علائم و عوامل خرابی بلبرینگ کلاچ چیست؟
علائم خرابی بلبرینگ کلاچ
فهرست مطالب
بلبرینگ کلاچ یکی از اجزای بسیار مهم است که هنگام فشار دادن کلاچ مورد استفاده قرار می‌گیرد و در انتقال نیروی موتور به چرخ‌ها یا مهار نیرو نقش دارد. اما علائم خرابی بلبرینگ کلاچ چیست؟ هزینه تعمیر و تعویض آن چقدر است؟ همراه ما باشید، در این مطلب بیشتر به این موضوع می‌پردازیم.
بلبرینگ کلاچ چیست؟
مجموعه کلاچ (شامل صفحه فشار، صفحه کلاچ، چرخ لنگر و بلبرینگ کلاچ) ارتباط بین چرخ‌ها و موتور خودرو را برقرار می‌کند. پدال کلاچ به شما این امکان را می‌دهد که در زمان تعویض دنده به‌طور موقت ارتباط چرخ‌ها با دنده را قطع کنید. بلبرینگ کلاچ یک قطعه ساده اما مهم است که تنها در زمان فشار دادن کلاچ استفاده می‌شود. خرابی بلبرینگ کلاچ در تعویض دنده اثر می‌گذارد و می‌تواند موجب خرابی سایر اجزای دنده و گیربکس شود. زمانی که پدال کلاچ را نگه می‌دارید بلبرینگ به چرخ لنگر نزدیک‌تر می‌شود و زمانی که پدال کلاچ را رها می‌کنید بلبرینگ به حالت اصلی برمی‌گردد و دوباره نیروی موتور به چرخ‌ها منتقل می‌شود.
تست عملکرد بلبرینگ کلاچ
بلبرینگ کلاچ طوری طراحی شده است که با حداقل تماس بین نقاط چرخشی و ساکن عمل می‌کند. اگر از این قسمت صداهایی به گوش برسد باید چند بررسی ساده انجام داد که با تست جاده خودرو شروع می‌شود. به صدای مربوط به گیربکس و پدال کلاچ گوش کنید. سپس کلاچ با گیربکس را در حالت دنده یک رها کنید.
صداهایی که در این وضعیت شنیده می‌شود نشان‌دهنده بلبرینگ پاره یا فرسوده است. برای تفکیک این دو حالت کلاچ را نگه دارید و گیربکس را به حالت خنثی دربیاورید. اگر صدا ادامه داشت بلبرینگ آن پاره شده است و اگر صدا تمام شد بلبرینگ فرسوده است. همچنین مطمئن شوید که سایر اجزاء در وضعیت خوبی قرار داشته باشند. این موارد را بررسی کنید:
- اتصال یا تنظیم مناسب ارتباط کلاچ؛
- تنظیم مناسب پدال کلاچ؛
- تنظیم مناسب چنگال کلاچ و شفت‌های ورودی.
علت خرابی بلبرینگ کلاچ
۱. روان‌سازی نامناسب
جای تعجب نیست که از هر ۳ خودروی دارای اشکال یکی از آنها مشکلات مربوط به روان‌سازی دارد. اگر میزان روان‌کننده کمتر از حد معمول باشد فلزات با هم تماس خواهند داشت که اصطکاک و گرمای مخربی را ایجاد می‌کند. این گرما موجب انبساط بلبرینگ کلاچ و افزایش بار روی آن می‌شود. همچنین باید زمان کافی برای اثر کردن روان‌کننده را در نظر بگیرید. درغیر این صورت بلبرینگ کلاچ شما سریع‌تر می‌چرخد و داغ می‌کند. از طرف دیگر تاریخ انقضاء و ویسکوزیته روغن مصرفی اهمیت زیادی دارد.
۲. آلوده بودن بلبرینگ کلاچ
یکی از شایع‌ترین علت‌های خرابی بلبرینگ کلاچ آلودگی آن است. این موضوع زمانی اتفاق می‌افتد که طی کار ذراتی وارد لوله بلبرینگ می‌شود و درون آن می‌چرخد. این آلودگی می‌تواند موجب لرزش ماشین و تولید گرمای بیش از حد شود. آلودگی زیاد لبه‌های تیزی در اطراف بلبرینگ ایجاد می‌کند.
برای شناسایی آلودگی بلبرینگ، نگاهی به درون آن بیندازید و آثار فرورفتگی یا تشکیل دهانه را در آن بررسی کنید.
اگر در محیط آلوده کار می‌کنید برای جلوگیری از این مشکل، بلبرینگ دارای محافظ بخرید. این محافظ در جلوی بلبرینگ قرار می‌گیرد تا از ورود هر نوع آلودگی به بلبرینگ جلوگیری کند. همچنین اگر می‌توانید، با استفاده هوای تمیز و تحت فشار محفظه بلبرینگ را تمیز کنید تا هر نوع آلودگی از آن خارج شود.
۳. بار زیاد روی بلبرینگ کلاچ
بار زیاد روی بلبرینگ زمانی اتفاق می‌افتد که فشار بین حباب‌‌ها و میله بلبرینگ کلاچ خیلی زیاد می‌شود. در نتیجه شکل پلاستیک تغییر می‌کند. این موضوع موجب تغییر شکل یکنواخت در قسمت داخلی و خارجی بلبرینگ می‌شود. همچنین در سیستمی با شفت چرخان و بار شعاعی زیاد، بخش داخلی تغییر شکل یکنواختی را نشان می‌دهد. نصب نادرست بلبرینگ، نیروی گریز از مرکز و عدم تعادل شفت از دیگر عواملی هستند که می‌توانند بار زیادی روی بلبرینگ ایجاد کنند.
علائم بار زیاد مشابه آلودگی است. هر دو مورد دهانه‌هایی در سطح بلبرینگ ایجاد می‌کند که موجب لرزش زیاد و گرما می‌شود. برای رفع این موضوع، با توجه به علت افزایش بار روی بلبرینگ، می‌توانید با تغییر سایز بلبرینگ یا تنظیم زاویه تماس این بار اضافی را کاهش دهید. در این مورد از کارشناس کمک بگیرید.
۴. بار خیلی کم روی بلبرینگ کلاچ
این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که نیروی کافی بین بخش‌های غلتک و میله بلبرینگ کلاچ وجود نداشته باشد. این حالت می‌تواند موجب لغزش حباب‌های بلبرینگ و تولید گرمای بیش از حد شود و بیشتر در خودروهای با سرعت بالا اتفاق می‌افتد.
برای بررسی این موضوع توپ‌های بلبرینگ را بررسی کنید. وجود چند خط محیطی مجزا یا حلقه‌‌ای نشان‌دهنده بلبرینگ کم‌بار است. با تنظیم بار مناسب بلبرینگ می‌توانید از این موضوع جلوگیری کنید. به این معنی که یک نیروی اضافی را در خلاف راهرو وارد کنید تا از لرزش جلوگیری شود. این کار را می‌توانید با استفاده از انحراف بلبرینگ یا فنر موج‌دار در کنار سایر روش‌ها انجام دهید.
۵. آسیب محفظه بلبرینگ کلاچ
آسیب محفظه بلبرینگ کلاچ معمولا نتیجه اتفاقات دیگری است. به عنوان مثال، بارگیری کم و شتاب سریع می‌تواند باعث شود که عناصر غلتنده به طرفین محفظه برخورد کنند. برای رفع این مشکل بارگیری کم را می‌توان با تنظیم بار جبران کرد و در مورد شتاب سریع از محفظه‌های مقاوم‌تری با جنس برنجی یا برنز استفاده کرد.
برای محفظه‌های خاص، مانند محفظه‌هایی که دارای مواد فنلی هستند، دمای بالا می‌تواند باعث خشک و شکننده شدن محفظه‌ها شود. سپس نیروی یک توپ (یا عنصر غلتشی دیگر) می‌تواند به محفظه ضربه بزند و باعث آسیب دیدن و حتی از کار افتادن آن شود. از طرفی آلودگی و بار زیاد هم می‌تواند موجب جهش توپ بلبرینگ و آسیب محفظه شود. بنابراین پیدا کردن و بررسی علت آسیب به محفظه اولین قدم در جلوگیری از آسیب‌های بعدی است.
۶. آسیب ناشی از خمیدگی‌های جزئی
این حالت می‌تواند در اثر اصطکاک ناشی از برخورد دو فلز ایجاد شود. این حالت ممکن است شبیه یک لکه کوچک زنگ‌زدگی به نظر برسد. اما درواقع نتیجه اکسیداسیون ناشی از اصطکاک مالشی است و زمانی اتفاق می‌افتد که فاصله بین حلقه خارجی و محفظه یا حلقه داخلی و شفت زیاد باشد که با کاهش این فاصله می‌توان این موضوع را اصلاح کرد. همچنین برای اطمینان از لیز نخوردن بلبرینگ می‌توان از نیروی گیره محوری استفاده کرد.
علائم خرابی بلبرینگ کلاچ
تمام اجزای کلاچ و گیربکس برای ایمنی و عملکرد خودرو اهمیت دارند. اگر بلبرینگ کلاچ کارایی مناسبی نداشته باشد، متوجه علائمی می‌شوید که نشان از خرابی بلبرینگ کلاچ یا عملکرد نامناسب آن دارد. بلبرینگ ممکن است بعد از چند سال فرسوده شود یا با یک تصادف آسیب ببیند. در هر صورت، باید بلافاصله آن را تعویض کنید. ۴ مورد از علائم خرابی بلبرینگ کلاچ عبارتند از:
۱. صداهای عجیب
شایع‌ترین علامت خرابی بلبرینگ این است که با فشار دادن پدال کلاچ صداهای مختلفی می‌شنوید. غلتک‌های درون بلبرینگ مقاومت بالایی دارند و باید به یکدیگر نزدیک شوند. اگر فاصله این غلتک‌ها خیلی زیاد باشد صداهای مختلفی از جمله صدای تق‌تق، ساییدن، سوت زدن، غرش و چرخش شنیده می‌شود.
دلیل این امر صرفاً فرسودگی غلتک‌های بلبرینگ در طول زمان و ساییدگی است. به نظر می‌رسد که این صداها از ناحیه گیربکس به گوش می‌رسد. همچنین زمانی که پدال کلاچ را فشار می‌دهید صداها قابل توجه است و زمانی که پایتان را از پدال برمی‌دارید صدا قطع می‌شود.
۲. لرزش پدال کلاچ؛ یکی از رایج‌ترین علائم خرابی بلبرینگ کلاچ
زمانی که پدال کلاچ را فشار می‌دهید پدال باید به نرمی پایین برود. اما اگر لرزش پدال را احساس کردید احتمالا بلبرینگ آن خراب شده است. در بیشتر موارد، لرزش پدال به این دلیل است که بلبرینگ نمی‌تواند به‌خوبی با صفحه فشار تنظیم شود. این حالت شبیه زمانی است که پدال ترمز به‌دلیل فرسودگی دیسک ترمز می‌لرزد.
۳. مسائل مربوط به تعویض دنده
اهرم دنده باید نرم و دارای مقاومت کمی باشد. اگر متوجه شدید که تعویض دنده سخت یا حتی پرزحمت است، ممکن است بلبرینگ شما خراب باشد. مشکل اینجاست که کلاچ کامل درگیر نمی‌شود. البته این تنها مشکلی نیست که در این شرایط تجربه می‌کنید. ممکن است ابتدا صداهای عجیبی بشنوید و اگر این موضوع را برطرف نکنید ممکن است با مشکل تعویض دنده مواجه شوید.
۴. کلاچ بسیار سفت
مانند بیشتر اجزای سیستم گیربکس، بلبرینگ هم با ویژگی‌های مخصوصی ساخته شده تا برای مدت طولانی به‌راحتی عمل کند. متأسفانه با فرسودگی بلبرینگ این خاصیت از بین می‌رود، در نتیجه فشار دادن پدال کلاچ را سخت می‌کند و در نهایت به حالتی می‌رسد که نمی‌توانید به‌خوبی با کلاچ کار کنید. در این حالت نمی‌توانید خودرو را حرکت دهید، چون نمی‌توانید دنده را تعویض کنید.
هزینه تعویض و تعمیر بلبرینگ کلاچ
هزینه تعویض بلبرینگ خودرو به‌طور میانگین چیزی حدود ۱۶۰ هزار تومان است. اما از آنجایی که برای تعویض این قطعه کل گیربکس باز می‌شود توصیه ما این است که در صورت نیاز تمام قطعات را تعویض کنید و در وقت و هزینه صرفه‌جویی نمایید.
پیشگیری از خرابی بلبرینگ کلاچ
هرچند خرابی بلبرینگ کلاچ در بعضی ماشین‌ها بیشتر از سایرین است، فرسودگی بلبرینگ کلاچ با گذشت زمان می‌تواند برای هر خودرویی اتفاق بیفتد. با استفاده از چند راهکار ساده می‌توانید از مشکلات بیشتر جلوگیری کنید. این راهکارها عبارتند از:
۱. عادات رانندگی‌تان را تصحیح کنید
یکی از روش‌های افزایش عمر بلبرینگ کلاچ استفاده درست از پدال کلاچ است. در زمان توقف، دنده را در حالت خلاص قرار دهید و کلاچ را فشار ندهید.
۲. سرویس دوره‌ای انجام دهید
سرویس دوره‌ای خودرو بهترین راه اطمینان از عملکرد مناسب کلاچ و گیربکس است و عمر مفید ماشین را بیشتر می‌کند. همچنین در زمان‌های مناسب کلاچ و بلبرینگ آن را عوض کنید.
کارستان