سوال و جواب های فنی مربوط به گیربکس اتومبیل

گیربکس یا جعبه دنده، دستگاهی است که با عوض کردن دنده های آن، قدرت و سرعت موتور کم یا زیاد می شود.

گیربکس دارای اهرم تعویض دنده است که این اهرم (دسته دنده) در جلوی راننده قرار دارد و بوسیله آن راننده با توجه به وضعیت جاده، سرعت و قدرت اتومبیل را کم یا زیاد می کند.

داخل گیربکس دنده های بزرگ و کوچک (چرخ دنده ها)، شفت کلاچ، شفت اصلی میل گاردان، محور همیشه گرد، محور مربوط به دنده ی عقب و چهار عدد محور دیگر قرار دارد.

نحوه ی کار گیربکس دستی

اصول کار در گیربکس به این ترتیب است که یک دنده گرداننده (به نام دنده محرک) با دنده دیگری که اندازه ی دندانه های آن با محرک مساوی نمی باشد درگیر می شود. با حرکت دسته دنده و گرفتن کلاچ، دو دنده (یکی بزرگتر و دیگری کوچکتر) با هم درگیر می شوند و دنده محرک در جهت عقربه های ساعت و دنده ی متحرک در جهت عکس عقربه های ساعت گردش می کنند.

اگر دنده کوچک تر دنده بزرگتری را بگرداند، دنده بزرگ قدرت بیشتر و سرعت کمتری دارد و بالعکس اگر دنده بزرگ، دنده کوچکتری را به گردش در آورد قدرت دنده کوچک، کمتر و سرعت آن بیشتر می شود. راننده با استفاده از این خاصیت و با توجه به وضعیت جاده دنده مناسبی را با دنده دیگری درگیر می کند تا به موتور فشار بیش از حد معین وارد نشود.

گیربکس دو نوع است گیربکس معمولی و گیربکس اتوماتیک. در بعضی از اتومبیل ها دسته دنده بغل فرمان قرار دارد و در اکثر اتومبیل ها دسته دنده در سمت راست راننده روی گیربکس بسته شده است. برای اینکه دنده ها به راحتی جا بروند (عوض شوند) از دنده برنجی (جعبه سنکرونیزه) استفاده می شود. خاصیت دنده سنکرونیزه این است که دور دنده ها را هماهنگ نموده و هنگام تعویض دنده بدون اینکه دنده صدا بدهد راحت جا می رود.

خب تا حدودی با گیربکس آشنا شدید. الان شما می توانید سوال و جواب های فنی برای رفع عیب گیربکس اتومبیل را مطالعه نمایید.

۱) علت بیرون زدن دنده چیست؟

• خورده شدن کشویی ها
• خوردگی فنر ساچمه ها
• تاب داشتن ماهک ها
• خرابی بلبرینگ شفت ها
• خوردگی زیاد از حد دنده ها

۲) علائم خرابی بلبرینگ های گیربکس چیست؟

• ایجاد صدای گیربکس
• بیرون زدن دنده ها

۳) علائم خوردگی دنده های گیربکس چیست؟
ایجاد صدای گیربکس

۴) علت کلی صدای گیربکس چیست؟

• خوردگی دنده ها
• خرابی بلبرینگ های گیربکس
• تیز کردن دنده ها
• نداشتن واسکازین

تعویض روغن گیربکس که به واسکازین معروف است، باید به موقع انجام شود. زیرا این کار موجب روان کار کردن گیربکس و سلامت آن می شود.

۵) علائم تاب داشتن ماهک در تعویض دنده ها چیست؟

• جا نرفتن راحت دنده
• بیرون زدن دنده ها به علت درگیر نشدن کامل

۶) علت گیر کردن دنده در موقع تعویض چیست؟
کج بودن ماهک ها است.

۱۰علامت مهم وجود مشکل در گیربکس

شاید تشخیص عیب خودرو به نظرتان کاری غیر ممکن برسد، ولی به خودرو هم مانند بدن‌تان فکر کنید. برای مثال، اگر معده شما بی‌خود و بی‌جهت درد بگیرد، برای تشخیص علت درد، احتمالاً به یاد آخرین غذایی که خورده‌اید می‌افتید. همان لحظه‌ای که به یاد چیزی غیرمعمول می‌افتید، وقت آن است که عیب را تشخیص بدهید و راهی برای رفع آن پیدا بکنید. ایرادهای مکانیکی خودرو هم مانند ایرادهای برقی، اغلب با سر و صداها و علایم هشدار دهنده‌ای همراه هستند که نشان می‌دهند چیزی درست کار نمی‌کند. در طول سال، زیاد از گیربکس کار کشیده می‌شود، به همین خاطر پس از مدتی عیب و ایراد پیدا می‌کند. تعمیر گیربکس ممکن است گران تمام بشود، پس ارزش دارد به هر چیزی که غیرعادی به نظر می‌رسد توجه کنید. اگر فکر می‌کنید خودروی‌تان عیب و ایرادی دارد و یا فقط می‌خواهید اطلاعات بیشتری درباره ایرادهای بالقوه گیربکس داشته باشید، ۱۰ علامت مهم از ایرادهای گیربکس که به دنبال می‌آیند را مطالعه کنید و یک گام از خودروی‌تان جلو بیفتید. باور کنید یا نه، هنوز افرادی هستند که دوست دارند به صورت دستی دنده عوض کنند، پدال کلاچ و دسته دنده داشته باشند، و افرادی هم هستند که این کار را با اشتیاق انجام می‌دهند. گیربکس های دستی به رغم عملکرد ساده‌شان، به نوبه خودشان می‌توانند عیب و ایرادهایی پیدا کنند. یکی از ایرادهای مهم این است که وقتی پدال کلاچ را می‌فشارید و سعی می‌کنید دنده را عوض کنید، دنده جا نمی‌رود

این اتفاق ممکن است زمانی که می‌خواهید دنده یک را جا بزنید و حرکت کنید، یا هر زمان دیگری که می‌خواهید دنده عوض کنید بیفتد. علت های شایع این امر عبارتند از: گران‌روی پایین (رقیق شدن) واسکازین، یا نیاز به رگلاژ کردن کابل ها و اتصالات دسته دنده یا کلاچ. وقتی چیزی در خودروی‌تان درست کار نکند، سر و صدا هم خود به خود شروع می‌شود. ادامه مطلب را بخوانید تا متوجه بشوید حس بویایی چگونه می‌تواند به شما کمک کند ایرادهای گیربکس را تشخیص بدهید. اگر بوی واسکازین سوخته به مشام‌تان می‌خورد، بدانید که بوی آن به خوشی بوی موفقیت نیست. استشمام این بو نشانه این است که گیربکس شما بیش از حد داغ شده است. واسکازین نه تنها بخش های مختلف گیربکس را روغن کاری می‌کند بلکه آن را خنک کرده و از سوختنش جلوگیری می‌کند. حتی در برخی خودروها، گیربکس رادیاتور کوچکی مخصوص خودش دارد ( خنک کننده روغن) که واسکازین را به جریان می‌اندازد تا گرما و حرارت گیربکس را دفع کند. از عوامل شایع مشکل‌ساز می‌توان واسکازین کم یا بی کیفیت را نام برد که نشان می‌دهد یک نشتی وجود دارد یا اینکه واسکازین کثیف شده و احتیاج به تعویض دارد. اگر فکر می‌کنید گیربکس شما از خراب شدن در امان است، دست‌کم وقتی خودروی‌تان بی حرکت است، شاید واقیعت شما را شگفت‌زده بکند. ادامه مطلب را بخوانید تا معنی سر و صداها را بفهمید.

سر و صدای خودرو هنگام توقف

نیازی به گفتن نیست که اگر هنگام تعویض دنده صداهای غیر معمول می‌شنوید به این علت است که گیربکس به شدت در حال کار است، ولی آیا به فکرتان خطور می‌کند هنگامی که دنده خلاص است هم اشیایی به هم برخورد بکنند؟ بله، قطعات گیربکس در تماس با هم هستند و به هم برخورد می‌کنند. این قبیل سر و صداها می‌توانند، راه حل هایی ساده و یا گران قیمت داشته باشند… مانند بسیاری از عیب و ایرادهایی که در فهرست ما وجود دارند، گاهی افزودن یا تعویض واسکازین گیربکس می‌تواند کارساز باشد. به خاطر داشته باشید که درست مانند روغن موتور، خودروهای مختلف با فرمولاسیون خاصی که در راهنمای آن قید شده است بهتر کار می‌کنند. سر و صدای زیاد گیربکس هنگام خلاصی دنده می‌تواند نشان دهنده مشکلی جدی باشد، از جمله فرسودگی قطعات مکانیکی که نیاز به تعویض دارند. در این صورت، ممکن است چرخ‌دنده ها فرسوده شده باشند یا دنده چرخ دنده ها خورده شده باشد. از دست دادن کنترل هنگام رانندگی ابداً تجربه‌ای خوشایند نیست. ادامه مطلب را بخوانید تا ببینید اگر گیربکس داغ به موقع تعمیر نشود چطور می‌تواند باعث بشود خودرو تعادلش را به شدت از دست بدهد.