سیر تحولات محصولات ایران خودرو از گذشته تا به امروز +تصاویر
ایران خودرو با نام ایران ناسیونال، فعالیتش را به عنوان سازنده اتوبوسهای مرسدس بنز در سال ۱۳۴۱ با سرمایه اولیه ۱۰ میلیون تومان آغاز کرد. موسسان ایران ناسیونال یعنی براداران خیامی، از همان ابتدا سودای ساخت خودرویی مردمی و ملی برای ایرانیان داشتند و به همین دلیل از همان اوایل دهه چهل، با حمایت وزارت صنعت و معدن، به نقاط مختلف جهان سفر کردند و در نهایت در سال ۱۳۴۵، پلتفرم Arrow کمپانی Rootes برای تولید در ایران برگزیده شد. این خودرو با نام پیکان در سال ۱۳۴۶ راهی بازار ایران شد تا اولین خودرو اصطلاحا ملی زاده شود. پیکان از همان ابتدا با شعار هر ایران یک پیکان به خودرو مردمی کشورمان بدل شد و گونههای مختلف آن اعم از کار، جوانان، دولوکس، تاکسی، وانت و استیشن محبوبیت فراوانی یافتند. با این حال پیکان تنها تولید ایران خودرو در آن دوره نبود و در دهه پنجاه هیمن اونجر نیز به سبد محصولات ایران ناسیونال اضافه شد. قرار بود تا پژو ۳۰۴ نیز محصول بعدی ایران ناسیونال باشد که با پیروزی انقلاب، شرایط تغییر کرد. از سال ۱۳۵۹ نیز پیکان به یک تریم محدود شد. با این حال دهه شصت را باید دوران خدمت پیکان به جامعه ایران دانست. در این دوره، ایران ناسیونال که حالا ایران خودرو نامیده میشد، سعی کرد پیکان را به روز رسانی کند.
دهه هفتاد: زمزمه مدرنیته
پس از پایان جنگ تحمیلی بود که صنایع مختلف شروع به نوسازی کردند. ایران خودرو نیز به سراغ شریکی رفت که در دهه شصت به لطف خرید کمپانی Rootes، خط تولید و تجهیزاتی را در اختیارشان گذاشته بود. پژو شریک جدید ایران خودرو بود و ۴۰۵ به عنوان محصولی مدرن و تقریبا لوکس، اولین همکاری جدی این دو بود. در ابتدا تریم GL این خودرو وارد شد که نتوانست چندان موفق باشد، اما از سال ۱۳۷۲ سری GLX وارد شد که توانست جایگاه این خودرو را تثبیت کند. در دهه هفتاد، به روز رسانی پیکان ادامه یافت و پژو ۴۰۵ نیز به بهترین خودرو مونتاژ کشورمان بدل شد. در کنار ۴۰۵، پژو ۲۰۵ نیز در تریم GR به ایران آمد که نتوانست موفقیت برادر بزرگترش را کسب کند و به نحوی مغلوب رقیب کرهای سرسختش شد.
دهه هشتاد: از پساپیکان تا محصولات ملی
از اواسط دهه هفتاد بود که زمزمه کنار رفتن پیکان و تولید پیکانی جدید شنیده میشد. همزمان، از سال ۱۳۷۹ محصولی جدید برپایه پلتفرم پژو ۴۰۵ یعنی پژو پرشیا (بعدها پارس) به عنوان گونه بهبود یافته و لوکستر این خودرو عرضه شد که علیرغم اختلاف قیمت ۴ میلیون تومانی، با استقبال بینظیری مواجه شد. در سال ۱۳۸۱ بالاخره از اولین خودرو ملی ایران یعنی سمند رونمایی شد. سمند هم برپایه پلتفرم ۴۰۵ شکل گرفته بود، اما از بسیاری جهات خودرویی مدرن محسوب میشد. همزمان با عرضه این دو خودرو، پژو ۲۰۶ نیز وارد بازار ایران شد. خودرویی که تقریبا همزمان با عرضه جهانی به ایران آمد و ورودش حتی از تولید سمند نیز جنجالیتر شد. پیکان در سال ۱۳۸۴ از خط تولید خداحافظی کرد تا از میانه دهه هشتاد، روند رو به رشد محصولات ایران خودرو ادامه یابد. گونههای مختلفی از سمند همانند LX، سریر و سورن عرضه شدند و قرار بود تا محصولات جدیدتری از پژو نیز به ایران بیایند که در نهایت فقط ۴۰۷ در تیراژی محدود وارد ایران شد. پروژه عظیم دیگر ایران خودرو، ساخت گونه سدان پژو ۲۰۶ بود که قرار بود تا با نام آریان، فقط در ایران مونتاژ شده، به سایر بازارهای مطرح صادر شود. پروژهای که متاسفانه به دلایل سیاسی هرگز عملی نشد و پژو ۲۰۶SD تنها خروجی آن بود که با ورودش، محبوبیت پلتفرم ۲۰۶ در ایران را افزایش داد. پایان دهه هشتاد اما همراه بود با همکاری ایران خودرو با دو شریک ژاپنی یعنی ایسوزو و سوزوکی که اولی با وانتهای مدرن دیزلش چندان موفق نبود و دومی، به لطف ویتارا و کیزاشی بیشتر شناخته شد. در عین حال بخشی از مونتاژ تندر ۹۰ نیز در ایران خودرو انجام شد.
دهه نود: گسترش با چاشنی تلاطم
دهه نود را باید ادامه راه گسترش همه جانبه محصولات ایران خودرو بدانیم. در این دوره اما به خاطر مشکلات سیاسی و اقتصادی ناشی از شرایط خاص جهانی، گاهی در این گسترش وقفههایی نابهنگام ایجاد شد. رانا به عنوان دومین خودرو ملی ایران خودرو، در ابتدای این دهه وارد بازار شد و توانست بخشی از بازار خودروهای اقتصادی ایران را تغذیه کند. علاوه بر این، به روز رسانی محصولات قبلی همانند ۴۰۵، پارس و ۲۰۶ نیز ادامه یافت و سمند و سورن نیز دچار تغییراتی عمده شدند. همکاری با سوزوکی نیز بیشتر شد و پس از امضای معاهده برجام، پژو نیز با ۲۰۰۸ شروعی دوباره داشته است. اما در این میان باید دنا را جنجالیترین محصول ایران خودرو در دهه اخیر بدانیم که یک به روز رسانی اساسی در پلتفرم سمند است که با ظاهری مدرن و تکنولوژی به مراتب بهتر، نویدبخش ادامه راه گسترش محصولات ایران خودرو است.