شاتون چیست و چه وظیفه ای در موتور دارد و علائمی خرابی آن چیست ؟

شاتون زدن چه خطراتی دارد و هزینه تعمیر آن چقدر است ؟

شاتون (Connecting Rod) یکی از اجزای حیاتی موتور است، شاتون غلی رغم اندازه کوچک خود، وظیفه مهمی را در سیستم موتور برعهده دارد و استهلاک و آسیب به آن می تواند سبب بروز مشکلاتی در موتور شود که حرکت خودرو هم دچار اختلال می شود.

شاتون (Connecting Rod) یکی از اجزای حیاتی موتور است، شاتون غلی رغم اندازه کوچک خود، وظیفه مهمی را در سیستم موتور برعهده دارد و استهلاک و آسیب به آن می تواند سبب بروز مشکلاتی در موتور شود که حرکت خودرو هم دچار اختلال می شود.

جایگاه شاتون در سیستم موتور خودرو و در بخش سیلندر است. شاتون زیر فشار ضربه‌های ناشی از احتراق است و نیرویی که از طرف پیستون می‌گیرد را به میل لنگ انتقال می‌دهد بنابراین از جنس فولاد و با یکی از بهترین روش‌های ریخته گری یعنی فرجینگ تهیه می‌شود تا مقاومت بالایی در برابر این میزان فشار، اصطکاک و حرارت داشته باشد.

ما در این مطلب شما را با انواع شاتون خودرو آشنا کرده و به شما یک سری نکات مهم را که هنگام خرید شاتون خودرو باید به آن‌ها توجه داشته باشید را آموزش می‌دهیم.

انواع شاتون:

شاتون ها انواع خاصی ندارند و فقط بر حسب اندازه و طول آنها تقسیم می شوند ولی می توان آن ها را در حال حاضر به سه نوع تقسیم کرد که عبارت‌اند از:

شاتون موازی

مرسوم‌ترین مدل شاتون که روی موتورهای خطی سوار می‌شود، شاتون موازی است. این شاتون ساختمان ساده‌ای دارد که با استفاده از یاتاقان متحرک به میل‌لنگ متصل می‌شود.

شاتون ضربدری

در شاتون ضربدری یاتاقان‌های متحرک به شیوه‌ای متفاوت از شاتون موازی نصب می‌شوند. به‌گونه‌ای که یاتاقان متحرک یکی از شاتون‌ها روی شاتون روبه‌رویی سوار می‌شود و یاتاق شاتون مجاور روی میل‌لنگ سوار می‌گردد. در نتیجه شاتون دوم در بخش انتهایی ساختار دو شاخه پیدا می‌کند.

شاتون لولایی

شاتون لولایی رو موتورهای V شکل نصب می‌شود. در این مدل شاتون‌هایی که روبه‌روی یکدیگر قرار دارند، به واسطه همدیگر روی میل‌لنگ سوار می‌شوند. به این ترتیب که شاتون اول به وسیله یاتاقان متحرک روی میل‌لنگ سوار می‌شود و در ادامه یک پین به عنوان رابط بین شاتون دوم و اول عمل می‌کند.

 

ساختار و اجزای سازنده شاتون:

سر (یاتاقان) کوچک

این قسمت از شاتون با ساق آن یک متصل و یک تکه است. این سر شاتون با پیستون همیشه تماس دارد و با کمک گژن پین با آن اتصال دارد. سر کوچک شاتون یک یاتاقان را ایجاد می کند و در داخل آن هم یک بوش تعبیه می شود. جنس این بوش از مس یا برنج بوده و با گژن پین برخورد دارد و از ساییدگی سطح درونی یاتاقان سر کوچک جلوگیری می کند.

 بدنه شاتون

بدنه یا ساق شاتون که با سر کوچک و قسمت بالایی سر بزرگ تر به صورت یکپارچه طراحی و ساخته می شود. البته ممکن است کل سه قسمت شاتون به صورت یک تکه ساخته شده باشد. وقتی پیستون حرکت می کند ضربات آن نخست به یاتاقان کوچک و پس از آن به بدنه و سر بزرگ آن منتقل می شود.

 سر (یاتاقان) بزرگ

سر بزرگ شاتون که یاتاقان بزرگ هم گفته می شود در دو مدل طراحی و ساخته می شود. این قطعه به کمک لنگ به میل لنگ وصل می شود. با حرکت این یاتاقان، لنگ میل لنگ به چرخش درآمده و حرکت عمودی پیستون به میل لنگ منتقل می شود و وقتی این حرکت به حرکت چرخشی تبدیل شد سبب به حرکت چرخش ها می شود.

سر شاتون از طریق قطعه‌ای با نام گژبین به پیستون وصل است و ضربات پیستون در وهله اول به یاتاقان کوچکتر وارد می‌ شود. در مرحله بعدی ضربات به واسطه بدنه به سر بزرگتر شاتون منتقل می‌ شود و از آنجا به میل‌لنگ انتقال می‌یابد.

علائم خرابی شاتون:

شاتون از جمله قطعاتی است که کم تر دچار خرابی می شود و معمولا تصادفات از عواملی است که سبب شکستن و خرابب ان می شود. در ادامه به بررسی علائم خرابی و آسیب دیدن این قطعه می پردازیم.

شنیده شدن صداهای غیر عادی از موتور

به هنگام حرکت خودرو در سرعت زیاد صداهای غیر عادی از موتور به گوش می رسد که این صداها در هنگام حرکت با سرعت پایین و به هنگام توقف کم تر تولید می شود.

شنیده شدن صدای تق تق از زیر کاپوت

این صدا در اثر خشک کار کردن شاتون و ایجاد اصطکاک به علت گیر کردن انگشتی شاتون با میل لنگ تولید می شود.

پرت شدن قطعه از زیر کاپوت

یکی از علائم قطعی خرابی شکستن و آسیب دیدگی شاتون در هنگامی است که خودرو با جایی برخورد کرده یا تصادف می کند که در این حین ممکن است قطعه ای به بیرون از کاپوت پرت شود.

نشت روغن

خارج شدن روغن می تواند نشانه ای از خرابی شاتون باشد. البته خروج و نشتی روغن می تواند علل مختلفی داشته باشد که در صورت بررسی سایر علل اگر موردی پیدا نشود خرابی شاتون می تواند تنها علت آن باشد که نیاز به بررسی دارد.

 

علت شاتون زدن ماشین:

شاتون زدن وقتی روی می دهد که میزان روغن موتور در کارتل کاهش می یابد و یا این که روغن موجود به عللی نمی تواند وظیفه روانکاری بین قطعات مختلف را انجام دهد،خرابی شاتون با علت‌های مختلفی نمایان می‌شود که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به مواردی مانند:

_ شل شدن اتصالات شاتون با پیستون و شاتون با میل لنگ

_ تنظیم نبودن زمان احتراق بنزین در سیلندر‌ها به دلیل وجود مشکلاتی همچون کهنه بودن شمع‌ها

_ کج بودن سیلندر‌ها

_  کهنه بودن و یا بی کیفیت بودن شاتون

_  کهنه بودن بلبرینگ‌های موجود در دو سر شاتون

_ کشیدن دنده معکوس در سرعت‌های بسیار بالا

_  بی کیفیت بودن روغن موتور

_   سوراخ بودن کارتل روغن

_  وقوع تصادفات رانندگی شدید

این موارد علت هایی از شاتون زدن خودرو بودند اما نکته دیگر این است که چنانچه سرعت خودرو و دور موتور آن پایین باشد احتمال اینکه قفل شاتون باز شده و کارش ادامه پیدا کند وجود دارد هر چند این حالت بسیار سخت است. در این وضعیت شاتون به علت فشار وارده از پیستون خم می شود و در هنگام حرکت با دیوار سیلندر تماس پیدا کرده و صدای شدیدی به هنگام کار کردن موتور تولید می شود. در حالت نخست که شاتون قفل می کند دیگر خودرو قادر به حرکت نیست اما در حالت دوم که شاتون به کار خود ادامه می دهد دور موتور به شدن افت چیدا می کند و حرکت خودرو به سختی انجام می شود.

روش‌های روغن‌کاری شاتون:

وظیفه‌ انتقال روغن به یاتاقان‌های شاتون بر عهده‌ بدنه‌ شاتون است. این وظیفه با توجه به نوع طراحی شاتون به دو روش صورت می‌گیرد:

_ روغن‌کاری به وسیله مجرایی که سرتاسری در شاتون قرار گرفته است،به این صورت که مسیری برای روغن در تمام سازه‌ شاتون تعبیه می‌شود و این قطعه شاتون را از سوراخ یاتاقان بزرگش گرفته و به یاتاقان کوچک و بوش گژنپین می‌رساند.

_ روغن‌کاری از طریق سوراخی که در کناره‌ شاتون قرار گرفته است.

به این ترتیب که روغن از طریق سوراخ میل‌لنگ و شاتون وارد مجرای روغن شاتون شده و سپس از سوراخ روغن‌کاری آن روی دیواره‌ سیلندر پاشیده می‌شود. روغن روی دیواره‌ سیلندر از طریق رینگ‌های روغن پیستون به سوراخ گژنپین و انگشتی و بوش آن رسیده و روغن‌کاری لازم جهت تسهیل عملکرد این قطعات صورت می‌گیرد.

خرید و قیمت شاتون ماشین:

تهیه یک شاتون جدید برای خودرو می‌تواند پروسه سختی برای خریداران به ویژه افراد مبتدی باشد چرا که با وجود محصولات تقلبی و بی کیفیت بسیار، انواع مختلف شاتون، و همچنین عدم اطلاع از مناسب ترین محصول برای مدل خودرو شما از شایع ترین دلایل آن است. بنابراین، پیشنهاد ما به شما این است که از طریق مراکز معتبر نسبت به خرید محصولی یا کیفیت اقدام کنید.

نوع محصول	قیمت ( تومان )
شاتون عظام مناسب برای پژو 405	۲۱۶,۰۰۰
شاتون لیفان X60 مدل LFB479-1004100	۴۹۰,۰۰۰
شاتون ام وی ام 530 مدل A21-1004130	۷۰۰,۰۰۰
شاتون هانتر کد 420272 بسته 4 عددی	۴۹۰,۰۰۰
شاتون جی آی اس پی کد 252901 مناسب برای پژو 206	۲۸۰,۰۰۰
شاتون جیلی EC7 یورو 4 مدل LFB479Q-1004100A	۶۰۰,۰۰۰
شاتون دیناپارت کد 125 مناسب برای پراید	۱۲۰,۰۰۰

 

بهترین مارک شاتون خودرو:

اگر بخواهیم تنها یک برند خاص را به عنوان بهترین مارک شاتون‌خودرو به شما معرفی کنیم، شاید تا حدی در حق سایر برندهای باکیفیت بازار کم لطفی کرده باشیم در ادامه لیستی از بهترین برندهای شاتون‌خودرو را به شما معرفی می‌کنیم:

شاتون‌بالتین

شاتون‌شتاب کار

شاتون‌توسن

شاتون‌سام‌ پارت

شاتون‌الدورا

شاتون‌بالتین

شاتون‌عظام

شاتون‌ورسی

شاتون‌جی‌آی‌اس

 

نکات مهم برای خرید شاتون خودرو:

قیمت محصول: قیمت نقش مهمی در انتخاب شما دارد، با مشخص کردن مقدار بودجه خود به خود مدل‌هایی که در محدوده قیمتی شما قرار ندارند از انتخاب شما حذف شده و خرید برای شما آسان می‌شود. همیشه از خرید قطعات خیلی ارزان خودداری کنید، زیرا معمولا از کیفیت لازم برخوردار نیستند.

جنس شاتون‌خودرو: این قطعه باید سبک و مقاوم باشد، بنابراین آن را از فلز فولاد تهیه می‌کنند، زیرا تمام قدرت ناشی از احتراق درون بلوک سیلندر مستقیم به این قطعه وارد می‌شود. پس این قطعه باید توانایی لازم در برابر حرارت موتور و ضربات ناشی از موتور خودرو را داشته باشد

نوع شاتون‌خودرو: این قطعه انواع مختلفی دارد، این بستگی به نوع خودرو شما دارد که از چه نوع قطعه‌ای را برای آن خریداری کنید. اگر خودرو شما یک موتور معمولی دارد، نمونه‌های سدیمی بهترین گزینه هستند و اگر یک ماشین قدرتی است، و قدرت بر سرعت ارجحیت دارد شاتون بلند و در صورتی که خودرو شما یک موتور سرعتی دارد و قدرت برای شما مهم نیست بهتر است از شاتون کوتاه استفاده کنید.

نوع یاتاقان: به طور کلی این قطعه از طریق نوع یاتاقان دارای دو نمونه است. یک نمونه دارای بوش یک تکه بوده که از طریق بوش کوچک یا بلبرینگ به میل‌لنگ متصل می‌شود. نمونه دیگر آن دارای بوش یا همان یاتاقان دو تکه است که از طریق دو پیچ و مهره روی میل‌لنگ محکم می‌شوند. پوش داخل این یاتاقان هم به صورت دو تکه است، یعنی به شکل دو نیم دایره روی میل‌لنگ قرار می‌گیرند.

خدمات پس از فروش: همیشه اجناسی را خریداری کنید که دارای گارانتی و خدمات پس از فروش هستند. این محصولات معمولا کیفیت بالایی دارند، زیرا هیچ وقت شرکتی تا از کیفیت محصول مورد نظر خود اطمینان نداشته باشد، آن را ضمانت نمی‌کند چون برای شرکت هزینه‌های سنگینی به همراه خواهد داشت می‌توان نتیجه گرفت که تمام اجناسی که ضمانت نامه دارند باکیفیت هم هستند.

کارستان