انتخاب نوع روغن موتور وتعویض به موقع آن را جدی بگیریم.
انتخاب نوع روغن موتور وتعویض به موقع آن را جدی بگیریم
- كاهش اصطكاك قطعات متحرك موتور
- كاهش سايش قطعات موتور
- خنك نمودن قطعات داخلي موتور
- تميز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده و تركيبات حاصل از تجزيه روغن و رسوبات بين قطعات
- آببندي كامل بين سيلندر و پيستون
- محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگي
- كاركرد بهينه قطعات متحرك موتور در دماهاي مختلف
دلایل تعویض روغن موتور:
روغن از زمان شروع بكار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي قرار گرفته و روغن پايه آن آلوده شده و از كيفيت آن كاسته ميشود و همچنين مواد افزودني استاندارد آن نظير مواد افزودني پاككننده نيز، مصرف ميشوند. در اين حالت خاصيت روانكاري، پاككننده و جذب ذرات معلق و ناخالصيها، كاهش مييابد .
آيا سياه شدن روغن موتور نشاندهنده زمان مناسب تعويض روغن است؟
عوامل موثر در مدت زمان كاركرد و تعويض روغن موتور:
- شرايط كاري موتور: مانند رانندگي با سرعت بالا، رانندگي با بار بيش از حد استاندارد در جادههايي با شيب زياد، در جا كاركردن زياد موتور در ترافيكهاي سنگين، رانندگي با سرعت بالا در هواي سرد قبل از گرم شدن روغن موتور، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات زياد در هواي سرد و رانندگي در جادههاي خاكي و گرد و غبار به مدت طولاني سبب میشود که روغن موتور زودتر از موعد تعیینشده تعویض گردد.
- كيفيت احتراق موتور: فرایندهایی از قبیل روغنسوزی در موتور و وارد شدن دوده زیادتر به موتور سبب خرابی روغن موتور میشود لذا روغن موتور زودتر بایستی تعویض شود.
- كيفيت روغن موتور و سوخت مصرفي
- كيفيت فيلترهاي هوا و روغن و تعويض بهموقع آنها
نوع و كيفيت سوخت مصرفي چه تاثيري در تعويض روغن دارد؟
آيا نوع روغن در مدت زمان تعويض آن موثر ميباشد؟
انتخاب روغن مناسب، تضمينكننده عمر طولاني و راندمان بالاي موتور:
پايه گرانروي روغن:
ويسكوزيته يا گرانروي، مقاوت سيال در مقابل جاري شدن است. به عبارت دیگر میزان مقاومت مولکولهای یک سیال در برابر فشار جاری شدن، به ویسکوزیته معروف است.
از لحاظ گرانروي، روغن به دو بخش تقسيم ميشود:
- روغنهاي تكدرجهاي (Mono Grade)
- روغنهاي چنددرجهاي يا چهار فصل (Multi Grade)
امروزه استفاده از روغنهاي تكدرجهاي مانند ۳۰ يا ۴۰، در موتورها توصيه نميشود و روغنهاي چنددرجهاي (چهار فصل)، كاربرد بيشتري دارند. اين روغنها مطابق طبقه بندي SAE (انجمن مهندسي خودرو)، به صورت زير تعريف ميشوند:
مهمترين و با اهميتترين خاصيت روغن، حضور آن ازلحظه استارت تا خاموش شدن موتور به صورت بيوقفه است؛ به نحوي كه با تمامي قطعات متحرك و ثابت در تماس باشد، لذا ويسكوزيته روغن بايستي بهگونهاي انتخاب شود كه بهترين حالت روانكاري را در كمترين زمان ممكن سازد. ضمن اينكه خودرو در حالت سرد به راحتي استارت خورده و بدين ترتيب عمر باتري و استارت طولانيتر شود.
مشخصات کیفی روغن:
انستيتو نفتي آمريكا API براي طبقهبندي روغنها برچسب كيفيت و فناوري ساخت آنها، كدبندي خاصي ابداع نموده است:
- حرف اول: معرف نوع موتور محل مصرف (حرف C براي خودروهاي ديزلي و حرف S براي براي خودروهاي بنزيني)
- حرف دوم: نشاندهنده سطح كيفيت روغن خواهد بود. به اين مفهوم كه حرف A پايينترين سطح كارايي را نشان ميدهد و با بالا رفتن حروف؛ سطح كارايي نيز افزايش خواهد يافت. مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح كارايي بالاتر، نشان از ميزان افزودنيهاي بيشتر در روغن بوده و در تست آزمايشگاهي و عملكردي، شرايط حادتري را تحمل ميكنند. افزودنيهاي مختلف، مقاومت روغن را براي شرايط سخت حرارتي و فشار زياد موتور بهينه ميكنند.
روغنهاي توصيه شده توسط شركتهاي سازنده خودرو داراي خواص لازم بوده و نبايستي افزودنيهاي متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود، زيرا موجب اختلال در عملكرد و خواصي كه از ابتدا در روغن وجود دارد ميشوند.
نكات بسیار مهم در تعویض روغن موتور:
- سياه نشدن روغن در حين كاركرد نشانه مرغوبيت آن نيست بلكه به اين معناست كه روغن قابليت جذب ذرات اسيدي و ناخالصي را نداشته است.
- از تركيب چند روغن با يكديگر و مصرف همزمان آنها در موتور خودداري نماييد.
- روغن موتورها با سطح کیفیت (API) پایینتر به هیچ وجه نباید برای موتورهای با تکنولوژی بالاتر استفاده شود.
- برای استفاده از روغنهای با سطح کیفیت (API) بالاتر نیز برای خودروهای قدیمی بایستی احتیاط کرد و به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنیم.
- توصیه اغلب سازندگان خودرو در مورد زمان و کیلومتر تعویض روغن موتور در خودروهای بنزینی با تکنولوژی روز دنیا هر ۱۲۰۰۰کیلومتر یا هر ۱ سال یکبار میباشد. البته شرایط ذکر شده در مورد کارکرد خودرو در حالت معمولی میباشد!
- توجه کنید که زمان تعویض روغن موتور به مسافت طی شده خودرو و مدت زمان ماندن روغن در داخل کارتر موتور بستگی دارد زیرا تغییرات خواص روغن موتور هم بستگی به مقدار کارکرد موتور دارد و هم بستگی به مدت زمانی که روغن در موتور بوده است. موارد استثنایی مثلا استارت زدن زیاد در هوای سرد یا حرکت زیاد در مسیرهای پر ترافیک، مدت زمان تعویض روغن موتور و فیلتر روغن را جلو میاندازد.
- توصیه شرکتهای نفتی در مورد زمان تعویض روغن جهت محافظت بیشتر موتور خودرو ۳ تا ۶ ماه، بدون هیچ کارکردی و حداکثر ۴۸۰۰ کیلومتر درهر شرایط کارکرد میباشد.
- از روغنهای موتور استاندارد خودرور خود استفاده کنید.
- بهتر است هر وقت که روغن موتور را عوض میکنید فیلتر روغن را هم تعویض کنید.
- روغن موتور نباید از علامتهای روی گیج (گژ) بالاتر و یا پایینتر باشد. زیادی روغن موتور باعث افزایش مصرف بنزین شده و علاوه بر تشکیل لایه رسوب کربنی به شمعهای موتور آسیب میزند.
- در شرایط کارکرد سخت مثل طی مسافتهای کوتاه، در جا کار کردن زیاد، ترافیک و یا حرکت در محیطهای با گرد و غبار زیاد، شرایط آب و هوایی نامناسب (مناطق سرد سیر)، (مناطق گرم سیر)، روغن موتور را هر ۵۰۰۰ کیلومتر تعویض کنید.
- افزایش کیلومتر تعویض موجب افزایش صدمات ناشی از تجمع رسوبات به صورت لجن و کاهش کارایی و آلودگی بیشتر محیط زیست میگردد.
- میتوان قبل از تعویض روغن با آزمایش کیفی زمان تعویض را مشخص نمود ولی سنجش کیفیت و میزان ناخالصیهای روغن دارای هزینه بالایی است. سنجش یک نمونه معمولی روغن ۱۲ الی ۲۰ دلار هزینه در بر دارد که تقریبا «معادل هزینه تعویض روغن میباشد در حالی که تعویض روغن به ازای هر ۴۸۰۰ کیلومتر بدون هیچگونه نگرانی میتواند از نظر هزینه به صرف باشد.
- جهت تخلیه روغن موتور استفاده از دستگاههای مکش روغن از بالا توصیه نمیشود. به دلیل تجمع رسوبات، لجنها و سایر آلایندهها در کف کارتر، بهتر است که تخلیه روغن موتور از محل پیچ کارتر باشد.
- در هنگام شستشوی موتور خودرو مقداری روغن و چربی شسته شده و به زمین میریزد که شدیدا باعث آلودگی محیط زیست میگردد.
- روغن سوخته، روغن ترمز، ضد یخ، و باتری خراب برای محیط زیست زیان آور است لذا از دور ریختن آنها در محیط زیست خودداری نموده و یا آنها را به عنوان زبالههای زیان آور تحویل مامورین بازیافت دهید.
منابع: