بهترین روش‌های نگهداری از لاستیک خودرو
درباره تاریخ انقضای لاستیک و بهترین روش نگهداری آن چه می‌دانید؟
لاستیک خودرو در حفظ تعادل و کنترل خودرو اهمیت زیادی دارد. بنابراین باید لاستیک‌های مناسب و باکیفیتی را خریداری کنید و علاوه بر کیفیت، به تاریخ تولید لاستیک نیز توجه داشته باشید. زیرا لاستیک خودرو نیز مانند هر کالای دیگری تاریخ انقضا دارد و به‌مرور زمان فرسوده و غیرقابل‌استفاده می‌شود.
این مسئله برای ایمنی خودرو و سرنشینان بسیار مهم است. زیرا استفاده از تایر نامناسب و تاریخ‌مصرف‌گذشته می‌تواند منجر به ترکیدن لاستیک در حین رانندگی و سرنگونی خودرو شود و خسارات مالی و جانی را به‌دنبال داشته باشد. در ادامه روش تشخیص تاریخ تولید و انقضای لاستیک و نکات مهم در نگهداری لاستیک خودرو را بیان می‌کنیم.
مدت‌زمان نگهداری لاستیک خودرو و تاریخ تولید و انقضای آنلاستیک نیز مانند سایر قطعات خودرو عمر محدودی دارد و باید پس از مدتی تعویض شود. برای تعیین عمر لاستیک خودرو ابتدا باید تاریخ تولید لاستیک را بدانید و سپس بر اساس آن، طول عمر و تاریخ انقضای آن را مشخص کنید. تاریخ تولید لاستیک به‌صورت عددی چهاررقمی در حاشیه دور لاستیک، یا همان فاق لاستیک، درج می‌شود. دو رقم ابتدایی این عدد نشان‌دهنده هفته تولید و دو رقم انتهایی نشان‌دهنده سال تولید لاستیک هستند. البته باید توجه داشته باشید که تاریخ تولید لاستیک به میلادی نوشته می‌شود.
برای نمونه، اگر روی لاستیک عدد ۲۲۱۵ را مشاهده کردید، یعنی لاستیک در هفته بیست‌ودوم از سال ۲۰۱۵ تولید شده است.
عدد چهاررقمی روی این لاستیک نشان می‌دهد که در هفته بیست‌وپنجم سال ۲۰۱۷ تولید شده است.
گرچه مدت‌زمان نگهداری و تاریخ انقضای لاستیک به کیفیت مواد و فناوری به‌کاررفته در تولید آن بستگی دارد، بر اساس استاندارد جهانی، لاستیک خودرو حداکثر ۵ سال پس از تاریخ تولید قابل‌استفاده است. توجه داشته باشید که حتی اگر از لاستیک خودرو استفاده نکرده باشید و آن را در شرایط مناسبی نگهداری کرده باشید، باز هم پس از ۵ سال نباید از آن استفاده کنید. زیرا گذشت زمان موجب ایجاد تخریب‌های استاتیک در لاستیک می‌شود. کیفیت مواد به‌کاررفته در لاستیک کاهش می‌یابد و اتصالات عرضی پلیمرها شکسته می‌شود. مواد ضداُزن و ضداکسیژن موجود در لاستیک نیز پس از ۵ سال تبخیر می‌شوند و روند تخریب آن سرعت می‌گیرد.
بی‌توجهی به تاریخ انقضای لاستیک و استفاده از آن پس از ۵ سال خطراتی مانند ترکیدن لاستیک و تصادف را به‌دنبال خواهد داشت. البته استاندارد ۵ سال مربوط به لاستیک‌هایی است که استفاده نشده‌اند. مدت نگهداری لاستیک‌های در حال استفاده به عواملی مانند وضعیت جاده‌ها، سرعت خودرو، میزان مسافت طی‌شده و وزن واردشده بر خودرو بستگی دارد. بنابراین عمر لاستیک‌های در حال استفاده کمتر از ۵ سال و چیزی حدود ۳ سال است.
بهترین روش‌های نگهداری از لاستیک خودرو
حال که با تاریخ تولید و انقضا و مدت‌زمان نگهداری از لاستیک خودرو آشنا شدیم، بهتر است که با روش‌های درست نگهداری از آن نیز آشنا شویم. لاستیک نیز مانند سایر قطعات خودرو به نگهداری و مراقبت نیاز دارد. با نگهداری مناسب عمر لاستیک بالا می‌رود و عملکرد خودرو بهبود می‌یابد. توجه به تاریخ تولید و تاریخ انقضای لاستیک به‌تنهایی کافی نیست و باید در زمان استفاده و انبارکردن لاستیک خودرو نکاتی را رعایت کنیم. در ادامه مهم‌ترین نکات نگهداری لاستیک خودرو را بیان می‌کنیم.
۱. جابه‌جا کردن لاستیک‌ها
معمولا لاستیک چرخ‌های جلوی خودرو بیشتر فرسوده می‌شوند. زیرا هنگام دورزدن و سر پیچ‌ها فشار بیشتری به آنها وارد می‌شود. بنابراین بهتر است که پس از مدتی لاستیک‌های جلو و عقب را جابه‌جا کنید. برای این کار پس از انتقال لاستیک‌های عقب به محور جلو، لاستیک‌های جلو را به‌صورت ضربدری به محور عقب انتقال دهید.
اگر اندازه رینگ‌های جلو و عقب متفاوت است و نمی‌توانید لاستیک‌های جلو را با عقب تعویض کنید، می‌توانید لاستیک‌های هر محور را با یکدیگر تعویض کنید. ولی در شرایط عادی نباید لاستیک‌ها را در یک محور جابه‌جا کنید.
۲. بالانس‌کردن لاستیک‌ها به‌صورت دوره‌ای
بالانس‌نبودن لاستیک‌ها و عدم توازن وزن خودرو روی آنها احتمال ساییدگی لاستیک را افزایش می‌دهد و به جلوبندی خودرو نیز آسیب می‌رساند. یکی از نشانه‌های بالانس نبودن لاستیک‌ها، لرزیدن فرمان در هنگام رانندگی با سرعت بالا است. به‌طور کلی توصیه می‌شود که پس از هر ۱۵ تا ۲۰ هزار کیلومتر بالانس‌بودن لاستیک‌های خودرو را بررسی کنید.
۳. تنظیم باد لاستیک‌ها
۹۵٪ درصد از فشار وزن خودرو روی باد داخل لاستیک‌ها وارد می‌شود. بنابراین تنظیم باد لاستیک‌ها اهمیت زیادی دارد. تغییرات دمایی روی فشار باد لاستیک‌ها اثر می‌گذارد: هر ۵ درجه تغییر دما یک psi فشار باد تایر را تغییر می‌دهد. علاوه بر این، باد لاستیک‌ها به‌مرور زمان کاهش می‌یابد: به‌طور متوسط در هر ماه فشار باد لاستیک‌ها به‌میزان ۲ psi کمتر می‌شود. البته گرمی هوا این کاهش فشار را سریع‌تر می‌کند.
با نگاه‌کردن به لاستیک‌ها نمی‌توان کم‌بادی آنها را تشخیص داد. بنابراین بهتر است که ماهی یک بار میزان باد تایرهای خودروی خود را بررسی کنید و باد لاستیک‌ها را تنظیم کنید.
۴. بررسی پله‌کردن تایر
به ایجاد برآمدگی یا تورفتگی در لاستیک اصطلاحا پله‌کردن تایر می‌گویند. اگر پس از بادکردن تایر متوجه این برآمدگی‌ها و فرورفتگی‌ها شدید، دوباره باد تایر را تنظیم کنید. پله‌کردن لاستیک دلایل گوناگونی دارد، ازجمله نامناسب‌بودن ترمز یا کمک فنر، آسیب داخلی تایر، فرسودگی و آسیب قطعات جلوبندی، میزان‌نبودن فرمان، به‌هم‌ریختن بالانس لاستیک‌ها، سیم‌زدگی لاستیک خودرو و ترمزگیری‌های شدید در هنگام رانندگی.
۵. بررسی خروج رطوبت از پمپ باد
اگر رطوبت موجود در پمپ باد وارد تایر شود، موجب اختلاف فشار و فرسودگی و خوردگی کناره‌های لاستیک می‌شود. برای بررسی خروج رطوبت از پمپ باد می‌توانید با ناخن شست سوزنی را وارد دریچه خروجی باد کنید. خیس‌شدن انگشت شست به‌معنی وجود رطوبت در پمپ باد است.
۶. توجه به آج لاستیک‌ها
یکی از نکات مهم در نگهداری لاستیک خودرو توجه به آج لاستیک‌ها است. مناسب‌نبودن آج لاستیک‌ها موجب کاهش چسبندگی لاستیک‌ها به زمین و لغزش و لیزخوردن خودرو در هوای بارانی و برفی می‌شود. برای ایجاد اصطکاک مناسب در هوای برفی، آج لاستیک‌ها باید دست‌کم ۵ میلی‌متر باشند. اگر آج لاستیک‌ها از ۵ میلی‌متر کمتر باشد، احتمال لیزخوردن خودرو و تصادف بالا خواهد رفت.
۷. انتخاب رینگ و لاستیک مناسب
رینگ و لاستیک مناسب برای خودروی شما در دفترچه راهنمای خودرو قید شده است. عواملی مانند کاربری خودرو و میزان باری که روی خودرو قرار می‌گیرد نیز در انتخاب رینگ و لاستیک مناسب اهمیت دارند. خودروهای صفر رینگ و لاستیک استانداردی دارند. ولی اگر رینگ و لاستیک خودروی شما به تعویض نیاز دارد، باید دقت کنید و بر اساس اطلاعات دفترچه راهنما و کاربری خودرو رینگ و لاستیک مناسب را برای آن تهیه کنید.
۸. تعویض والف‌ها هنگام تعویض لاستیک
همیشه هنگام تعویض لاستیک‌ها از والف‌های نو استفاده کنید. والف نیز عمر محدودی دارد و هنگام تعویض لاستیک باید این قطعه را نیز تعویض کنید. والف قطعه‌ای با شیر یک‌طرفه است که با استفاده از آن تایر خودرو را باد می‌کنند. والف مانع از خروج هوای داخل تایر و ورود گردوخاک و رطوبت به داخل آن می‌شود.
۹. بیش از حد سنگین نکردن خودرو
سنگین‌کردن خودرو فشار زیادی به لاستیک‌ها وارد می‌کند و موجب گرم‌شدن و فرسودگی آنها می‌شود. سنگین‌کردن خودرو، علاوه بر فرسودگی لاستیک‌ها، موجب افزایش مصرف سوخت نیز می‌شود. بنابراین بهتر است که برای افزایش دوام و عمر لاستیک‌ها از سنگین‌کردن خودرو پرهیز کنیم.
۱۰. انبارکردن لاستیک‌ها در شرایط مناسب
رعایت نکات مهم در انبارکردن لاستیک خودرو مانع از تغییر ویژگی‌ها و ظاهر لاستیک و کوتاه‌شدن عمر آن می‌شود. پیش از انبارکردن، رینگ و لاستیک‌ها را به‌خوبی تمیز و خشک کنید. لاستیک‌ها باید از نور مستقیم خورشید یا هرگونه نور شدید و حرارت در امان باشند. زیرا اشعه ماورای بنفش خورشید و گرما لاستیک‌ها را خراب و فاسد می‌کنند. لاستیک‌ها را در هوای آزاد نگهداری نکنید. زیرا تغییرات آب‌وهوایی روی آنها اثر می‌گذارد. لاستیک‌ها را در محلی خشک و خنک با تهویه مناسب و دور از نور آفتاب قرار دهید.
اُزن نیز به لاستیک‌ها آسیب می‌رساند. بنابراین باید آنها را جایی دور از موتورهای الکتریکی و مواد شیمیایی قرار دهید که ازن تولید می‌کنند. یعنی دستگاه‌ها و موادی مانند ژنراتور، کمپرسور، حلال‌ها و رنگ‌ها. بهتر است که لاستیک‌ها را در حالت عمودی و کنار یکدیگر یا داخل قفسه قرار دهید و یا روی قلاب آویزان کنید. عمودی قراردادن لاستیک‌ها موجب می‌شود که فشار کمتری به آنها وارد شود.
بهتر است که رینگ لاستیک‌ها را جدا کنید، به‌ویژه اگر باید چند لاستیک را با هم انبار کنید. اگر می‌خواهید لاستیک‌ها را روی رینگ نگهداری کنید، باد آنها را روی ۱۵ psi تنظیم کنید تا از ترک‌خوردن آنها جلوگیری شود.
سخن پایانی
استفاده از لاستیک مناسب در عملکرد خودرو و امنیت سرنشینان نقش مهمی دارد. بنابراین باید بر اساس مدل و کاربری خودرو از لاستیک‌های مناسب آن استفاده کنید و به تاریخ تولید و انقضای لاستیک‌ها نیز توجه داشته باشید. شاید به‌دلیل گرانی لاستیک خودرو تمایلی به تعویض آن نداشته باشید. ولی اگر به هزینه‌های جانی و مالی ناشی از تصادفاتی فکر کنید که ممکن است در اثر رانندگی با لاستیک‌های فرسوده رخ دهند، متوجه می‌شوید که پرداخت هزینه برای خرید لاستیک‌های باکیفیت و نو ارزشش را دارد.
کارستان