آیا روغن موتور فاسد می‌شود؟
برای افراد بسیاری سوال است که آیا روغن موتور فاسد می‌شوند؟ آیا تاریخ مصرف روغن موتور در عملکرد آن نقش دارد؟ علائم پایان تاریخ مصرف روغن موتور چیست؟ جواب همه‌ی این سوال‌ها باید بگوییم که بله؛ روغن موتور نیز فاسد می‌شود و تاریخ مصرف دارد. خرابی روغن موتور در عملکرد آن تاثیر خوبی ندارد و ممکن است که آلایندگی موتور را افزایش داده و عملکرد آن را دچار اختلال کند.
بنابراین در زمان پایان تاریخ مصرف روغن موتور، سریعا باید برای تعویض آن اقدام کنید. همچنین در نظر داشته باشید که فاسد شدن روغن موتور می‌تواند سیستم روغن‌رسانی را معیوب کند که قدرت موتور را به شدت کاهش می‌دهد.
آیا روغن موتور منقضی می‌شود؟
سوالی که ذهن بسیاری از افراد دارای خودرو را درگیر کرده است، تاریخ مصرف روغن موتور است. اگر دارای خودرو هستید، به احتمال زیاد با مشکل منقضی شدن تاریخ مصرف روغن موتور مواجه شده‌اید. زمانی که تاریخ مصرف روغن موتور می‌گذرد، آلودگی زیاد در آن ایجاد می‌شود. فرقی نمی‌کند که این روغن در سیستم گردش روغن خودرو در حال کار باشد و یا در بطری خود بدون استفاده باقی بماند.
حتی مهم نیست که خودرو کار کند و یا نوع بطری نیز 1 یا 4 لیتری باشد. زمانی که تاریخ مصرف روغن به اتمام می‌رسد، کاربرد خود را از دست داده و دیگر قابل استفاده نخواهد بود. نکته قابل توجه در روغن موتورها این است که همه‌ی آن‌ها دارای تاریخ انقضا هستند، اما با توجه به طبیعی و یا مصنوعی بودن آن‌ها، تاریخ انقضا متفاوت است.
شرکت‌های نفتی درباره تاریخ انقضای روغن موتورها چه می‌گویند؟
یک نظر کلی از طرف شرکت‌ها تولید کننده روانکارها وجود دارد که می‌گوید، اگر روغن موتور بدون استفاده باقی بماند، ظرف آن باز نشده باشد، در بسته‌بندی خود و در دمای مناسب قرار گرفته باشد، روغن موتور برای مدت طولانی دوام می‌آورد که به معنی 2 سال برای روغن‌های طبیعی و 4 سال برای روغن‌های مصنوعی است. همچنین این شرکت‌ها پیشنهاد می‌دهند که روغن نباید بعد از مدت گفته شده مورد استفاده قرار بگیرند، زیرا دیگر توجیه کاربردی و اقتصادی برای کاربر نخواهد داشت.
توجه داشته باشید که برخی از تولیدکنندگان روغن موتور اصلا به این موضوع اشاره نمی‌کنند و حتی ممکن است که با استفاده از فرمولاسیون متفاوت، تاریخ خراب شدن این روغن‌ها کمتر باشد. بنابراین باید به طور مداوم و در بازه‌های زمانی کوتاه، روغن موتور را مورد بررسی قرار دهیم تا از آسیب دیدن موتور و دیگر قطعات جلوگیری کنیم. به طور کلی بررسی روغن موتورها هر 1 یا 2 ماه یک بار بسیار مناسب خواهد بود.
چرا به روغن موتور نیاز داریم؟
هدف اصلی روغن موتور روغن‌کاری و روان‌سازی است تا استهلاک قطعات کاهش یابد. در داخل موتور احتراق داخلی، سطوح فلزی به سرعت و در دمای بسیار بالا به سمت عقب و جلو حرکت می‌کنند و در صورتی که روغنی بین آن‌ها وجود نداشته باشد، خرابی همه‌ی آن‌ها مدت بسیار کم، حتمی خواهد بود. روغن مانند یک مایع لغزنده بین قطعات حرکت می‌کند و با روان‌سازی حرکت آن‌ها، عملکرد خودرو را بهبود بخشیده و اصطکاک را نیز کاهش می‌دهد. از قطعاتی که به روغن برای کارایی بهتر نیاز دارند، می‌توان به پیستون‌ها، میله لنگ‌ها، سیلندر و چرخ دنده‌ها اشاره کرد.
همچنین علاوه بر روان‌سازی، روغن به عنوان یک مایع خنک‌کننده نیز عمل می‌کند که در حین گردش موتور در قطعات آن جریان پیدا کرده و حرارتی که از آن ساطع می‌شود را جذب می‌کند. سپس با گردش در سیستم روغن‌رسانی، دمای روغن کاهش پیدا کرده و دوباره آن را به سمت موتور ارسال می‌کند. این کار تا زمانی موتور در حال کار باشد، ادامه پیدا کرده و کاهش حرارت انجام می‌شود.
روغن موتور چگونه خراب می‌شود؟
توصیه‌های سازندگان در مورد ذخیره‌سازی روغن‌ها این است که بیشتر از 6 ماه تا 1 سال این محصولات را ذخیره نکنید، زیرا بعد از این مدت، استفاده از آن‌ها بی معنی خواهد بود. اگر روغن موتور را بعد از یک سال در خودرو استفاده کنید، برای استفاده از آن مدت زمان کمی باقی خواهد ماند، زیرا حال که شروع به کار کرده است، با آلودگی‌هایی که در روغن و خودرو قرار گرفته، طول عمر آن کمتر خواهد شد. دمای زیاد می‌تواند به روش‌های مختلف برروی روغن تاثیر بگذارد.
دمای بالا و داغ باعث کاهش ویسکوزیته روغن می‌شود که در صورت استفاده مکرر از آن، منجر به کاهش شتاب و قدرت خودرو شده و در نتیجه افزایش مصرف روغن، تجمع رسوبات و آسیب احتمال به سطوح موتور را در پی خواهد داشت. همچنین کاهش بیش از حد دما و سرما نیز می‌تواند باعث ایجاد لجن در روغن و مسدود شدن مسیرهای سیستم روغن‌رسانی به موتور شود که در نهایت قطع جریان روغن را به همراه دارد.
یکی دیگر از عوامل احتمالی تخریب روغن موتور، اکسیداسیون است. اگر درب روغن یکبار باز شده باشد، اکسیژن و دیگر گازها به درون آن نفوذ می‌کنند. همین امر نیز باعث ایجاد واکنش‌های شیمیایی در درون روغن شده و لجن و رسوب در آن به وجود می‌آید. در این حالت مقدار اسید روغن افزایش چشمگیری پیدا می‌کند و اگر این روغن در درون خودرو استفاده شود، باعث افزایش خوردگی در موتور خواهد شد. از آلودگی‌های دیگر که در درون روغن ایجاد می‌شود، می‌توان به آب و خاک اشاره کرد.
آیا نوع روغن در زمان تاریخ انقضای آن تاثیر دارد؟
اگر بخواهیم خیلی ساده جواب این سوال را بدهیم، به زبان ساده باید گفت که بله، نوع روغن در تاریخ انقضای آن تاثیر دارد. نکته کلیدی که درباره نوع روغن وجود دارد، این است که مواد به کار رفته در روغن‌ها طول عمر آن‌ها را تعیین می‌کنند. به طور مثال طول عمر روغن مصنوعی و نیمه مصنوعی از روغن طبیعی بیشتر است.
روغن معمولی و طبیعی از مواد پایه طبیعی مانند نفت ساخته شده‌اند؛ اما روغن‌های مصنوعی با واکنش و عمل‌های شیمیایی مختلف به وجود می‌آیند که تصفیه، تقطیر، تجزیه مولکولی و دیگر عمل‌ها را بر روی این روغن‌ها پیاده سازی می‌کنند. با استفاده از این روش‌های می‌توان ساختار مولکولی روغن را بازسازی و سفارشی سازی کرد تا با اهداف خاصی مانند تحمل بیشتر حرارت در موتورهای مدرن آن‌ها را بسازند. اگرچه امروزه این روغن‌ها با دستگاه‌ها و فرمول‌های پیشرفته به روغن‌های معمولی ساخته می‌شوند، اما ترکیبات افزودنی آن‌ها فرقی نکرده است.
پیشنهاد ما به مصرف‌کنندگان روغن موتور چیست؟
در ابتدا باید به شما بگوییم که انتخاب روغن را با توجه به نوع و درجه روغن انجام دهید. باید بدانید که هر خودرو نیاز به روغن موتور مختص به خود دارد و در صورتی که روغنی با فرمولاسیون متفاوت در درون آن مورد استفاده قرار بگیرد، قطعا عملکرد خودرو دچار اختلال خواهد شد. اگر نمی‌دانید که درجه بندی و یا استاندارد مناسب برای خودرو شما چیست، این موارد توسط سازنده خودرو در دفترچه راهنمای خودرو و یا بر روی موتور درج شده است.
در انتخاب روغن موتور نام تجاری کمتر مورد توجه است، اما باید کیفیت را هم در نظر بگیرید. به این نکته توجه کنید که به هیچ وجه روغن موتورها را با یکدیگر مخلوط نکنید، زیرا آن‌ها دستورالعمل‌های متفاوتی داشته و مواد اولیه آن‌های نیز با یکدیگر فرق می‌کند. روغن موتورهای مصنوعی با برندها شناخته شده، دارای کیفیت بسیار زیادی بوده و طول عمر بیشتری نیز دارند، اما قیمت آن‌ها نیز بیشتر از روغن‌های طبیعی است. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که بابت هزینه‌ای که برای خرید روغن با کیفیت و با برند خوب می‌کنید، دقت بیشتری به محصول داشته باشید. امروزه بر روی بسته بندی محصولات تاریخ انقضای روغن موتور قرار می‌گیرد و خیلی کم دیده می‌شود که محصولی دارای تاریخ انقضا نباشد.
بعد از تعویض روغن چه کاری باید انجام داد؟
دفع روغن موتور اغلب توسط سازندگان خودرو نادیده گرفته می‌شود، اما وظیفه‌ای است که بسیاری از ما باید آن را انجام دهیم. اکثر شرکت‌ها توصیه می‌کنند که روغن ماشین خود را هر 5000 کیلومتر تعویض کنید تا مطمئن شوید که موتور بدون مشکل کار کرده و ماشین شما به عملکرد مطلوب خود را حفظ می‌کند. با این حال، تعداد کمی از تولیدکنندگان به شما می‌گویند که پس از تعویض روغن چه کار کنید و چگونه محفظه روغن قدیمی را تمیز کنید.
زمانی شما روغن را تعویض می‌کنید که مشکل داشته باشد؛ اما اگر در زمان تعویض روغن آن مشکل برطرف نشود، چه کار باید کرد. در برخی مواقع تعویض روغن باعث می‌شود تا آلودگی‌ها در درون محفظه و سیستم روغن‌رسانی باقی بماند، بنابراین بعد از اینکه روغن قدیمی را خارج کردید باید دستورالعمل‌‌ها مربوط به تمیز کردن محفظه روغن موتور و سیستم روغن‌رسانی را اجرا کنید تا روغن جدید به خوبی کار خود را شروع کرده و طول عمر آن کاهش نیابد.
جمع‌آوری روغن موتور چگونه انجام می‌شود؟
هنگام تعویض روغن موتور پیشنهاد می‌شود که یک کیسه زباله در زیر درب خروجی روغن قرار دهید تا خیلی ساده همه‌ی روغن را جمع کرده و آن را حمل کنید. در صورت ریختن روغن، کافیست که کمی اسید را بر روی آن بریزید و مدت کوتاهی صبر کنید، قابل رفع خواهد بود. اما قبل از خالی کردن روغن موتور کافیست که کمی خاک و یا یک پارچه در زیر آن قرار دهید. اگر از شوینده استفاده کردید، اجازه دهید که برای چند ساعت لکه روغن خیس بخورد و سپس با یک جارو و یا کیسه، محکم بر روی بکشید که لکه تمیز شود. برای انجام این کار حتما از دستکش استفاده کنید و بعد از اتمام کار دستان خود را کاملا بشویید.
روش نگهداری از روغن موتور برای چگونه است؟
یکی از راه‌های ساده برای نگهداری و ذخیره ایمن روغن، استفاده از بطری‌های پلاستیکی مانند بطری آب است. در کنار این بطری باید یک تکه کیسه زباله و یا چیزی شبیه به آن را در زیر درب بطری قرار دهید تا از ورود آلودگی جلوگیری کند. ساده‌ترین راه برای نگهداری از روغن، قرار دادن آن در مکانی خشک است که آلودگی کمی در آن وجود دارد. همچنین فراموش نکنید که دمای نگهداری از روغن نیز بسیار مهم است؛ دمای روغن نباید خیلی بالا و یا خیلی پایین باشد. در آخر نیز بهتر است که بر روی بسته‌بندی روغن‌ها یک روکش قرار دهید که رطوبت از آن‌ها دور بماند.
با روغن موتور خراب باید چه کار کرد؟
برای دفع روغن موتور خراب چندین راه‌حل وجود دارد. روش اول این است که در صورت تمیز بودن روغن، آن را به کارخانه بازیافت منتقل کنید، اما در صورت وجود کثیفی و آلودگی های دیگر باید آن را به مرکز دفع زباله محلی منتقل کرد. البته این فرایند با توجه به این که آیا شما زباله‌های خانگی خود را دفع می‌کنید و یا یک شرکت تجاری هستید، متفاوت خواهد بود. در صورت تولید، ذخیره، جمع آوری، حمل، بازیافت یا دفع روغن به صورت شخصی، الزامات قانونی سختی به وجود نخواهد آمد.
سخن پایانی
روغن موتور در عملکرد خودرو تاثیر زیادی دارد و همیشه باید روغن موتور با بیشتری کیفیت و از بهترین برند خریداری شود. همانطور که گفتیم، تاریخ انقضا بر روی اکثر بسته بندی‌ها قرار می‌گیرد و در صورتی که آن را مشاهده نکردید، باید گفت که احتمالا روغن موتور تقلبی است. برای اطمینان می‌توانید به دنبال درجه بندی SAE و استاندارد API بر روی بسته بندی این روغن‌ها بگردید. در صورت درج شدن این دو مورد، می‌توان گفت که روغن اورجینال است.