چرا کولر ماشین باد گرم می زند ؟
دلایل خنک نکردن کولر اتومبیل
در روزهای گرم سال کولر یکی از مهمترین امکانات اتومبیل است. در گذشته نه چندان دور که اغلب اتومبیل ها فاقد کولر بودند کمبود آن تا این حد احساس نمیشد. امروزه اغلب اتومبیل ها دارای کولر هستند هر چند گروهی از رانندگان با این تصور اشتباه که استفاده از کولر باعث فشار مضاعف به موتور اتومبیل میشود از آن استفاده نمیکنند اما تحمل ترافیک های سنگین شهری در گرمای تابستان بدون کولر اتومبیل بسیار دشوار است.
کولر اتومبیل در حقیقت یک کولر چند تکه جدا، همانند اسپلیت های خانگی است. با این تفاوت که کمپرسور کولر در اتومبیل بوسیله چرخش موتور به کار می افتد. در بعضی از مواقع کولر اتومبیل سرمای مورد نیاز اتاق را تامین نمیکند. خنک نکردن کولر خودرو دلایل گوناگونی دارد که در اینجا به تعدادی از مهمترین آنها اشاره میکنیم. با توجه به هزینه های تعمیرات و نگهداری خودرو موارد به ترتیب از ساده ترین آغاز میگردد:
۱. رانندگی پر گاز (تخته گاز)
یکی از ساده ترین دلایل گرم شدن باد کولر رانندگی در حالت پر گاز یا تخته گاز است! اغلب اتومبیل ها دارای مکانیزمی هستند که کولر را هنگام فشردن پدال گاز تا انتها قطع میکنند. رانندگی پر گاز تنها به معنی بالا رفتن دور موتور تا محدوده رد لاین نیست ، بسیاری از رانندگان به دلایل مختلف ترجیح میدهند از دنده های سبک تر استفاده کنند، به دلیل شتاب و قدرت کمتر اتومبیل در دنده های سبک راننده مجبور به فشردن پدال گاز تا انتها میشود، بنابراین حرکت در حالت تمام گاز در این نوع رانندگی اجتناب ناپذیر است . این امر باعث میشود کولر در بسیاری از لحظات رانندگی قطع بشود
۲.کثیف بودن کنداسور یا رادیاتور کولر
کندانسور یا رادیاتور کولر یکی از قطعات سیستم خنک کننده اتومبیل است. گاز کولر بعد از عبور از کمپرسور فشرده و مایع میشود. مایع فشرده که حرارت بالایی دارد باید قبل از ورود به سوزن یا شیر اکسپنشن بیش از نیمی از حرارت خود را در کندانسور از دست بدهد تا هنگام ورود به قسمت کم فشار گرمای محیط را گرفته و تبدیل به گاز شود. از آنجایی که رادیاتور کولر در جلوی اتومبیل و رادیاتور آب قرار دارد، ذرات خاک، حشرات، تکه های گیاهان و…. باعث کثیف شدن و گرفتگی شبکه های خارجی رادیاتور کولر میشود. عملکرد قابل قبول کولر اتومبیل و ایجاد سرما داخل اتاق به دفع گرمای رادیاتور کولر در جلوی اتومبیل بستگی دارد . در حقیقت بیشتر حرارت کندانسور حرارت داخل اتاق اتومبیل است که از طریق اواپراتور به سمت کمپرسور و کندانسور هدایت شده است.
کثیف بودن کندانسور کولر اتومبیل باعث گرم شدن و اختلال در عملکرد کولر و بالا رفتن آمپر آب اتومبیل در سرعتهای پایین و ترافیک میشود. بنابر این بهتر است هر سال با شروع فصل گرما کنداسور کولر اتومبیل خود را تمیز کنید.
برای تمیز کردن رادیاتور کولر راه های متفاوتی وجود دارد که با توجه به مقدار کثیفی و جرم آن انجام میشود. ساده ترین راه تمیز کردن کندانسور فشار باد است، باد گرفتن از جلو و عقب کندانسور خاک و ذرات لابلای شبکه های رادیاتور کولر را تا حد زیادی بیرون می آورد. البته این کار باید با حوصله و دقت انجام شود. معمولا قسمتهای پایینی کندانسور بسیار کثیف تر از قسمتهای بالایی است. ممکن است خاک لابلای شبکه های رادیاتور با گذشت زمان و ترکیب با آب باران در جاده به گل خشک شده تبدیل شده باشد. در این صورت بهترین راه حل استفاده از فشار آب است . بهتر است بعد از گرفتن آب روی شبکه های رادیاتور کولر مدتی منتظر بمانید تا گل و ذرات خشک شده خیس خورده و براحتی جدا شوند. برای از بین بردن کثیفی های رادیاتور کولر میتوان از محلول پنجاه درصد جرم گیر با آب استفاده کرد، بدین صورت که محلول را روی شبکه ها ریخته یا اسپری کنید و پس از ده دقیقه با فشار آب بشویید. استفاده از فشار آب کارواش برای تمیز کردن رادیاتور کولر نتایج بهتری به همراه دارد.
۳.کثیف بودن اواپراتور داخل اتاق
یکی از دلایل خوب خنک نشدن کوار اتومبیل کثیف شدن اواپراتور است. بدلیل عبور دائمی هوا در تابستان و زمستان از اواپراتور معمولا لایه ای از خاک روی آن را میگیرد. کثیف شدن اواپراتور علاوه بر کم کردن سرمای کولر باعث ایجاد بوی نامطبوع هنگام خاموش شدن کمپرسور می شود. به دلیل رطوبت ایجاد شده در محیط خاک آلود، اواپراتور میتواند محل تجمع انواع باکتری،میکروب و قارچ ها باشد که در مواردی ممکن است سلامتی انسان را به خطر بیندازد.(نگارنده سند و آماری در این خصوص ندارد) تمیز کردن مستقیم اواپراتور یا همان رادیاتور کولر داخل اتاق اتومبیل بدلیل محل قرار گیری آن تا حدودی مشکل است. در بعضی از اتومبیل ها که فیلتر اتاق داخل اتاق و پشت محفظه داشبورد قرار دارد میتوان با خارج کردن فیلتر و استفاده از فشار باد اواپراتور را تا حدود زیادی تمیز کرد. اما برای تمیز کردن اواپراتور تمام اتومبیل ها یک راه نسبتا ساده وجود دارد که نیازمند صبر و حوصله است و در شرایطی که دسترسی به اواپراتور سخت و پر هزینه است توصیه میشود که در اینجا به توضیح چگونگی انجام آن میپردازیم. ابتدا کولر اتومبیل را روشن کرده و شدت باد فن را روی کمترین مقدار تنظیم کنید. دریچه ورود هوا الزاما باید روی حالت چرخش داخل اتومبیل باشد. در اتومبیل هایی که سیستم ایرکاندیشن اتوماتیک دارند باید بوسیله حالت دستی شرایط فوق را انتخاب نمود. حدود هشت تا ده لیتر آب را درون یک ظرف همانند قابلمه جوش بیاورید و آن را جلوی صندلی شاگرد در زیر داشبورد بگذارید. یک شیشه الکل صنعتی(حدود نیم لیتر) به آب اضافه کنید و اجازه بدهید کولر اتومبیل تا ولرم شدن آب حدود چها دقیقه روشن بماند. دربهای اتومبیل بایددر تمام این زمان بسته باشد. بر خلاف تصورات عام در جا کار کردن کولر هیچ ضرری برای کولر و موتور اتومبیل ندارد. با نگاه به لوله خروجی آب (drain) کولر در زیر اتاق میتوانید شاهد خروج آب کثیف از محفظه اواپراتور باشید و با قرار دادن ظرف در زیر آن میتوانید این عمل را تا تمیز و صاف شدن آب خروجی ادامه دهید.
۴.خرابی دریچه های کولر و بخاری
خرابی یا تنظیم نبودن دریچه های کنترل سرما و گرمای سیستم کولر و بخاری باعث مخلوط شدن هوای گرم و سرد و در نتیجه کاهش سرمای کولر در تابستان و همچنین گرمای بخاری در زمستان می شود. این اشکال معمولا بعد از باز و بست داشبورد و یا نصب رادیو پخش اتومبیل توسط افراد غیر متخصص بوجود می آید.
در بسیاری از اتومبیل ها درایور تنظیم هوای سرد و گرم یک دریچه تنظیم هوا را جابجا میکند که مسیر عبور هوا را از درون رادیاتور بخاری یا مسیر موازی آن انتخاب میکند. درایور تنظیم دما ممکن است بصورت سیمی و کاملا مکانیکی باشد که با تغییر جای روکش سیم کنترل و یا خم شدن سیم مفتول آن از تنظیم خارج میشود. در بعضی از اتومبیل ها دریچه های بخاری بوسیله خلا کار میکنند که گرفتگی یا ترک خوردن لوله های خلا باعث اختلال در عملکرد دریچه ها میشود. در اغلب اتومبیلهای امروزی دریچه های بخاری و کولر بصورت الکترونیکی کنترل میشوند . فرمان الکترونیکی به یک موتور گیربکسی کوچک منتقل شده و دریچه ها را باز و بسته میکنند. هر چند کنترل کننده های الکترونیکی بسیار دقیق عمل میکنند اما در مواردی نیز دچار اشکال شده و راندمان کولر یا بخاری را تحت تاثیر قرار میدهند. خارج از نوع کنترل دریچه تنظیم گرما و سرما چه بصورت مکانیکی و یا الکترونیکی اغلب دریچه ها بوسیله فوم، ابر و یا واشر های لاستیکی آب بندی میشوند. این مواد پس از چند سال خواص خود را از دست میدهند و نمیتوانند دریچه ها را به خوبی آب بندی کنند در نتیجه باعث نشتی هوای گرم در تابستان و هوای سرد در زمستان میشوند.
از آنجایی که گرمای بخاری اتومبیل بوسیله حرارت آب موتور تامین میشود معمولا در هنگام اشکال در دریچه کولر سرمای کولر بعد از بالا رفتن آمپر آب کمتر میشود . در اغلب مواقع نیز میتوان مخلوط بودن باد سرد و گرم‌را به خوبی حس کرد. به این ترتیب که با نزدیک کردن پشت دست به دریچه کولر در قسمتهای مختلف مخلوط بودن باد گرم و سرد محسوس است.
برای رفع اشکال تنظیم نبودن دریچه های کولر و بخاری باید به افراد متخصص و با دقت مراجعه نمود .
۵. مشکلات فن کندانسور
کندانسور یا همان رادیاتور کولر معمولا در جلوی رادیاتور آب اتومبیل قرار دارد. برای خنک شدن کندانسور هنگام روشن بودن کولر یک یاچند فن پیش بینی شده است که با روشن شدن کولر بکار می افتند. چرخش فن باعث عبور هوا و خنک شدن گاز فشرده داغ داخل کندانسور میشود، گاز داخل کندانسور بسیار فشرده است و با از دست دادن حرارت تبدیل به مایع میشود و پس از عبور از اکسپنشن و تبدیل مجدد به گاز ایچاد سرما میکند. خرابی و کار نکردن فن کندانسور مشکلات متعددی بوجود می آورد که باعث گرم شدن باد کولر میشوند. خنک نشدن گاز فشرده در کندانسور باعث بالا رفتن فشار گاز در قسمت پر فشار و قطع شدن کولر میشود زیرا در مدار پر فشار کولر یک سنسور فشار گاز وجود دارد که برای جلوگیری از خرابی کمپرسور یا ترکیدن لوله های کولر درهنگام کم یا زیاد بودن بیش از حد فشار گاز کمپرسور را قطع میکند. بنابر این کار کردن فن کندانسور برای خنک شدن کولر ضروری میباشد. در اتومبیل هایی که دارای دو یا چند فن میباشند از کار افتادن یکی از فن ها یا کار نکردن دور تند فن باعث گرم شدن باد کولر بعد از گرم شدن موتور اتومبیل یا در گرمای زیاد هوا میشود. معمولا کولر این اتومبیل ها در ساعات خنک تر روز به خوبی کار میکنند و در هنگام ترافیک و گرمای زیاد دچار اشکال می شوند. یکی از علایم اشکال در فن اتومبیل داغ کردن موتور اتومبیل هنگام روشن بودن کولر در ترافیک و سربالایی است.
کار نکردن فن کندانسور ممکن است به دلیل خرابی رله، مقاومت کنترل دور یا موتور فن باشد. در برخی از اتومبیل ها یونیت مخصوص کنترل دما و یا ecu فن کندانسور را هنگام روشن شدن کولر بکار می اندازد، بنابر این اشکال در یونیت کنترل دما و کامپیوتر خودرو نیز میتواند باعث اشکال در عملکرد فن بشود. سلامت باطری نیز تاثیر زیادی در دور و قدرت فن دارد و ضعیف شدن آن میتواند باعث پایین آمدن دور فن و در نتیجه داغ کردن موتور در ترافیک و سربالایی بشود، معمولا داغ کردن بیش ار حد موتور نیز باعث گرم شدن کولر میشود.
خرابی سنسور فشار گاز (فشنگی گاز کولر)
سنسور فشار گاز کولر که در بین تعمیرکاران به فشنگی کولر مشهور است یکی از قطعات مهم کولر اتومبیل می باشد. فشنگی کولر یک میکرو سوئیچ فشار سنج چند حالته است که در مسیر پر فشار کولر قرار دارد. اگر فشار گاز داخل سیستم از حد معینی کمتر باشد سنسور فشار گاز اجازه روشن شدن به کمپرسور کولر را نمیدهد و در صورت بالا رفتن بیش از حد فشار نیز کمپرسور را قطع میکند. یکی دیگر از وظایف فشنگی کولر روشن کردن دور تند فن کندانسور است. هنگام استفاده از حداکثر توان کولر با دور بالای فن داخل اتاق و یا در هوای بسیار گرم فشار گاز درون سیستم با بالا رفتن حرارت گاز بالا میرود، در این هنگام فشنگی گاز کولر بوسیله مدارهای الکترونیکی واسطه دور تند فن را بکار می اندازد که موجب خنک شدن گاز فشرده درون کندانسور و تعدیل فشار میشود. بنابراین روشن است که هر نوع اشکال در سنسور فشار گاز کولر باعث اشکال در عملکرد کولر اتومبیل می شود.
خراب شدن سنسور فشار گاز باعث بروز مشکلات متعددی میشود. در بعضی مواقع به محض بالا رفتن فشار گاز تا حد طبیعی سنسور فشار کمپرسور را قطع میکند و با پایین آمدن فشار مجددا وصل میشود، این اتفاق معمولا در حین رانندگی با دور بالای موتور می افتد و از علائم آن سرد و گرم شدن لحظه ای باد کولر است. تکرار این وضعیت باعث آسیب به کلاچ کمپرسور و برخی قطعات دیگر کولر میشود. در مواقعی نیز سنسور فشار گاز دور تند فن را روشن نمیکند، در اینصورت کولر در شرایط عادی به خوبی کار میکند اما در گرمای زیاد و ترافیک فشار گاز سیستم به دلیل روشن نشدن دور تند فن بالا رفته و کولر قطع میشود. در مواقعی که فشنگی کولر به طور کامل خراب باشد کمپرسور از کار افتاده و کولر در هیچ شرایطی کار نمیکند.
خرابی ترموستات داخل اتاق
تقریبا تمام اتومبیل ها دارای ترموستات کولر داخل اتاق هستند . اتومبیل هایی که سیستم ایرکاندیش اتوماتیک دارند معمولا دارای دو ترموستات در اتاق میباشند که یکی بر روی اواپراتور و دیگری پشت قسمتی از داشبورد جاسازی شده است.
ترموستات کولر بعد از رسیدن دمای اواپراتور به نزدیک صفر درجه کمپرسور را قطع میکند. این مکانیزم برای جلوگیری از یخ زدن اواپراتور طراحی شده است. زیرا در صورت یخ زدن اواپراتور حجم هوای خروجی از دریچه ها بشدت کم شده و دما افزایش می یابد.
خرابی ترموستات ممکن است باعث کارکرد بیش از حد کمپرسور و یخ زدن اواپراتور و یا قطع شدن کامل یا زود هنگام کمپرسور بشود. در صورت قطع شدن زود هنگام کمپرسور باد خروجی کولر به اندازه کافی سرد نمیشود و معمولا کمپرسور در فواصل کوتاه قطع و وصل میشود.
خرابی شیر اکسپنشن اواپراتور
شیر اکسپنشن یا تبخیر یکی از مهمترین قطعات سیستم خنک کننده است. با روشن شدن کولر گاز سیستم خنک کننده بوسیله کمپرسور تحت فشار قرار گرفته و مایع می شود ، مایع پس از عبور از کندانسور (رادیاتور کولر) تا حدی خنک شده و وارد اکسپنشن میشود . اکسپنشن دارای یک سوراخ نسبتا نازک است که در مدار کولر مانند یک اسپری عمل میکند . مایع پس از عبور از اکسپنشن وارد قسمت کم فشار شده و با جذب حرارت محیط به سرعت تبدیل به گاز میشود.
خرابی کمپرسور کولر