چگونه مانند یک کارشناس، خودرو دست دوم بخریم ؟
در این نوشته از فوت و فن‌های کوزه‌گری برای خرید خودرو دست دوم گفتهام. اگر که تازه‌کار هستید با مطالعه این مقاله گلیم‌تان را در خرید خودرو از آب بیرون می‌کشید
یادتان باشد، مراحل گفته شده را یکی پس از دیگری انجام دهید تا خودرویی سالم و بی دردسر نصیب‌تان شود.
آمادگی برای خرید خودروی دست‌دوم
انتخاب کنید
فهرست مطالب
اطلاع از اینکه دقیقا چه نوع خودرویی منطبق با نیازهای شماست، به عنوان اولین و مهمترین قدم برای خرید خودرو دست دوم مطرح است. این مرحله با تمام اهمیتی که دارد، اما در کشور ما چندان زمان‌بَر نیست.
دلیل این موضوع هم ساده است، تنوع بازار خودرو در ایران، نسبت به سایر بازارهای رقابتی در دنیا بسیار محدود است!
جستجو کنید
موتور جستجوی گوگل را برای چنین وقت‌هایی ساخته‌اند! برای آنکه دست پُر به بازار بروید، نیاز به جمع آوری اطلاعات در مورد ماشین مورد نظر دارید.
- در چه سال‌هایی تولید شده است؟
- در چه رنگ‌هایی به بازار آمده است؟
- آیا موتورهای متنوعی بر روی این خودرو نصب شده؟
- با چند تریم به بازار عرضه شده و هر کدام شامل چه آپشن‌هایی هستند؟
و…
صحبت کنید
بهترین اقدام برای اطلاع از رضایت مصرف‌کنندگان و دانستن مشکلات فنی شایع، گفتگو با صاحبان آن مدل خودروست.
در خیابان به دنبال مالکان خودرو و در اینترنت در جستجوی فروم‌های خودرویی باشید. تاپیک‌ها را زیر و رو کنید، نظرات دارندگان آن مدل خودرو را بخوانید و با مشکلاتش آشنا شوید.
علاوه بر این کمی زمان بگذارید و با تعمیرکاران تخصصی در مورد مشکلات شایع‌تر و قیمت قطعات یدکی و اجرت تعویض و یا تعمیر آن‌ها گفتگو کنید.
فی چند
برای اینکه سرتان کلاه نرود، قیمت‌ها را در سایت شیپور و دیوار، در قسمت خودرو دست دوم مشاهده کنید.
از کجا بخرم
اگر در کلان‌شهر‌ها هستید، بهترین انتخاب بازار فروش خودروهای دست دوم هستند. تنوع مدل، دسترسی به کارشناس خودرو، عدم صرف هزینه زمانی برای مشاهده هر ماشین، از مزایای حضور در این مکان‌هاست.
بعد از بازارهای فروش خودرو دست دوم، جستجو در سایت‌های اینترنتی مناسب هستند. برای این روش آنلاین بودن و عکس‌العمل به موقع به نفع‌تان است، چرا که موردهای به قیمت و به اصطلاح اکازیونی در همان دقایق اول آگهی شدن به فروش خواهند رسید.
اگر هم دوست دارید یک هزینه اضافی به عنوان کمیسیون حق‌العمل کاری بپردازید، حتما از نمایشگاه‌داران ماشین بخرید!
موارد تاثیر گذار در قیمت
دسته چندم بودن ماشین، رنگ شدگی و سلامت شاسی و بدنه، وضعیت لاستیک‌ها، مدت باقیمانده از بیمه‌ی شخص ثالث و تخفیف سالانه‌ی بیمه، کیلومتر کارکرد و در انتها هم سلامت فنی از مهمترین موارد در قیمت یک اتومبیل هستند.
باید و نبایدهای فنی خودرو
حالا که خودروی مورد‌نظرتان را یافتید، باید از سلامت فنی آن اطمینان حاصل کنید. شما که نمی‌خواهید یک خودروی چپی را به عنوان بی‌رنگ و یا ماشینی با مشکلات فنی خریداری کنید؟!
یک خودرو از هزاران قطعه مکانیکی ساخته شده و اطلاع از وضعیت فنی و سلامت تک‌تک این قطعات کاری ناشدنی است. ولی به کمک چک لیست زیر به شما خواهم گفت که چگونه مانند یک کارشناس، با اهمیت‌ترین قسمت‌های فنی یک اتومبیل را بررسی کنید!
بدنه و شاسی
اولین نکته برای خرید خودروی دست دوم بررسی آن در هوای روشن است، ادب حکم می‌کند که مالک، خودرو را به صورت تمیز و مرتب به نمایش بگذارد، اگر به خودرویی با تلی از خاک و گل و لای برخورد کردید از خرید آن صرف‌نظر کنید.
مهمترین قسمت‌های بدنه که نباید خوردگی داشته باشد، ساختار شاسی در زیر بدنه و سقف و ستون‌ها است. خوردگی در شاسی نشان از تصادف شدید دارد که قطعا چنین خودرویی به حالت اول باز نخواهد گشت و مالک آن برای همیشه با مشکلاتی از قبیل لاستیک سایی نامتوازن و عدم کارکرد مناسب مجموعه تعلیق و کشیدن فرمان و بی تعادل بودن خودرو دست و پنجه نرم خواهد کرد.
پیشنهاد می‌کنم برای بررسی شاسی به یک صافکار ماهر مراجعه کنید؛ ولی برای بررسی بدنه، با داشتن آهنربای تشخیص رنگ کارتان آسان است.
یکی از آن‌ها را تهیه کنید و در تماس با جای جای بدنه قرار دهید، هر زمانی که آهنربا به بدنه متصل نشد، آن قسمت رنگ‌شدگی دارد. گاهی رنگ شدگی حتی به صورت چشمی قابل تشخیص است. هنگامی که از پهلو به قسمت‌های مختلف بدنه نگاه می‌کنید، در جایی که دو رنگی یا مات شدگی مشاهده کردید، احتمال رنگ‌شدگی وجود دارد.
علاوه بر این، برای حصول اطمینان از تعویض نشدن درب‌ها و کاپوت و صندوق، وضعیت رنگ در پیچ‌های لولای هر کدام را بررسی نمایید. اگر پیچ‌ها بدون رنگ یا دارای رنگ پریدگی هستند، آن قسمت تعویض یا صافکاری شده است.
موکت کف صندوق را کنار بزنید، آیا کف صندوق بدون موج و موم‌کشی‌ها رنگ خورده و در وضعیت مناسب هستند؟
همچنین از زنگ‌زدگی بدنه غافل نشوید، ترجیحاً از نواحی مرطوب ماشین خریداری نکنید و اگر زنگ زدگی مشاهده کردید، حتما از سالم بودن شاسی و کف خودرو اطمینان حاصل کنید.
در این زمینه مطالعه‌ی، چگونه یک ماشین براق و زیبا داشته باشیم را از دست ندهید.
کیلومتر کارکرد
در کنار این موضوع که خودرویی با کارکرد کمتر را در اولویت قرار می‌دهید، بدانید که همیشه کیلومتر کارکرد، رابطه مستقیمی با سلامت خودرو ندارد. یعنی ممکن است موردی با ۳۰۰ هزار‌کیلومتر کارکرد، ولی بسیار مرتب‌تر از مدل‌های مشابه کم‌کارکردش باشد.
راستی دستکاری کیلومتر یکی از شگردهای محبوب سودجویان است. در خودروهای انژکتوری و دارای ECU، مقدار واقعی کیلومتر را با مراجعه به تعمیرگاه تخصصی و با استفاده از دستگاه دیاگ جویا شوید.
علاوه بر این با کمی دقت در وضعیت کابین و بدنه‌ی یک خودرو دست دوم، می‌توان به کیلومتر حقیقی آن پی برد. فرم صندلی‌ها و فرورفتگی در ابر و اسفنج، وضعیت کف‌پوش، خوردگی لاستیک روی‌پدال‌ها، دسته‌دنده و فرمان، میزان خوردگی تایرها باید با کیلومتر خودرو هم‌خوانی داشته باشد.
تایرها
سلامت تایرها بسته به مدل خودرو می‌تواند تاثیر مستقیمی در قیمت خودرو داشته باشد. میزان آج لاستیک را معمولا به درصد بیان می‌کنند. برای تشخیص میزان کارکرد تایرها، چند نمونه لاستیک نو را در کنار مدل‌های کارکرده‌ی آن مشاهده کنید.
یکی دیگر از نشانه‌های لاستیک نامناسب، ورم کردگی و ترک خوردگی در دیواره یا سطح آن است. دقت کنید که سایش به صورت مساوی بر روی سطح لاستیک وجود داشته باشد، سایش بیشتر در سمت راست یا چپِ سطح لاستیک به دلیل وجود نقص فنی در سیستم جلوبندی است.
قلب خودرو
موارد زیر را در بررسی پیشرانه‌ی خودرو دست دوم در نظر بگیرید.
- نشتی مایعات: ابتدا کاپوت را بالا بزنید و زیروبم موتور را از لحاظ نشتی مایعات بررسی کنید، روغن‌ریزی از قسمت بالای موتور، معمولا مربوط به واشر در سوپاپ و در قسمت پایینی، اکثرا به دلیل خرابی در کاسه نمد ته میل‌لنگ و در صورتی که از سمت گیربکس و نشتی واسکازین باشد، به دلیل معیوب بودن کاسه نمد شفت گیربکس است. علاوه بر این کلیه‌ی شلنگ‌های سیستم خنک‌کننده را به جهت عدم نشتی مایع ضدیخ بررسی کنید.
- گاز خور موتور: خودرو باید با افزایش فشار بر روی پدال گاز در تمامی دنده‌ها، صاف و یکدست و بدون سکته حرکت کند. توجه داشته باشید که در مدل‌هایی با دریچه گاز برقی، وجود کمی لختی و کُپ در ابتدای دورگیری طبیعی است.
- چک انجین: توجه داشته باشید که در مجموعه‌ی جلو‌آمپرها، آیتم زرد رنگ چک انجین روشن نباشد. روشن بودن این چراغ دلیل بر وجود ایراد فنی در یکی از اجزای برقی موتور و سنسورهاست. نوع این خطاها به راحتی با اتصال به دستگاه دیاگ قابل تشخیص هستند.
- صدای موتور: خودرو با صدای پیشرانه‌اش با شما صحبت می‌کند. سعی کنید از قبل تجربه‌ی شنیدن آوای موتور یک ماشین مشابهِ سالم و کم کارکرد را بدست بیاورید. اگر صدای موتور تفاوت زیادی با نمونه‌ی کم کارکرد دارد، پس لابد کاسه‌ای زیر نیم‌کاسه است!
- رنگ دود: اگر موتور در هنگام گاز درجا دادن دود می‌کند، رنگ و مقدار دود اهمیت زیادی دارد. قبلا به طور کامل در رابطه با تشخیص ایراد خودرو از روی رنگ و بوی دود گفتهام.
- روغن موتور: سرویس‌های دوره‌ای در کیلومتر مشخصی انجام می‌شوند و خرید خودروی دست دومِ تازه سرویس شده یک مزیت است. علاوه بر این از کیفیت روغن موتور می‌توان به کارکرد مناسب پیشرانه پی برد. برای این منظور درب روغن را باز کنید، وجود کمی بخار روغن در زمان داغ بودن موتور طبیعی است، ولی حجم زیاد آن خبر از نقص فنی می‌دهد. علاوه بر این اطراف درب روغن را بررسی کنید، اگر روغن به رنگ اَرده (قهوه‌ای کم رنگ) دیده می‌شود، واشر سرسیلندر خودرو سوخته و نیاز به تعویض واشر سرسیلندر و در مواردی هم تعویض مجموعه سرسیلندر است. در چنین حالتی آب و روغن با یکدیگر ترکیب می‌شوند و حتی با باز کردن درب رادیاتور وجود روغن را مشاهده خواهید کرد.
انتقال قدرت
مجموعه‌ی انتقال قدرت در هر خودرو شامل کلاچ و گیربکس و دیفرانسیل و شفت‌های انتقالی به محور است. تمامی دنده‌ها باید به راحتی و بدون گیر و صدا تعویض شوند و همچنین در هنگام حرکت در هیچ‌یک از دنده‌ها نباید صدای غیرعادی به گوش برسد.
برای تست سلامت کلاچ، خودرو را در حالتی که ترمز دستی را کشیده‌اید در دنده قرار دهید، پای خود را از پدال کلاچ رها کنید، در صورتی که خودرو سریعاً خاموش شد، یعنی صفحه کلاچ حالا حالاها کار می‌کند. همچنین می‌توانید در سرعت شهری، وضعیت دنده را به چهار و یا پنج تغییر دهید و تخته‌گاز کنید، اگر دور موتور به صورت غیرعادی بالا می‌رود و افزایش سرعت به کندی انجام می‌پذیرد، عمر صفحه کلاچ به سر رسیده است.
برای آزمایش سلامت شفت انتقالی در ماشین دیفرانسیل جلو، فرمان را تا انتها به یک سمت بچرخانید و در حالتی که دنده درگیر است با کمی گاز دور بزنید، این حالت را برای سمت دیگر هم اجرا کنید، اگر صدای تق تق و صدایی شبیه به برخورد درب قابلمه شنیدید، پُلوس همان سمت نیاز به تعویض دارد.
در خودروهای دیفرانسیل عقب دقت کنید که از سمت دیفرانسیل صدا و زوزه‌ای شنیده نشود، مکان قرارگیری دیفرانسیل در این مدل بین محور عقب است.
تعلیق و فنربندی
خودروی دست دوم را حتما در حرکت تست کنید، آیا در سرعت گیرها صدای غیر عادی شنیده می‌شود؟ در هنگام حرکت هر سمتی از خودرو را در دست‌اندازها و تغییر سطح آزمایش کنید، در چنین شرایطی به گوش رسیدن صدای اضافی از سمت تعلیق، دلیل بر وجود نقص فنی در این مجموعه است.
به هر چهار سمت خودرو با دستان‌تان در راستای عمود نیرو وارد کنید، کمک و کمک‌فنر سالم در چنین حالتی کمترین میزان بازی را دارند و چفت و قرص و بی صدا هستند.
کمک‌فنرها را از داخل گلگیر مشاهده کنید، در صورت روغن‌زدگی کمک‌فنرها، زمان تعویض آن‌ها فرا رسیده است. برای اطمینان به یک جلوبندی ساز ماهر مراجعه کنید و از او بخواهید ایرادات موجود در تعلیق و جلوبندی خودرو را به شما بگوید.
سیستم ترمز
در هنگام ترمز گیری مراقب صداهای غیر عادی باشید، سوت کشیدن گاهی به دلیل جنس لنت ترمز می‌باشد و معمولا دلیل بر ایراد نیست ولی صدای درگیر شدن دو فلز با یکدیگر و خِرخِر کردن در زمان ترمزگیری دلیل بر اتمام لنت‌های ترمز است. در این مقاله راجع به چگونگی تعویض لنت ترمز توسط خودتان نوشته‌ام.
اگر در هنگام ترمزگیری لرزشی در فرمان احساس می‌شود، معمولا ایراد از دیسک ترمز است و نیاز به تعویض دارند.
در خودروهایی که از این سیستم ABS بهره می‌برند، مراقب روشن بودن چراغ زرد رنگ ABS باشید، در چنین حالتی سیستم ABS از مدار خارج شده و ممکن است برای راه‌اندازی مجدد آن، اسکناس‌های زیادی از جیب شما خارج شود!
سیستم فرمان
در سیستم‌های هیدرولیک، درب مخزن هیدورلیک را باز کنید، روغن هیدرولیک سالم به رنگ قرمز روشن و عاری از هر گونه ذرات فلزی معلق است.
فرمان پذیری خودرو را در حرکت آزمایش کنید، آیا در زمان چرخاندن فرمان صدای اضافی شنیده می‌شود؟ همچنین در هنگام گردش غربیلک فرمان، کمی لقی و خلاصی در خودروهای قدیمی قابل پذیرش، ولی در مدل‌های جدید دلیل بر وجود ایراد است.
سفت بودن فرمان در خودروهای فاقد هیدرولیک طبیعی است، ولی چه در مدل‌های هیدرولیک و چه غیر هیدرولیک نباید در حالت گردش درجا، شاهد لرزش غربیلک فرمان باشید.
ادوات برقی و تجهیزات
تک تک دکمه‌ها و تجهیزات را بررسی کنید که در سلامت کامل باشند، کلیه‌ی چراغ‌ها، اهرم‌ها و تنظیمات صندلی، تنظیم آینه‌ها، قفل مرکزی و دزدگیر، رادیو پخش و بلندگوها، کروز کنترل و سانروف در صورت وجود و سایر تجهیزات.
تهویه
یادتان باشد در هنگام خرید خودروی دست دوم در هر فصلی که قرار دارید، عملکرد کولر و بخاری را آزمایش کنید. آیا کولر قابلیت خنک کنندگی دارد و بخاری به درستی کار می‌کند؟
حتما بعد از استفاده از بخاری موکت کف خودرو را در ناحیه زیر داشبورد، به جهت اطمینان از عدم وجود نشتی در رادیاتور بخاری و لوله‌های واسطه بررسی کنید. وجود نم و رطوبت در این مکان، حکایت از وجود نشتی دارد که برای دسترسی و تعمیر آن، نیاز به باز شدن کامل داشبورد و تعویض قطعه معیوب است.
در این نوشته به تمامی آن چیزی که برای خرید یک خودروی دست دوم نیاز داشتید، پرداخته شد. سعی کردم از آوردن جزئیات فنی کم اهمیت و حوصله‌سر بر پرهیز کنم، اگر سوالی در این زمینه دارید برایم کامنت بگذارید، تا در اسرع وقت پاسخ بدهم.