هر آنچه که درباره باتری باید بدانید معایب ومزایا
آشنایی کلی با باتری وسیستم کار باتری ومعایب ومزایا باتری اتمی واسیدی
در باتری های موسوم به اتمی رنگ سبز نشانه سلامت باتری است.
هیچ وقت برای تشخیص سلامت یا شارژ بودن باتری، حتی به طور لحظه ای (چنان که متأسفانه برخی تعمیرکاران هم انجام می دهند!)، با کابل یا رساناهای دیگر بین دو قطب مثبت و منفی اتصال برقرار نکنید.
این کار از عمر و کارایی باتری می کاهد و احتمال ترکیدن و انفجار باتری را در پی دارد.
گرما، رطوبت، سولفات سرب، دشارژ عمیق، لرزش و ثابت و محکم نبودن باتری در جای خود عمر آن را کاهش می دهد.
اگر بیش از چهار روز از خودرو استفاده نخواهید کرد نیز اتصالات کابل را جدا کنید، زیرا بلااستفاده بودن باتری طی این مدت باعث دشارژ آن می شود.
اگر با وجود نو بودن باتری، سطح الکترولیت زود به زود کاهش می یابد، احتمال خرابی آفتامات دینام بعید نیست.
برای کاهش خسارت، هر چه زودتر آن را تعمیر یا تعویض کنید.
باتری های غیرسیلد را به دو روش شارژ می کنند: تند و کند. شارژ کند و طولانی به دلیل آسیب کمتر به صفحات باتری، بهتر و ماندگارتر است.
بهتر است باتری های سیلد یا اتمی بخرید. این باتری ها گران تر، اما کم دردسرتر است
مهمترین علل ضعیف شدن ناگهانی باتری
۱- کاهش الکترولیت (که عامل ۵۰٪ از کارافتادگی باتری هاست) به دلیل گرمای بیش از اندازه در زیر کاپوت یا شارژ بیش از حد (over charge)
۲- دشارژ زیاد (روشن گذاشتن چراغهای اتومبیل) ۳- استعمال بیجا یا کاربرد باترهای با سایز نامناسب
۴- شل شدن تسمه دینام یا بدون شارژ ماندن ۵- لرزش بیش از اندازه (به دلیل لق شدن بست های نگهدارنده)
۶- استفاده از آب آلوده ۷- خوردگی ۸- یخ زدگی
چگونگی انتخاب باتری مناسب برای خودرو؟
برای انتخاب باتری مناسب جهت خودرو پاسخ به دو پرسش الزامی است:
۱- حداقل توان مورد نیاز برای به حرکت در امدن استارت خودرو در دمای پایین (۱۸- درجه سانتیگراد) چقدر است؟
۲- مجموع توان الکتریکی مصرف کننده های مختلف در خودرو (زمانی که موتور خاموش است) چقدر است ؟
با توجه به شرایط فوق در هر خودرو باید نسبت به تهیه باتری برای آن اقدام نمود.
کارشناسان سازنده هر خودرو با توجه به عوامل یاد شده نسبت به انتخاب سایز خاصی از باتری برای هر خودرو اقدام نموده و در کاتالوگ خودرو آن مدل باتری را درصورت نیاز به تعویض به صاحب خودرو توصیه می نمایند
تازگی باتری Freshness
گاهی اوقات تشخیص “نو بودن” یک باتری دشوار است. هرگز باتری که بیش از ۶ ماه از عمر آن گذشته است را خریداری نکنید. به این دلیل که عمل سولفاته شدن در آن آغاز شده است سولفاته شدن هنگامی اتفاق می افتد که سولفات سرب نتواند به مواد شارژ شده تبدیل گردد و این اتفاق زمانی رخ می دهد که باتری های دشارژ شده برای مدتی طولانی درهمین حالت باقی بمانند یا مقدار زیادی آب از دست داده باشند.
معمولاً تاریخ تولید بر روی جعبه حک شده است. این تاریخ معمولاً ترکیبی از حروف و شماره ها می باشد. ماهها با حروف نشان داده می شوند. همانطور که نان تازه بهتر است، باتری تازه نیز بهتر است.
مواردی که در مورد خرید باتری باید به آن توجه کرد
استراتژی خرید باتری که برای مناطق سردسیر با مناطقی که دارای وضعیت آب و هوایی گرم هستند، متفاوت است.
در جایی که هوا سردتر است مقدار CCA زیاد مهمترین شاخصه است در حالی که در آب و هوای گرم مقدار RC زیاد هنگامی که مقدار CCA برابر با OEM جریان استارت در هوای سرد اعلام شده توسط سازنده خودروموجود باشد، مهمتر است.
تست وضعیت شارژ باتری test of charge
با استفاده از جدول زیر موقعیت شارژ باتری را مشخص می کنید.
|
میانگین دانسیته اسید هر سل (Cell) |
مقدار تقریبی وضعیت شارژ |
ولتاژ مدار باز باتری |
|
۱.۲۶۵ |
۱۰۰% |
۱۲.۶۵ |
|
۱.۲۲۵ |
۷۵% |
۱۲.۴۵ |
|
۱.۱۹۰ |
۵۰% |
۱۲.۲۴ |
|
۱.۱۵۵ |
۲۵% |
۱۲.۰۶ |
|
۱.۱۲۰ |
۰% |
۱۱.۸۹ |
– اگر باتری حداقل به مقدار ۷۵٪ از مقدار شارژ کامل خود شارژ نمی شود یا اگر هیدرومتر سرخود (built – in hydrometer) هنوز وضعیت “خوب” را نشان نمی دهد (معمولا ًسبز، که نشان دهنده ۶۵٪ وضعیت شارژ کامل می باشد).
– اگر ولت متر دیجیتال ۰ ولت را نشان می دهد یعنی یک سل قطع شده (open cell) وجود دارد.
– اگر ولت متر دیجیتال ۱۰.۴۵ تا ۱۰.۶۵ ولت رانشان می دهد یعنی یک سال اتصال کوتاه شده (shorted cell) وجود دارد. اتصال کوتاه توسط اتصال صفحات به یکدیگر یا ته نشین شدن مواد فعال پلیت یا ایجاد اتصالات درختی بین صفحات (treeing) ایجاد می شود
تست بار (Load test)
اگر وضعیت شارژ باتری۷۵٪ یا بیشتراز این مقدار است یا وضعیت “خوب” (good) در هیدرومتر سرخود نشان داده می شود (رنگ سبز)، تست بار باتری را با یکی از روش های زیر انجام دهید:
۱-چراغ جلو ماشین را در وضعیت نور بالا به مدت ۵ دقیقه قرار دهید.
۲-جرقه زدن (ignition) را غیر فعال کنید (وایر دلکو را جدا کنید یا وایر شمع را جدا کنید) و موتور را استارت زدن به مدت ۱۵ ثانیه بچرخانید.
۳- با یک تست کننده بار باتری، باری به اندازه نصف مقدار CCA (جریان استارت در هوای سرد) باتری به مدت ۱۵ ثانیه اعمال کنید.
۴- با یک تست کننده بار باتری، باری به اندازه نصف مقدار OEM (جریان استارت در هوای سرد اعلام شده توسط سازنده خودرو) به مدت ۱۵ ثانیه اعمال کنید.
در طول تست بار، ولتاژ یک باتری سالم دارای الکترولیت نباید کمتر از ۹.۷ ولت در دمای ۲۶.۷ درجه سانتیگراد باشد.
اگر دمای الکترولیت بیشتر از ۲۶.۷ درجه سانتیگراد است، به ازای هر ۵.۵ درجه بیشتر از ۲۶.۷ درجه سانتیگراد تا موقعیکه دما به ۳۷.۷ درجه سانتیگراد برسد، ۰.۱ ولت به ولتاژ اضافه کنید و اگر کمتر از ۲۶.۷ درجه سانتیگراد است به ازای هر ۵.۶ درجه کاهش دما تا زمانی که به ۴.۴ درجه سانتیگراد برسید، ۰.۱ ولت از آن مقدار کم کنید. بعد از این که بار تخلیه شد، ۵ دقیقه صبر کنید ومیزان شارژ باتری باید به ۵۰٪ وضعیت شارژ کامل خود یا بالاتر بازگردد.
اگر باتری کمتر از مینیمم ولتاژ تست (test voltage) را نشان دهد باتری شارژ خود را بازنگردانده و توانایی روشن کردن موتور را ندارد و باید آن را تعویض کرد.
اگر باتری این تست را درست جواب دهد باید ٱن را مجدداً شارژ نمائید تا باتری با ماکزیمم عملکرد، کار کند
مراحل صحیح جایگزینی باتری نو با باتری مستعمل چیست؟
۱-قبل از برداشتن باتری قدیمی روی کابل متصل به قطب مثبت علامت زده تا از نصب معکوس باتری جدید جلوگیری گردد
۲- ابتدا کابل متصل به قطب منفی را از باتری جدا کنید.
۳- سینی و ضامن های مربوطه اش را بررسی نمایید.
۴- قسمت هایی که در آستانه خوردگی قرار دارند را با آب و جوش شیرین شسته ، خشک کرده و رنگ آمیزی نمایید
۵- پس از اتصال کابلها به قطبین باتری ،لایه نازکی از گریس را روی قطبین باتری بمالید تا از تماس این محل با اسید جلوگیری گردد.
۶- معمولا اندازه قطب مثبت باتری کمی بزرگتر از قطب منفی است.
۷- پیشنهاد میگردد هر زمان که قصد تعویض باتری خود را دارید، از صحت کارکرد سایر اجزا الکتریکی خودرو (آفتامات، دینام ، استارت ، سیم کشی واتصالات) اطمینان حاصل نمایید
باتری در ماشین چه وظایفی دارد؟
۱-تامین و انتقال نیرو به استارت و دستگاه ایجاد جرقه جهت روشن نمودن اتومبیل.
۲-کمک در تامین انرژی الکتریکی لازمه خودرو در زمانی که نیازهای الکتریکی بیش از مقدار تولید شده توسط دینام باشد
علت خراب شدن باتری ماشین چیست؟
-کار در شرایط گرما وسرمای زیاد
– استفاده از مصرف کننده های پر مصرف و خارج از حدود تعریف شده در خودرو
– استفاده نکردن از باتری برای مدت طولانی
– مراقبت و نگهداری غیر صحیح
– استفاده طولانی از وسایل برقی خودرو حین خاموش بودن موتور خودرو
– تحت شارژ بودن دائم ( اور شارژ)
– عملکرد نادرست سیستم برق خودرو
کار در شرایط گرما: با افزایش درجه حرارت محیط کارکرد باتری عمر باتری کاهش می یابد.
کار در شرایط سرما: هوای سرد تاثیر کند کننده ای بر عملکرد الکتروشیمیایی باتری داشته و توان عملیاتی آن را به شدت کاهش می دهد.
از سوی دیگر هوای سرد موجب سفت شدن روغن موتور شده ، لذا به حرکت درآمدن اولیه موتور توسط استارت ، به شدت جریان بیشتری نیازمند می باشد.
تاثیر دما بر ظرفیت الکتریکی باتری و همچنین میزان نیاز انرژی الکتریکی برای استارت اولیه خودرودر شرایط دمایی مختلف:
مراقبت و نگهداری غیر صحیح:
۱-پایین امدن سطح الکترولیت در خانه های باتری موجب:
*افزایش غلظت مابقی الکترولیت و تسریع در سولفاته شدن صفحات
*اکسیده شدن بخشی از صفحات منفی(که خارج الکترولیت قرار گرفته اند) به دلیل تماس با هوا
*بالا رفتن احتمال انفجار باتری (به دلیل تغییر مقاومت برخی از سله ها در باتری واجبار عبور جریان مساوی از تمامی سله ها به ناچار ولتاژ بالاتری بر روی این سله ها قرار گرفته واین اور ولتاژ موجب افزایش تولید گازهای اکسیژن و هیدروژن از صفحات مثبت ومنفی ودر نتیجه افزایش احتمال انفجار باتری میگردد.
۲- بالا بودن سطح الکترولیت در خانه های باتری موجب:
*نشت اسید به بیرون سله های باتری *ممانعت از خروج گاز از سله های باتری
*کاهش فضای بالای الکترولیت و بالا رفتن در صد هیدروژن در این محیط و در نتیجه افزایش احتمال انفجار باتری
*گرفتگی مسیر خروج گاز از سله های باتری به دلیل رسوب ذرات معلق در الکترولیت
۳- استفاده از اب اسید به جای اب مقطر موجب:
*افزایش سرعت خوردگی در صفحه مثبت *افزایش سرعت سولفاته شدن صفحات منفی ولجنی شدن سطح انان
*کاهش عمر عایق بین صفحات در باتری *افزایش حجم صفحات مثبت ودر نهایت متورم شدن دسته صفحات
۴- استفاده از اب مقطر غیر استاندارد: *ورود انواع ناخالصیها به سله های باتری
۵- عدم نظافت قطبها ی باتری: موجب تسریع در خوردگی سر قطبهای باتری میگردد
۶- استفاده از وسایل پر مصرف در هنگام خاموش بودن خودرو
۷- استفاده از وسایل برقی خودرو حین خاموش بودن موتور خودرو
۸- تحت شارژ بودن دائم ( اور شارژ)
۹- افزایش دمای باتری
۱۰- کاهش حجم الکترولیت
۱۱- خوردگی سریعتر صفحات
عملکرد نادرست سیستم برق خودرو
۱-خرابی دینام: موجب کمبود شارژ
۲- خرابی افتامات: موجب تخریب صفحات باتری و ریزش خمیر و تغییر رنگ الکترولیت میگردد.
۳- خرابی استارت: این امر موجب افزایش تعداد دفعات استارت شده خودرو شده و به دلیل انکه در هنگام جریان کشیدن با شدت زیاد سولفاتهای تشکیل شده روی سطح تشکیل میگردند در هنگام شارژ مجدد این سولفاتها به راحتی برگشت پذیر نبوده ولذا عمر باتری کاهش مییابند
افسانه هایی درباره باتری ماشین
۱- انبار کردن یک باتری بر روی سطوح بتونی آن را دشارژ خواهد کرد. جعبه های باتری های سرب اسیدی جدید بهتر سیلد شده اند، بنابراین نشتی خارجی (External leakage) که منجر به دشارژ می گردد برای آنها وجود نخواهد داشت. تغییرات دمایی شدید در باتریهای بزرگ می تواند نشتی داخلی یا دشارژ خودبخود را در صورتیکه باتری در یک اتاق کاملاً سرد یا در یک اتاق گرم نگهداری شود یا در یک شناور دریایی نصب شده باشد، افزایش دهد.
۲- حرکت ماشین سبب شارژ کامل باتری می شود. عواملی وجود دارد که بر توانائی دینام در شارژ باتری اثر می گذارد. مهمترین این عوامل عبارتند از: مقدار جریانی که از دینام به باتری جهت شارژ آن فرستاده می شود، مدت زمانی که جریان در دسترس است و دما. عموماً کارکردن موتور در حالت خلاص (idle) یا حرکت و توقف های پشت سرهم در شرایط آب و هوای نامناسب در شب سبب شارژ نشدن باتری خواهد شد
۳- امکان منفجر شدن باتری وجود ندارد. با وجود اینکه درپوشهای تهویه کاهش دهنده جرقه، کمک به کاهش تولید گاز می کند، شارژ مجدد باتری گازهای اکسیژن و هیدروژن تولید می نماید. اگر جرقه ای داخل باتری و به این گازها راه یابد سبب انفجار بزرگی خواهد شد.
۴- یک باتری با ماندن در انبار شارژ خود را از دست نخواهد داد. باتریها دشارژ خود به خودی یا پدیده تراوش الکتروشیمیائی داخلی دارند که سبب دشارژ کامل و سولفاته شدن آن در طول زمان می شود. در ابتدا برای انبار کردن یک باتری، باید آن را کاملاً شارژ کرد و در مکانی سرد در دمایی بالاتر از دمای انجماد قرار داد و زمانی که به ۸۰٪ از وضعیت شارژ کامل خود می رسد یا هر ۶ ماه یک بار (هر کدام زودتر اتفاق افتاد) آنها را شارژ کرد. اگر در یک وسیله نقلیه قرار داده شده، کابل منفی آن را قطع کنید
۵- باتری های بدون مراقبت و نگهداری هرگز نیازی به الکترولیت ندارند. در آب و هوای گرم امکان تبخیر الکترولیت بدلیل دمای بالای زیر کاپوت وجود دارد. همچنین الکترولیت ممکن است در شارژ با ولتاژ زیاد یا جریان زیاد مقداری از الکترولیت خود را از دست بدهد.
دینام را بوسیله قطع ارتباط باتری با خودرو و موتور در حال حرکت تست کنید. یک باتری همچون تثبیت کننده ولتاژ یا یک فیلتر برای جریان DC تولید شده توسط دینام عمل می کند. قطع کردن اتصال باتری با موتور در حال حرکت ممکن است به المانهای الکترونیکی خودرو از قبیل کامپیوتر، رادیو، استریو و سیستم دزدگیر و … یا سیستم شارژ آسیب رساند. هرگز این اتصال را قطع نکنید
انواع باتری ماشین ها
دو نوع از رایج ترین انواع باتری های اتومبیل عبارتند از:
باتریهایی که به مراقبت کمتری (LM=Low Maintenance) نیاز دارند (غیر سیلد) و بدون نیاز به مراقبت (MF=Maintenance Free) غیر سیلد یا سیلد.
باتریهای با مراقبت کمتر (LM) دارای صفحه سرب آنتیموان / کلسیم (دو آلیاژی یا هیبرید) می باشند. در حالیکه باتریهای بدون نیاز به مراقبت (MF) دارای صفحه سرب – کلسیم / کلسیم هستند
باتری های بدون نیاز به مراقبت (MF) به مراقبت های پیشگیرانه کمتری نیازمندند، دارای عمری طولانی تر، شارژ سریع تر، مقاومت بیشتر در برابر شارژ بیش از حد (over charge)، کاهش خوردگی ترمینال ها و Shelf Life طولانی تر اما در برابر عیوب ناشی از دشارژ عمیق (Deep Discharge) به دلیل افزایش ریزش مواد فعال صفحات سریعتر از کار می افتند.
در آب و هوای گرم پیشنهاد می شود که باتری غیر سیلد خریداری شود به دلیل این که در یک باتری سیلد هنگامی که به آب نیاز است، نمی توان آب اضافه کرد و نمی توان غلظت ویژه آن را با هیدرومتر اندازه گرفت.
ممنون اطلاعات خوبی بود