تاریخچه پژو پارس در ایران

پژو پارس یا پژو پرشیا خودرویی از محصولات ایران خودرو است. این خودرو فیس‌لیفت (تغییر چهره یافتهٔ) پژو ۴۰۵ است که طراحی آن شبیه به پژو ۴۰۶ و پژو ۶۰۵ است.

این خودرو در زمان خودش به‌عنوان یک انقلاب در فیس‌لیفت‌های ایرانی شناخته می‌شود. خودرو پژو پارس در ابتدا با نام «پژو پرشیا» به بازار عرضه شد؛ چندی بعد ایران خودرو که قصد صادرات پارس به بازار عربستان را داشت، به دلیل عدم وجود حرف «پ» در زبان عربی و همچنین حساسیت اعراب به اسم «پرشیا» نام خودرو را به «پژو سفیر» تغییر داد. اما پس از اینکه این خودرو نتوانست مجوز صادرات به بازار عربستان را پاس کند، نامش به «پژو پارس» تغییر یافت. پژو پارس در مدل‌های زیر عرضه شده‌است:

• پژو پارس ساده که به‌عنوان پژو پارس سال معروف است (با موتور XU7 L3 8V)
• پژو پارس ال‌ایکس (با موتور TU5)
• پژو پارس ELX با موتور TU5
• پژو پارس ELX با موتور TU5P
• پژو پارس با دندهٔ اتوماتیک (با موتور TU5)
• پژو پارس دوگانه سوز (با موتورXU7 L3 8V)
• پژو پارس ئی‌ال‌ایکس (با موتور XU7 L4 16V معروف به موتور زانتیا)
• پژو پارس ئی‌ال‌ایکس XUM

پیشرانه

پیشرانهٔ (ال۳) پژو پارس معمولی مدل ۱۳۸۴
پیشرانهٔ موتور پژو پارس معمولی همان XU7JP پژو-سیتروئن است که در اروپا LFZ و در ایران ال۳ (به انگلیسی: L3) خوانده می‌شود. ال۳ یک پیشرانهٔ ۴ سیلندر خطی به حجم ۱٫۸ لیتر با تنفس طبیعی ( naturally-aspirated (به اختصار N/A)) و سوخت رسانی تزریقی (fuel injection) است که دارای میل سوپاپ تکی از بالا (SOHC) و ۸ سوپاپ و حداکثر توان ۹۶ اسب بخار در ۵۵۰۰ دور در دقیقه و حداکثر گشتاور ۱۵۳ نیوتن/متر در ۳۰۵۰ دور در دقیقه است. این پیشرانه توسط یک رایانهٔ ساژم مدل اس‌ال۹۶ (به انگلیسی: SAGEM SL96) (در مدل‌های قدیمی) کاربری و هدایت می‌شود.

این پیشرانه پیش از پارس، توسط پژو-سیتروئن در پژو ۳۰۶ ۱٫۸آی ۸ سوپاپ، سیتروئن زانتیا ۱٫۸آی ۸ سوپاپ (که در ایران عرضه نشد) و سیتروئن سارا ۱٫۸آی ۸ سوپاپ بکار برده شده بود. این پیشرانه به همراه مبدل کاتالیزور اصلی دارای سطح استاندارد یورو۲ (به لاتین: Euro II) است.

از دیگر موارد قابل ذکر: طراحی قدیمی بدنه مربوط به دهه ۹۰ میلادی که البته با وجود گذشت ۲۰ سال همچنان زیبا بنظر می‌رسد، موتور قدیمی با مصرف بالا و عملکرد بد ترمزها در سرعتهای بالا است. اطلاعات فنی این خوردرو: حداکثر توان ۱۰۰ اسب بخار و حداکثر گشتاور ۱۵۳ نیوتن متر. ایران خودرو این پیشرانه را ابتدا برای پارس عرضه نمود و کمی بعد از آن در سمند و پژو ۴۰۵ جی‌ال‌ایکس انژکتوری نیز استفاده کرد.

نمای داخلی

شباهت عینی فضای داخلی پارس با پژو ۴۰۵ می‌تواند یک امتیاز منفی برای این خودرو باشد به طوری که داشبورد در داخل کابین تقریباً همان در پژو ۴۰۵ است البته با کمی تغییرات. گاهی وقت‌ها نمی‌توان تفاوت چند میلیون تومانی این خودرو را با پژو ۴۰۵ درک کرد ولی به هرحال راحتی بیشتر صندلی‌ها، فرمان پذیری برتر کلیدهای روی فرمان سامانه تهویه هوای اتوماتیک، طراحی مناسب غربیلک فرمان، عملکرد بهتر جعبه‌دنده و کلاچ از جمله چهره خودرو تغییراتی هستند که این برتری نسبی را برای این خودرو فراهم کرده‌است.
داشبورد جدید

پس از سال‌ها تولید پژو پارس با داشبورد قدیم و امکانات پایین شرکت ایران خودرو تصمیم گرفت که تغییراتی در داشبورد و داخل آن انجام دهد که در این مدل امکاناتی چون تعبیهٔ ۲ عدد کیسه هوا، سامانه صوتی پیشرفته با بلوتوث و USB و AUX,دریچه کولر برای سر نشینان عقب، کولر اتوماتیک، سنسور دنده عقب و… که در مدل‌های ال‌ایکس و ئی‌ال‌ایکس دارای تنظیم برقی پشتی صندلی و بعضی تیپ‌ها غربیلک فرمان چرمی را نیز دارا می‌باشد. این مدل از سال ۱۳۹۳ شروع به تولید شده‌است که از سری داشبورد قدیم یک دوره تولید شده و سپس قطع تولید شد.

پارس LX

این مدل از پارس از سال ۱۳۹۰ با موتور TU5 تولید می‌شود و مصرف سوخت آن در داخل شهر هر ۱۰۰ کیلومتر ۹ و در خارج شهر ۶ لیتر می‌باشد. این مدل در دو نوع جعبه‌دنده اتوماتیک و دستی بر روی پژو پارس تولید می‌شد که تولید نوع گیربکس اتوماتیک آن از سال ۹۲ قطع شد ولی گیربکس دستی آن هنوز هم تولید می‌شود. در این خودرو همچون ئی‌ال‌ایکس از رینگ‌های آلومینیومی استفاده شده و دارای ترمزهای دیسکی در هر ۴ چرخ به همراه ترمز ای‌بی‌اس و EBD است. استفاده از این موتور باعث بهبود مصرف سوخت این خودرو شده‌است. این خودرو با دو کلاس ۲۸۵۱۳ و ۲۸۵۱۵ در ایران خودرو به تولید می‌رسد. حداکثر سرعت این مدل از پارس طبق اعلام شرکت سازنده ۱۹۰ کیلومتر بر ساعت است.

کلاس‌ها

• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۱۷ که به تازگی اضافه شده‌است با رینگ فولادی به جای رینگ آلومینیومی می‌باشد
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۱۶٬۱۵٬۱۳ هرسه دارای رینگ آلومینیومی ۱۵ اینچی می‌باشند.
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۵و۲۸۵۱۷ سامانه قفل خودکار (قفل شدن درها پس از حرکت)
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۵و۲۸۵۱۷ سامانه قفل مرکزی (با یک دکمه همه درها قفل و باز می‌شوند)
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۵و۲۸۵۱۷ فلاشر اتوماتیک (در ترمزهای شدید با کاهش ناگهانی سرعت، فلاشرها روشن می‌شوند)
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۵و۲۸۵۱۷ تایمر چراغ سقف
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۵و۲۸۵۱۷ آگاه کردن راننده از وضعیت باز و بسته شدن در خودرو توسط چراغ‌های راهنما و چراغ سقفی و LED داخل
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۵و۲۸۵۱۷ جلو آمپر و سامانه اخطار سرقت ساده با استفاده از بوق خودرو به‌جای آژیر دزدگیر
• پژو پارس ال‌ایکس کلاس ۲۸۵۱۳ مجهز به سامانه مالتی پلکس می‌باشند و امکانات بالا را ندارند.

پارس ۱۶ سوپاپ

این نمونه که به اندازهٔ ئی‌ال‌ایکس مجهز و آراسته نیست، تنها یک پارس بهبودیافته در زمینه‌های پیشرانه و ترمز عقب است. ۱۶ سوپاپ از پیشرانهٔ پرقدرت‌تر ۱۶ سوپاپه و ترمزهای دیسکی در عقب سود می‌برد، اما ای‌بی‌اس حتی به‌صورت اختیاری هم توسط ایران خودرو ارائه نمی‌شد. تولید ۱۶ سوپاپ تنها در سال ۱۳۸۲ صورت پذیرفت و بلافاصله با ئی‌ال‌ایکس جایگزین شد. بسیاری از منتقدان صنعت خودروی ایران بر این باورند که تولید و عرضهٔ نمونهٔ ۱۶ سوپاپ، یک پژوهش موردی تشنگی بازار ایران برای نمونهٔ مجهزتر و پرقدرت‌تری از پارس بوده‌است. این خودرو بواسطهٔ وزن کمتر نسبت به زانتیا و ئی‌ال‌ایکس از شتاب بهتری برخوردار است و به دلیل سادگی قطعات استهلاک کمتری دارد.
سامانهٔ ترمز

بعنوان بهبودی نسبت به پارس، پارس ۱۶ سوپاپ از ترمزهای دیسکی توپُر در عقب سود می‌برد، اما بر خلاف ئی‌ال‌ایکس دارای ای‌بی‌اس و ئی‌بی‌دی نیست. ۱۶ سوپاپ از همان تقویت کنندهٔ خلأ (به انگلیسی: vacuum booster)، سیلندر اصلی، توزیع کننده و خطوط هیدرولیک پارس معمولی استفاده می‌کند.

۱۶ سوپاپ‌های دولتی

پژو پارس ۱۶ سوپاپ بعنوان خودروی همراه (بدرقه) تشریفات دولت ایران
شتاب و سرعت مؤثر بهبود یافتهٔ پارس ۱۶ سوپاپ که بواسطهٔ حضور پیشرانهٔ ال۴ بدست آمده بود، توجه مقامات دولتی ایران که همواره به‌دنبال خودروهای خدمت ارزان اما پرتوان هستند را به خود جلب کرد. حجم زیادی از تولید پارس‌های ۱۶ سوپاپ تحویل ادارات دولتی، مجلس و قضات دادگستری شد و همچنین بعنوان خودروی بدرقه ( escort) تشریفات دولت ایران نیز بکار می‌رود.

تفاوت‌های ظاهری

پارس ۱۶ سوپاپ هیچ تفاوت ظاهری با پارس معمولی ندارد. تنها در صورتی که از پشت و از زاویهٔ کمی پایین‌تر به قسمت داخلی چرخ‌های عقب آن نگاه کنید، با کمی دقت می‌توانید شلنگ ترمز هیدرولیک هر طرف که به‌صورت خمیده و آویزان از اکسل به سمت قسمت زیرین پیستون ترمز دیسکی همان طرف رفته را مشاهده کنید. به‌جای این شلنگ، یک لولهٔ نازک در پارس معمولی (مانند ۴۰۵) به‌طور مستقیم و از بالا وارد محفظهٔ ترمز کاسه‌ای می‌شود که در نگاه به پشت خودرو نمایی ندارد. این سریع‌ترین و مطمئن‌ترین روش برای تفکیک پارس ۱۶ سوپاپ از پارس معمولی بدون نیاز به بازکردن در موتور است.

پارس ELX (اِگزک سابق)

نمای عقب پژو پارس ئی‌ال‌ایکس

در مقایسه با پارس، امکانات اضافی پارس ئی‌ال‌ایکس شامل صفحهٔ ادوات هوشمند با امکانات مختلف از جمله سنجش مصرف سوخت لحظه‌ای و کلی، تلمتیکس فارسی چند منظوره، دزدگیر، حسگرهای کمک به پارک، صندلی‌های برقی ورزشی ریکارو (معروف به خلبانی) بهمراه گرم‌کن و سردکن، داشبورد طرح چوب، آفتاب گیر چراغ‌دار سرنشین، پیشرانهٔ پر قدرت‌تر ۱۶ سوپاپه، ترمزهای دیسکی در هر ۴ چرخ بهمراه ای‌بی‌اس و ئی‌بی‌دی و بالاخره رینگ‌های آلومینیومی است. پارس ئی‌ال‌ایکس در ابتدای تولید با نام پارس اِگزک (به انگلیسی: Exec) که مختصر executive بمعنی خودروی مدیران است به بازار عرضه شد، اما به سرعت به ئی‌ال‌ایکس تغییر نام یافت. حرف ئی (به انگلیسی: E) در ابتدای نام ئی‌ال‌ایکس کماکان اشاره به گروه خودروهای تجملی مدیران (به انگلیسی: executive sedans) دارد.

پیشرانه

پیشرانهٔ ال‌اف‌وای پارس ئی‌ال‌ایکس مدل ۱۳۸۳

پیشرانهٔ عاریه‌ای ئی‌ال‌اکس همان XU7JP4 پژو-سیتروئن است که در اروپا LFY و در ایران ال۴ (به انگلیسی: L4) خوانده می‌شود. ال۴ یک پیشرانهٔ ۴ سیلندر خطی به حجم ۱٫۸ لیتر با تنفس طبیعی (به انگلیسی: naturally-aspirated (به اختصار N/A)) و سوخت رسانی تزریقی چند نقطه‌ای (به انگلیسی: multi-point fuel injection(به اختصار MPFI)) است که دارای میل سوپاپ دوتایی از بالا (به انگلیسی: DOHC) و ۱۶ سوپاپ با تنظیم خودکار هیدرولیکی و حداکثر توان ۱۱۰ اسب بخار در ۵۵۰۰ دور در دقیقه و حداکثر گشتاور ۱۵۵ نیوتن. متر در ۴۲۵۰ دور در دقیقه است.

این پیشرانه توسط یک رایانهٔ بُش از خانوادهٔ مُترُنیک به مدل ام‌پی ۷٫۳ (به انگلیسی: Bosch Motronic MP 7.3) کاربری و هدایت می‌شود. این پیشرانه پیش از ئی‌ال‌ایکس توسط پژو-سیتروئن در پژو ۴۰۶ ال‌ایکس ۱٫۸آی، سیتروئن زانتیا اس‌ایکس ۱٫۸آی ۱۶ سوپاپ (مشابه زانتیا ۱۸۰۰ ارائه شده توسط سایپا) و سیتروئن سارا وی‌تی‌اس ۱٫۸آی ۱۶ سوپاپ بکار برده شده بود. این پیشرانه بهمراه مبدل کاتالیزوی اصلی دارای سطح استاندارد یورو۳ (به لاتین: Euro III) است.
سامانهٔ ترمز

ترمز مجهز به ای‌بی‌اس و ئی‌بی‌دی (به انگلیسی: ABS/EBD) ئی‌ال‌ایکس از نوع دو مدارهٔ فرمان‌یار (به انگلیسی: servo-assisted dual-circuit) و هدایت شده توسط رایانه است که با شمارهٔ مدل ام‌کی۲۰-ئی (به انگلیسی: MK20-E) توسط تکلان توس تحت امتیاز و نظارت کنتیننتال تِوس (به آلمانی: Continental Teves AG) تولید می‌شود.گشتایش هر ۴ چرخ توسط حسگرهای الغایی-مغناطیسی دورشمار در مرکز چرخ‌ها به‌صورت قیاسی اندازه‌گیری شده و پس از رقمی‌شدن (به انگلیسی: digitize) در رایانهٔ ای‌بی‌اس/ئی‌بی‌دی بررسی می‌شوند. این سامانه به دیسک‌های پره‌دار هوا-خنک در جلو و دیسک‌های توپُر در عقب جفت شده‌است. کلیپرها توسط تکلان توس، لوکاس و گِرلینگ تولید می‌شوند.

تفاوت‌های ظاهری

چون ئی‌ال‌ایکس دارای تایرهایی هم اندازهٔ سیتروئن زانتیا است (‎185/65R15) که قطر آن ۶۲٫۱۲ سانتی‌متر (۲۴٫۴۶ اینچ) است، بالاتر می‌ایستد. قاب پشتی آینه بغل‌های ئی‌ال‌ایکس دارای قسمت رنگی در بالا هستند، در حالی که پارس معمولی و پارس ۱۶ سوپاپ پشت آینهٔ کاملاً رنگی دارند.

ئی‌ال‌اکس آنتن رادیویی کوتاه‌تری دارد. چراغ سوم ترمز عقب ئی‌ال‌ایکس در بالای شیشه قرار گرفته و از نوع آرایهٔ ال‌ئی‌دی است، در حالی که در پارس معمولی و پارس ۱۶ سوپاپ این چراغ در پایین شیشه و از نوع لامپی است. چهار حسگر کمک به پارک (که به گونهٔ ناشیانه‌ای بزرگ و برجسته طراحی شده‌اند) روی سپر عقب مشخص هستند.

دیسک‌های ترمز عقب ئی‌ال‌ایکس از لابلای پره‌های رینگ آلومینیومی آن خودنمایی می‌کنند. ردیف بالایی چراغ‌های عقب در ئی‌ال‌اکس‌های تیره رنگ با سایهٔ تیره و در ئی‌ال‌ایکس‌های با رنگ بدنهٔ روشن نیمه شفاف هستند، درحالیکه این قسمت در پارس معمولی و پارس ۱۶ سوپاپ صورتی رنگ می‌باشد.

رینگ ۱۵ اینچی آلومینیومی اسپید لاین تورینی (۲۱۲۰) ئی‌ال‌ایکس

صندلی برقی ریکارو (خلبانی) ئی‌ال‌ایکس

قطعات مومو نصب شده در یک پژو پارس ئی‌ال‌ایکس مدل ۱۳۸۳

پارس ئی‌ال‌ایکس با پیشرانهٔ XUM

تولید این مدل در سال ۱۳۹۳ و پس از توقف تولید مدل ال۴ (معروف به موتور زانتیا) آغاز گردید. موتور این خودرو در واقع یک نمونهٔ ارتقا یافته از موتور XU7 بود که حجم آن به ۱۹۰۵ لیتر افزایش یافته بود و نسبت به ئی‌ال‌ایکس ال۴ شتاب پایین‌تری داشت و مصرف سوخت آن نیز بیش تر شده بود. درحالی که در تمامی فاکتورهای فوق نسبت به موتور ال۳ برتری داشت.با وجود حجم ۱۹۰۵ سی‌سی موتور، از این مدل در نزد ایران خودرو ئی‌ال‌ایکس ۲۰۰۰ نامبرده می‌شود.

داشبورد این مدل همان مدل مورد استفاده در مدل‌های سال و ال‌ایکس است. با توجه به عرضهٔ مدل ال‌ایکس با قدرت موتور یکسان و مصرف سوخت و قیمت کمتر، بیشتر مشتریان پارس XUM ناوگان‌های دولتی بودند.تولید XUM تا سال ۱۳۹۶ ادامه داشت.
پارس ئی‌ال‌ایکس با پیشرانه‌های XU7P و TU5

منبع:ویکی پدیا