علائم و عوامل خرابی قطعات سرسیلندر چیست ؟

آموزش مکانیک خودرو : عیب یابی سرسیلندر (سوپاپ ها و واشر سرسیلندر) و عوامل روغن سوزی در موتور

مطالب تدریس شده : عیب های متداول سرسیلندر از قبیل سوختن ، کج شدن و خوردگی سوپاپ ها ، سوختن واشر سرسیلندر و عوامل متداول رغن سوزی موتور و راه های تشخیص آن.

قطعات اصلی سرسیلندر عبارتند از:

1 – سوپاپ ها (فنر، سیت، کاسه نمد و گاید سوپاپها) و انگشتی سوپاپ

2 – میل سوپاپ

در موتورهایی که سوپاپ مستقیم توسط میل سوپاپ باز و بسته می شود، قطعه ای بنام “استکان تاپیت” وجود دارد که بین سوپاپ و میل سوپاپ قرار می گیرد و از خوردگی این دو قطعه جلوگیری می کند.

1 – سوپاپ ها (فنر، سیت، کاسه نمد و گاید سوپاپها) و انگشتی سوپاپ

سوپاپ و گاید سوپاپ
وظایف سوپاپ و فنر سوپاپ

سوپاپهای ورودی:

وقتی پیستون در حال پایین رفتن است، سوپاپهای ورودی باز می شوند تا هوا و سوخت بتواند وارد محفظه احتراق شود.وقتی پیستون به انتهای مسیر خود رسید، سوپاپهای ورودی بسته می شوند. سپس پیستون بالا آمده و مخلوط هوا و بنزین را متراکم می کند.در حالتیکه بنزین و هوا به بیشترین تراکم خود رسیدند، از طریق جرقه شمع منفجر شده و نیروی پیشرانه را در پیستون ایجاد می کند.

سوپاپهای خروجی:

پس از انفجار مخلوط هوا و سوخت، پیستون به سمت پایین رانده می شود، پس از رسیدن پیستون به انتهای مسیر خود، سوپاپهای خروجی باز می شوند تا پیستون در حین بالا آمدن، گازهای حاصل از انفجار سوخت را به بیرون هدایت کند.

ترتیب و زمانبندی باز و بسته شدن سوپاپها توسط زنجیر یا تسمه تایم انجام می شود که به میل لنگ متصل است.

فنر سوپاپ:

با هربار باز شدن سوپاپ توسط بادامک، فنر سوپاپ پس از عبور بادامک، آن را به وضعیت اول باز می گرداند.

سیت سوپاپ (Valve Seat)

سیت سوپاپ (Valve Seat) محل استقرار لبه سوپاپ بر سرسیلندر است. در اثر کیپ شدن “سوپاپ” روی “سیت سوپاپ”، گاز حاصل از انفجار نمی تواند از سوپاپ هاسیت سوپاپفرار کند، و راهی به جز عقب راندن پیستون نخواهد داشت.

سیت سوپاپ طوری طراحی و ساخته می شود تا بتواند باز و بسته شدن و ضربه های متوالی سوپاپ را تحمل کند و دچار خوردگی نشود. در صورتیکه سیت سوپاپ کار خود را درست انجام ندهد، کارایی موتور بشدت کاهش خواهد یافت.

گاید سوپاپ

لوله استوانه ای است و مسیر رفت و برگشت سوپاپ را بصورت قائم نگاه می دارد، تا تماس سوپاپ و سیت آن کامل و بی نقص باشد و کمپرس نتواند از محفظه فرار کند.

دیگر وظایف گاید سوپاپ عبارتند از:

– پیشگیری از لق شدن سوپاپ در جای خود و کاهش صدای موتور است.

– کاسه نمدها روی گاید سوپاپ قرار می گیرند و از مکش روغن موتور به داخل محفظه احتراق جلوگیری می کنند.

انگشتی سوپاپ

در برخی موتورها (مانند 206 تیپ 2 یا پراید)، سوپاپ مستقیما توسط میل سوپاپ باز و بسته نمی شود و “انگشتی سوپاپ” بعنوان واسطه، نیروی میل سوپاپ را به سوپاپ منتقل می کند.

علائم خرابی سوپاپ و سیت سوپاپ

در صورت خرابی سوپاپ و یا سیت سوپاپ، موتور تک کار می کند و صدای چلق چلق از آن شنیده می شود.

علت خرابی سوپاپ و سیت سوپاپ

خرابی سوپاپ معمولا به یک یا ترکیبی از دلایل زیر اتفاق می افتد:

1. سوختن سوپاپ در اثر تنظیم نبودن فیلر سوپاپ، و یا درست نبودن نسبت هوا و سوخت.

2. در برخی موتورها پاره شدن تسمه تایم می تواند منجر به کج شدن سوپاپ ها شود.

3. سیت سوپاپ ممکن است در اثر حرارت بیش از حد سرسیلندر (در اثر خرابی سیستم خنک کننده) از جای خود بیرون آمده و خراب شود.

علائم خرابی گاید سوپاپ

در صورت خرابی گاید سوپاپ، معمولا تغییری در کارکرد موتور ایجاد نمی شود و فقط صدای سرسیلندر خشک و زیادتر می گردد.

علت خرابی گاید سوپاپ

خرابی گاید سوپاپ معمولا در اثر نامرغوب بودن جنس آن، و یا کارکرد زیاد موتور اتفاق می افتد. در برخی موارد خراب شدن سوپاپ، منجر به خرابی گاید سوپاپ می گردد.

علائم خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ

در صورت خرابی کاسه نمد گاید سوپاپ یک یا ترکیبی از موارد زیر اتفاق می افتد:

– موتور بعد از چند ساعت خاموش بودن، دیر روشن می شود.

– بلافاصله بعد از روشن شدن موتور، در ابتدای گاز دادن، دود آبی از اگزوز خارج می شود.

2 – میل سوپاپ

میل سوپاپ حرکت دورانی خود را از تسمه تایم و یا زنجیر دریافت می کند.تسمه تایم (در موتور پژو 206 و 405) و زنجیر به میل لنگ متصل هستند. روی میل سوپاپ برجستگی هایی شبیه به بادام وجود دارد و به آنها بادامک میل سوپاپ می گویند.

میل سوپاپ

محل و زاویه استقرار بادامک ها روی میل سوپاپ طوری است که با چرخش میل سوپاپ، سوپاپها با ریتم و زمانبندی خاصی باز و بسته می شوند.

وقتی برجستگی بادامک از روی سوپاپ عبور کرد، فنر سوپاپ آنرا به جای اولیه خود بر می گرداند و سوپاپ روی سیت کیپ شده و بسته می شود.

خرابی میل سوپاپ

در صورتیکه میل سوپاپ از قسمت بادامک خورده شده و کوتاه شده باشد، باز و بسته شدن سوپاپ ها بصورت ناقص انجام می شود و در نتیجه تنفس و تخلیه در محفظه احتراق بطور ناقص انجام می گردد.

علائم خرابی میل سوپاپ

در صورت خرابی میل سوپاپ، یک یا ترکیبی از موارد زیر اتفاق می افتد:

1. موتور بسیار سخت گاز می خورد.

2. در اثر باز و بسته نشدن کامل سوپاپها، صدای انفجار از مانیفولد هوای ورودی، یا مانیفولد گازهای خروجی شنیده می شود.

3. نیروی موتور بشدت افت کرده و احتمالا موتور با لرزش کار می کند.

4. از قسمت سر سیلندر صدای چق چق به گوش می رسد.

5. اگر میل سوپاپ از قسمت نشیمن گاه خود روی سرسیلندر ایراد پیدا کرده باشد به 2 صورت خود را نشان می دهد:

الف) میل سوپاپ در جای خود لق شده: در این حالت کارکرد موتور تغییری نمی کند، ولی هنگام گاز دادن و رها کردن گاز، در حین برگشت دور موتور، صدای چلق چلق به گوش می رسد.

ب) میل سوپاپ در جای خود سفت شده: در این حالت اصطکاک میل سوپاپ با سر سیلندر بیشتر از مقدار عادی است و احتمالا بزودی میل سوپاپ بریده و یا در جای خود قفل خواهد شد. در صورت بروز این اتفاق موتور قفل شده و دیگر روشن نمی شود.

علت خرابی میل سوپاپ

علت خرابی میل سوپاپ معمولا نرسیدن روغن و یا نامرغوب بودن آلیاژ آن است.

کارستان