شلاق زدن عقربه دور موتور پشت آمپر خودرو چیست ؟

سنسور دور موتور خودرو و علائم خرابی آن چیست؟

یکی از قطعات مهم در خودروهای انژکتوری، سنسور دور موتور خودرو یا سنسور موقعیت میل لنگ می باشد که به ESS نیز مشهور می باشد. این سنسور وظیفه تشخیص و گزارش لحظه ای دور موتور به ECU را دارد و به همین جهت در امر حرکت خودرو، نقش بسیار پررنگی را ایفا می کند.

در صورت عدم کارکرد صحیح و خرابی سنسور دور موتور، خودرو به درستی کار نخواهد کرد و در گاهی موارد خودرو استارت می خورد اما روشن نخواهد شد. در ادامه این مطلب از کیان باتری سعی داریم تا در رابطه با این قطعه اطلاعات کاملی را در اختیار علاقه مندان قرار داده و به بررسی سنسور دور موتور و عیب یابی خرابی آن بپردازیم

سنسور دور موتور چیست؟

سنسور دور موتور خودرو چیست؟سنسور دور موتور یا سنسور موقعیت میل لنگ (Crankshaft position sensor) که Engine Speed Sensor یا ESS نیز نامیده می شود یک قطعه الکتریکی نسبتاً مدرن در موتورهای درون سوز است که داده های موقعیت مکانی پیستون و سرعت دورانی میل لنگ را بدست می آورد.این داده ها به قسمتی به نام واحد فرمان موتور منتقل شده و موتور از آنها برای مدیریت زمان در سامانه جرقه زنی و دیگر فرایندها استفاده می کند. در نسل قبلی خودرو ها قبل از اینکه حسگر موقعیت الکتریکی مورد استفاده قرار گیرد، دلکو وظیفه تنظیم زمان جرقه زنی را در موتور بر عهده داشت.این سنسور ممکن است در جلوی موتور و نزدیکی پولی میل لنگ یا در قسمت عقب موتور روی پوسته کلاچ و در نزدیکی فلایویل قرار گرفته باشد که وضعیت میل لنگ را نسبت به نقطه مرگ بالا تعیین و علائم را به ای سی یو ارسال میدارد. ای سی یو برای پاشش صحیح و جرقه صحیح از این علائم استفاده می کند.

محل قرارگیری سنسور موقعیت میل عملکرد سنسور دور موتورسنسور دور موتور قطعه ایست الکتریکی مغناطیسی که در مقابل چرخ دندانه داری که روی فلایول قرار دارد، نصب شده است. اجزای تشکیل دهنده این سنسور، آهن ربا، سیم پیچ مسی و یک هسته از جنس آهن می باشد.هنگام چرخش چرخ دنده، میدان مغناطیسی ایجاد شده در سنسور، یک موج سینوسی ایجاد و به سمت ECU ارسال می کند. سپس ECU با محاسبه میزان دامنه و فرکانس دریافت شده، میزان دور موتور خودرو را بدست می آورد.

این داده های ارسال شده علاوه بر تنظیم دور موتور باعث می شود تا ECU، زمان دقیق جرقه زنی در موتور (استارت) را نیز بدست آورده و از این طریق زمان دقیق پاشش سوخت را به انژکتورها اعلام نماید.در نسل های پیشین خودروها، وظیفه بدست آوردن زمان دقیق جرقه زنی بر عهده دلکو بود که باعث ایجاد مشکلاتی می گردید.

به طور کلی محاسبه دور موتور، تنظیم دور موتور آرام و ارسال اطلاعات زمان جرقه زنی، از وظایف اصلی سنسور موقعیت می باشد. در ذیل نیز وظایف این قطعه حیاتی در موتور خودرو شرح داده شده است.ساختار سنسور دو موتور یا سنسور موقعیت میل لنگ در خودرووظایف سنسور دور موتور1- اعلام حرکت فلایویل به ECU که می تواند منتج از انجام استارت و یا هل دادن خودرو در دنده باشد

• تذکر مهم بنا به ویژگی بالا خودرو های انژکتوری را با هل دادن نیز می توان روشن نمود که البته ما آن را در پژو توصیه نمی کنیم. زیرا در خودرو پژو که تسمه لاستیکی دندانه دار استفاده شده، ضربه محکم رها کردن ناگهانی پدال کلاچ می تواند با توجه به اینرسی میل سوپاپ باعث در رفتن یک یا دو دندانه تسمه از روی دندانه های پولی شود و در این حالت خودرو بدون اینکه ایرادی را توسط دستگاه های عیب یاب اعلام کند دیگر قابل تنظیم نخواهد بود.

2- اعلام نقطه مرگ بالا به ECU جهت تحریک آن به صدور دستور های پاشش انژکتور و ایجاد جرقه.
3- اعلام دور موتور به دورسنج از طریق ECU.
4- ارائه آوانس استاتیکی به ECU.

بصورت خلاصه محاسبه زمان جرقه، محاسبه و تنظیم دور آرام، تشخیص حالت موتور از وظایف و کاربردهای اصلی سنسور دور موتور یا سنسور موقعیت میل لنگ است.

 محل سنسور میل لنگ پراید

مکان نصب این سنسور در خودروهای انژکتوری متفاوت است که به سه گروه تقسیم بندی می شود و به ترتیب پیشرفت خودروهای انژکتوری، شرح داده می شود.

• در خودروهای انژکتوری که دارای دلکو بوده و حسگر دور موتور در داخل دلکو نصب می شود و از طریق چرخش میل دلکو و حرکت صفحه مشبک دور موتور ( به ازای هر سیلندر 20 عدد سوراخ و یا جمعا برای چهار سیلندر به تعداد 80 عدد سوراخ، روی صفحه مشبک تعبیه شده است ) توسط دیود و فتودیود به واحد کنترل الکترونیکی ( ایسیو ) ارسال می شود مانند پراید انژکتوری مدل کیا ( زیمنس قدیم )
• در خودروهایی که این سنسور بر روی پوسته کلاج نصب می شود و اطلاعات دور موتور را از روی دندانه های فلایویل دریافت می کنند که در اکثر خودروهای انژکتوری اینگونه می باشد : پراید (ساژم و زیمنس ) پیکان، پژو 405، 206، سمند، زانتیا و …
• در خودروهای جدید انژکتوری این سنسور در جلوی موتور روی قاب تسمه یا زنجیر تایمینگ ( تسمه تایم ) نصب می شود و سنسور دور موتور اطلاعات دور موتور را از روی چرخ دنده ای که در پشت پولی سر میل لنگ تعبیه شده است دریافت می کند مانند خودروهای بنز و تویوتا جدید

engine speed sensor : ESS
‏یا crankshaft position : CKP

هر دو اصطلاحاتی اند که به این سنسور اطلاق میشود.

انواع سنسور موقعیت میل لنگ

1. 1.  نوری
   2.  IC اثر هال
   3. القائی (مغناطیسی)
   4. سنسور دور موتور نوع القائی متداول ترین نوع بخصوص در خودروهای ایرانی است.

خرابی سنسور دور موتور

اثرات خرابی سنسور دور موتور خودرو

در صورت خرابی (سوختن) سنسور، در اکثر خودروها موتور خاموش شده و روشن نمی‌شود. البته در بعضی از مدل‌ها مانند سنسور دورموتور طرح زیمنس با خرابی سنسور، خودرو به کمک سنسور موقعیت میل سوپاپ روشن شده ولی دور موتور از 3000rpm بالاتر نمی‌رود.

نمایش ارقام نامربوط  در روی دور سنج. به عنوان مثال با روشن شدن خودرو در حالیکه عادی است عدد ۳۵۰۰ دور در دقیقه را نشان می دهد و با فشردن پدال گاز بجای افزایش، دور کاهش میابد.

در خیلی از مواقع هنگام عیب‌یابی دیده شده است که علت روشن نشدن خودرو از طریق سنسور دورموتور به علت سوختن این سنسور نبوده بلکه به دلیل کثیفی یا جرم گرفتن جلو سنسور و یا جمع شدن براده در قسمت جلوی سنسور (به‌علت شستشو نشدن فلایویل پس از تراش دنده‌ها) و یا مناسب نبودن فاصله بین سر سنسور و دنده‌های فلایویل. و یا به‌علت اندازه نبودن پیچ نگه‌دارنده سنسور روی پوسته کلاچ و یا درست تراش نخوردن پوسته کلاچ می‌باشد.

فاصله بین سر سنسور و دنده‌های روی فلایویل بین ۰/۵ الی ۱/۵ میلی‌متر می‌باشد.

رفع خطای سنسور دور موتور
علائم خرابی سنسور دور موتور

1. خودرو استارت می‌خورد ولی روشن نمی شود
2. نمایش ناصحیح دور موتور خودرو در زمان روشن بودن ماشین
3. قطع شدن پمپ بنزین زمانی که خودرو استارت می‌خورد
4. قبل از بالا رفتن دور موتور حالت کات آف ایجاد می‌شود
5. دور سنج به درستی کار نمی‌کند و ثابت ماندن یا حرکت نکردن دور سنج از یک دور موتور مشخص

در صورت خراب بودن سنسور دور موتور خودرو روشن نمی‌شود و پس از روشن شدن به سرعت خاموش می‌شود. البته گاهی اوقات ممکن است سنسور ESS خراب نباشد و به دلیل قرار گرفتن در بالای فلایول با براده آهن و روغن کثیف شده باشد که پس از تمیز کردن مشکل حل می‌شود.

اگر سنسور موتور خودرو کثیف باشد نمی‌تواند سیگنال‌های درستی به کامیپوتر ارسال کند برای تمیز کردن این قطعه باید آن را از موتور خارج کرده سپس نوک آن را تمیز و روغن کاری کنید در صورت برطرف شدن مشکل، خودرو روشن می‌شود اما اگر همچنان کد خطا در حافظه کامییوتر خودرو باشد باید آن را با دیاگ زدن حذف کرد.

در صورتی که بعد از تمیز کردن سنسور مشکل حل نشود باید نسبت به تعویض سنسور دور موتور اقدام کنید.

عیب یابی سنسور دور موتور با دیاگ

عیب یابی سنسور دور موتور با دستگاه دیاگ

هنگام استارت زدن به دور موتور توجه داشته باشید. اگر عقربه دور موتور عدد صفر را نشان دهد یعنی سنسور میل لنگ خراب است. خرابی این سنسور ممکن است در خطای دور موتور نشان داده نشود که با استفاده از دستگاه دیاگ باید عیب یابی شود.

عیب یابی با دستگاه مولتی متر

ابتدا دستگاه مولتی متر را روی قسمت اهم قرار دهید و سپس سیم‌های مشکی و قرمز را در محل مربوطه وصل کنید و سپس سیم‌ها را روی پایه‌های یک و دو سنسور وصل کنید و مقدار مقیاس آن را مقایسه کنید. سنسور پایه با پایه قهوه‌ای بیشتر خودروها در حالت عادی ۳۸۰ تا ۴۲۰ است و مقاومت سنسور دور موتور پایه مشکی مانند پراید و نیسان وانت بین ۸۸۰ تا ۹۵۰ است.

تعمیر سنسور دور موتور خودرو

سنسوردور موتور را خارج کرده ونوک ان را از ذرات براده اهن وکربن وروغن تمیز کنید

سنسوردور موتور را با سنسور نو جایگزین کنید

سنسور دور موتور اگر خراب شود باعث می شود خودرو استارت بخورد ولی روشن نشود اولین نشانه خرابی برق سر وایر شمع نمی آید  برای چک کردن شما سوئیچ باز می کنید و با دمباریک یکی از وایرهای سر شمع را بیرون می کشید به یک نفر می گویید استارت بزند به فاصله ۳ سانت نزدیک به شمع می گیرد و اگر جرقه نزد سنسور دور موتور خراب هست.

کارستان