- بر چسب با رنگ پس زمینه ابی روشن به همراه در خاکستری
۵- دارای سریال ردیابی محصول
۶- دارای ظرف و در پلمپ شده
۷- بسته بندی شده در ظرف های ۱ و ۴ لیتری