فرسودگی و سوختن واشر سر سیلندر چه علائمی دارد؟
خرابی واشر سرسیلندر چه علائمی دارد؟
بیش‌ترین هزینه‌های مربوط به نگهداری یک اتومبیل را باید شامل قطعات مصرفی و سوخت دانست. قطعات مصرفی چون تایر، لنت ترمز، روغن موتور، فیلتر روغن، فیلتر هوا و باتری از جمله قطعاتی هستند که عمر مفید مشخصی داشته و پس از مدتی باید نسبت به تعویض آن‌ها اقدام شود. این قطعات در طول زمان می‌توانند هزینه‌هایی را به مالک خودرو تحمیل کنند.
در کنار این موارد، قطعات دیگری نیز هستند که به نوعی مصرفی تلقی می‌شوند اما عمر بسیار طولانی‌تری دارند که از جمله آن‌ها می‌توان به دیسک ترمز و واشر سرسیلندر اشاره کرد. امداد خودرو ایران در این نوشتار به بررسی علائم خرابی واشر سرسیلندر خواهد پرداخت.
واشر سرسیلندر چیست و چه کاربردی در موتور خودرو دارد؟
سرسیلندر در واقع بلوک بالایی موتور را تشکیل می‌دهد که امروزه عموما برای کاهش وزن از آلیاژهای سبک مانند آلومینیوم ساخته می‌شود. روی سرسیلندر علاوه بر اجزا مکانیکی و الکترونیکی مربوط به سوپاپ‌ها و متعلقات آن‌ها، شمع‌ها و میل بادامک، مجراهایی به منظور هدایت جریان آب در اطراف محفظه احتراق برای خنک کاری موتور نیز وجود دارند. علاوه بر این، در سرسیلندر مجراهایی برای انتقال روغن از محفظه روغن (کارتر) به قسمت میل بادامک و اجزا متحرک موجود در سر سیلندر نیز تعبیه شده است.
محل اتصال سرسیلندر با بلوک سیلندر به منظور جلوگیری از نشت آب، روغن و گازهای حاصل از احتراق به وسیله یک واشر چند لایه پرس شده از جنس فلز و مواد مرکب نسوز به نام واشر سرسیلندر آب بندی می‌شود که این واشر در اثر سرد و گرم شدن‌های متوالی و باز شدن لایه‌های مختلف آن بر اثر فرسودگی، آب بندی خود را از دست داده و سبب ورود آب به محفظه احتراق و یا ترکیب شدن آب و روغن و یا ورود روغن به محفظه احتراق و ایجاد روغن‌سوزی و در برخی موارد سبب خروج گازهای پر فشار حاصل از احتراق می‌شود که این عامل خود باعث افت کمپرس موتور و در نتیجه کاهش قدرت خروجی می‌شود. اصطلاحا به چنین اتفاقی سوختن واشر سرسیلندر می‌گویند.
مهمترین دلایل خرابی و سوختن واشر سرسیلندر
علت سوختن و خرابی واشر سرسیلندر را باید در دو گروه خرابی در اثر طول عمر و فرسودگی و خرابی ناشی از افزایش دمای موتور دسته‌بندی کرد. با گذشت چند سال از کارکرد موتور خودرو به دلیل سرد و گرم شدن‌های متوالی و قرار گرفتن در معرض گازهای حاصل از احتراق و همچنین رسوبات آب، واشر سرسیلندر فرسوده شده و کارایی خود را از دست می‌دهد. البته نا گفته نماند که خودروهایی که برای مدت طولانی بدون استفاده رها می‌شوند نیز به علت رسوبات آب پس از مدتی دچار فرسودگی واشر سرسیلندر خواهند شد. (دقت داشته باشید که هرگز از آب معمولی برای این کار استفاده نشود). بنابراین دلیل اول خرابی و سوختن واشر سرسیلندر را باید در فرسودگی و اتمام عمر مفید آن دانست.
عامل دومی که باعث خرابی و سوختن واشر سرسیلندر خودرو می‌شود، افزایش دما است. اگر در فرآیند خنک سازی موتور هر یک از اجزای سیستم خنک‌کاری مانند فن خنک کننده، رادیاتور، ترموستات و… دچار خرابی یا مشکل شود، دمای موتور از حد طبیعی فراتر خواهد رفت. به بالا رفتن دما اگر در همان دقایق اولیه توجه نشده و جلوی افزایش بیش‌تر آن گرفته نشود می‌تواند باعث سوختن واشر سرسیلندر شود.
فرسودگی و سوختن واشر سر سیلندر چه علائمی دارد؟
کاهش سطح مایع خنک کننده موتور
اگر به طور مکرر شاهد کاهش سطح آب یا مایع خنک کننده موتور در مخزن رادیاتور هستید به احتمال زیاد واشر سر سیلندر خودرو شما دچار سوختگی یا فرسودگی شده و در اثر این فرسودگی و از بین رفتن آب بندی استاندارد، آب وارد محفظه احتراق شده و تبخیر می‌شود. در چنین شرایطی خروجی اگزوز خودرو نیز دارای رطوبت است.
کاهش قدرت موتور یا مشاهده حباب در مخزن رادیاتور
اگر احساس می‌کنید که موتور خودرو شما قدرت گذشته را ندارد، احتمال دارد که این مشکل در اثر خرابی واشر سرسیلندر و در نتیجه نشت کمپرس موتور باشد. در چنین شرایطی، زمانی که پیستون‌ها برای متراکم سازی مخلوط سوخت و هوا به سمت بالا حرکت می‌کنند به دلیل فرسودگی واشر سرسیلندر و از بین رفتن آب‌بندی لازم، مخلوط سوخت و هوای فشرده شده به داخل مجرای آب یا خارج از بلوک سیلندر نشت پیدا می‌کند. بنابراین بخشی از مخلوط سوخت و هوا هدر رفته و موتور قدرت سابق را ندارد. اگر این کمپرس وارد مجرای آب شود می‌تواند باعث ورم کردن لوله‌های رادیاتور یا مشاهده حباب در مخزن آب رادیاتور شود.
وجود لایه روغن درون رادیاتور
اگر با باز کردن در مخزن آب رادیاتور در زمان سرد بودن موتور، لایه‌ای از روغن را روی سطح آب مشاهده کردید، این مساله می‌تواند به دلیل خرابی واشر سرسیلندر و نشت روغن به مجرای آب باشد.
خروج دود سفید از اگزوز
خروج دود سفید رنگ غیر عادی از اگزوز خودرو نشانه نفوذ آب به درون محفظه سیلندر و تبخیر مایع خنک کننده همراه با مخلوط بنزین و هواست که از خرابی و سوختن واشر سرسیلندر ناشی می‌شود. البته توجه شود که بخار سفید رنگی که در زمان روشن کردن خودرو در هوای سرد از اگزوز خارج می‌شود نشانه خرابی واشر سرسیلندر نیست.
تغییر رنگ روغن موتور
اگر در زمان بیرون کشیدن گیج روغن برای کنترل روغن موتور، مشاهده کردید که رنگ روغن موتور به قهوه‌ای روشن یا شیری رنگ تغییر پیدا کرده، این مساله به علت خرابی واشر سرسیلندر و نفوذ آب به داخل مجرای روغن است. چنین شرایطی باعث از بین رفتن خاصیت روانکاری روغن شده که می‌تواند به سرعت سایر بخش‌های موتور نیز آسیب برساند.
افزایش غیر طبیعی دما و جوش آوردن موتور
همان‌طور که گفته شد، افزایش دمای بیش از حد موتور می‌تواند باعث از بین رفتن واشر سرسیلندر شود. اما در بسیاری از موارد خرابی واشر سرسیلندر و در نتیجه آن هدر رفتن کمپرس موتور و یا تبخیر آب رادیاتور در نتیجه نشت به محفظه احتراق می‌تواند باعث افت توان موتور و در نتیجه فشار بیش از حد به آن و جوش آوردن شود. ناگفته نماند که جوش آوردن موتور خودرو دلایل بسیار گسترده‌ای دارد که یکی از آن‌ها خرابی واشر سرسیلندر است.
در صورت خرابی واشر سرسیلندر چه کنیم؟
اگر مالک یکی از محصولات گروه صنعتی ایران خودرو هستید و هر یک از نشانه‌های بالا را در اتومبیل خود مشاهده می‌کنید بهتر است با مراجعه به نمایندگی‌های مجاز خدمات پس از فروش نسبت به کنترل سلامت موتور و واشر سرسیلندر اقدام کرده و در صورت بروز فرسودگی یا خرابی به سرعت آن را تعویض کنید.