رله دوبل چیست ؟وچه نقشی در موتور ایفا می کند؟

باسیستم سوخت رسانی زانتیا و کار رله دوبل بیشتر آشنا شوید

رله دوبل چیست و اگر خراب شود چه اتفاقی برای ماشین می افتد؟

سیستم سوخت رسانی زانتیا

عملگرها

اکنون که با سنسور های موجود در اتومبیل آشنا شدیم به معرفی عملگرها میپردازیم.

عملگرها قطعاتی هستند که دستورات صادره از ECU را اجرا مینمایند .

عمده وظیفه عملگرها تنظیم مقدار سوخت و هوا میباشد .

بطور کلی هر قطعه ای که مطابق با دستور ECU تحریک شده یا عمل نماید عملگر مینامیم .

•         رله دوبل                                                             main relay

•         پمپ بنزین                                                             fuel pump

•         پمپ هوا                                                                 air pump

•         کویل                                                                             coil

•         انژکتورها                                                                injectors

•         موتور پله ای                                                   stepper motor

•         شیر برقی کنیستر                                   canister electro valve

رله دوبل

•         این رله کلید قطع و وصل برق قطعات زیر میباشد که این کار را با فرمان ECU انجام میدهد.

در مرحله اول:

•         برق گرمکن سنسورهای اکسیژن .

•         برق ۱۲+ ولت انژکتورها .

•         برق شیر برقی کنیستر .

در مرحله دوم :

•         برق کویل .

•         برق پمپ بنزین .

 پس خرابی رله دوبل بطور کلی مانع روشن شدن اتومبیل میگردد . جهت بررسی عملکرد آن بطور خلاصه میتوان به صدای تیکِ عمل کردن آن در هنگام باز کردن سوئیچ اشاره کرد .

چنانچه سوئیچ باز شود رله دوبل برق را به نقاط گفته شده وصل میکند و اگر تا ۳ ثانیه اتومبیل روشن نشود رله مجدداً برق را قطع میکند .

چنانچه سیستم ضد سرقت اتومبیل در شناسائی کلید دچار مشکل باشد رله دوبل عمل نخواهد کرد زیرا  ECU  فرمان عمل کردن را به آن نمی دهد .

چنانچه فیوز f 7 جعبه فیوز داخل موتور که تامین کننده برق رله دوبل است سوخته باشد باز هم رله عمل نمی کند .

چنانچه سوئیچ اینرسی در اثر ضربه وارده  به آن عمل کرده باشد باز هم رله دوبل( در مرحله دوم ) عمل نخواهد کرد .

نکته : سوکت رله دوبل و ECU نسبت به آب حساس است و در صورت نفوذ آب به داخل محفظه ECU احتمال نامنظم کارکردن و یا خاموش شدن اتومبیل زیاد است .

پمپ بنزین

پمپ بنزین و درجه آن در داخل باک نصب شده است. سوکت آن دارای ۴ پایه میباشد که پایه های ۲و۴ مربوط به موتور پمپ و ۱و۳ مربوط به درجه نشانگر سطح بنزین داخل باک است . جهت انجام آزمایش و تست عملکرد آن میتوان پمپ بنزین را با دستگاه عیب یاب بطور جداگانه راه اندازی کرد .

پمپ بنزین را با ابزار مخصوص مربوطه باز میکنند .

در هنگام جازدن به خار و جهت آن توجه نمایید .

فیوز f 9 جعبه فیوز داخل موتور تامین کننده برق پمپ بنزین میباشد .

کثیفی فیلتر بنزین (علیرغم وجود سوپاپ اطمینان در خود پمپ) باعث وارد آمدن صدمه به پمپ میگردد .

پمپ هوا

پمپ هوا وظیفه تزریق هوای تازه پشت سوپاپ دود در مواقعی که موتور سرد است را بعهده دارد .

هنگامیکه موتور سرد است بدلیل غنی بودن سوخت و احتراق ناقص در موتور هیدروکربنهای نسوخته در محصولات احتراق زیاد میباشند ، در بدو خروج این گازها از سیلندر ، گازها هنوز دمای خود را از دست نداده اند لذا در معرض جریان هوای تازه پمپ شده میسوزند و به این ترتیب از رسوب دوده در کاتالیزور جلوگیری میگردد . جهت راه اندازی این پمپ ECU برق + به پایه ۲ رله پمپ هوا (واقع در جعبه فیوز داخل موتور) وصل کرده وبدین صورت پمپ راه اندازی میگردد .سوکت آن مشکی ۲ سیمه میباشد .

 کویل

کویل بصورت یک پارچه برروی سرسیلندر بالای شمعها نصب شده است و دارای یک سوکت مشکی ۴ پایه ای است ، پایه ۴ برق ۱۲+ ارسالی از رله دوبل ، پایه ۱و۲ به ترتیب مربوط به سیگنال منفی جرقه ۱-۴ و ۲-۳ ارسالی از ECU و پایه ۳ مربوط به خازن میباشد .

جرقه کویل ، دوبل است یعنی سیلندرهای ۱،۴ و ۲،۳ با هم بطور همزمان جرقه دارند. که یکی از جرقه ها انفجار را انجام میدهد و دیگری هرز میرود .

لازمست که شدت جرقه متناسب با دور موتور متغییر باشد، لذا زمان شارژ کویل بر حسب میلی ثانیه توسط ECU (زمان وصل بودن منفی از ECU به کویل) محاسبه و اعمال میگردد .

انژکتورها

•         انژکتورها شیرهای برقی هستند که به فرمان ECU ( اتصال ولتاژ منفی یا بدنه به پایه شماره ۲ انژکتورها) برای مدت محاسبه شده اقدام به پاشش سوخت تحت فشار به پشت سوپاپ هوا مینمایند .

•         سوکت خاکستری رنگ ۲ پایه دارند که پایه ۱ آنها از رله دوبل برق ۱۲+ گرفته و پایه ۲ آنها از ECU فرمان پاشش را بصورت پالس منفی میگیرد .

•         مقاومت سیم پیچ انژکتورها حدود ۱۲ تا ۱۴ اهم است .

•         انژکتورها ممکن است که بسوزند یا نشتی بیش از حد داشته باشند که در صورت اول موتور ۳ کار میکند وچنانچه بیش از یک انژکتور سوخته باشد موتور روشن نمی شود و در صورت دوم موتور غنی کار میکند .

موتور پله ای

وظیفه تنظیم هوای دور آرام را به عده دارد و در سایر مواقع ( در دورهای بالا) در غنی یا رقیق کردن مخلوط نقش دارد .

محل نصب آن در اطاقک شتاب بوده و دارای سوکت مشکی ۴ پایه ای میباشد مقاومت پایه های ۱-۴ و۲-۳ در حدود ۵۰ تا ۵۲ اهم میباشد .

این موتور با پالس کار میکند . از اتصال برق مستقیم ۱۲ ولت به آن خودداری نمائید .

لازمست که پس از تعویض ، موتور جدید را کالیبره نمائید .

این عمل با یک بار ACTUATOR TEST یا باز نمودن سوئیچ به مدت ۱۰ ثانیه انجام میگردد .

خرابی های موتور پله ای

در صورت از کارافتادن موتور پله ای اتومبیل در دور آرام خاموش میشود .

در صورت کثیف شدن یا گیر کردن پیستونِ آن نوسان دور موتور در حالت آرام بروز مینماید .

همچنین نوسان دور موتور و یکی از دلایل خاموش شدن موتور هنگام کولر گرفتن گیر کردن و کثیفی موتور پله ای میباشد .

از دستکاری نمودن پیستون و حرکت دادن آن با دست خودداری نمائید .

برای تمیز کاری نوک پیستون و نشیمنگاه آن میتوانید از بنزین یا اسپری های مخصوص این کار استفاده نمائید .

 شیر برقی کنیستر

شیر برقی کنیستر وظیفه بازو بسته کردن مسیر کنیستر به منیفولد هوا را در مواقع لزوم بعهده دارد .

با بازو بسته شدن متناوب شیر بخارات بنزین انباشته شده در کنیستر وارد منیفولد شده و در موتور میسوزد .

 آشنائی با عملکرد اجزاء در سیستم

 کنیستر

کنیستر محفظه ایست که بخارات بنزین جمع شده در باک را در خود ذخیره مینماید و از انتشار آن در محیط جلوگیری میکند .

همانطور که میدانید بنزین یکی از جدی ترین آلاینده های محیط زیست میباشد .

بخارات بنزین جمع شده در کنیستر در هنگام روشن شدن اتومبیل و بیشتر در هنگام کارکرد دور آرام موتور به فرمان ECU توسط شیر برقی به منیفولد هدایت شده و سرانجام در موتور میسوزد . به این ترتیب از انتشار بخار بنزین آلاینده در محیط زیست جلوگیری میگردد .

پاشش

پاشش سوخت در سیستم های انژکتوری و زمان صحیح جرقه دو عامل مهم و هدف اصلی هر سیستم انژکتور میباشد.

حال میخواهیم به عوامل موثر درتعیین مقدار پاشش بپردازیم .

هدف اصلی

نسبت سوخت به هوا

۱:۱۴.۷

نسبت ۱ به ۷/۱۴ نسبت استویکیو متریک و ایده آل ترین نسبت جهت احتراق مناسب میباشد ،ولی بر حسب نیاز گاهی در موقع شتاب گیری نسبت غنی تر و گاهی در موقع برداشتن پا از روی پدال نسبت رقیق تر مورد نیاز است .

برای تهیه نسبت تعیین شده F/A توسط ECU به اطلاعات زیر نیاز میباشد .

۱- مشخصات بنزین .

۲- مشخصات هوا .

مشخصات بنزین از قبیل حجم و جرم حجمی و … نسبتاً ثابت است .

اما برای تعیین مشخصات هوا به اطلاعات محیطی مانند دما و فشار هوا نیاز میباشد زیرا مقدار هوا و جرم حجمی و حجم آن به پارامترهای ذکر شده بستگی دارد .

برای محاسبه حجم هوای ورودی به موتور ECU از اطلاعات سنسور دریچه گاز و فشار هوا و دمای هوا و دور موتور استفاده میکند .

پس از محاسبۀ حجم هوای ورودی به موتور (در این مرحله مخرج کسر معلوم گردیده) نوبت به تعیین سوخت مورد نیاز یعنیengine load  میرسد .

فشار سوخت موجود در ریل سوخت در حد ۳ بار ثابت است پس با ثابت بودن فشار پاشش فقط لازم است زمان پاشش تعیین گردد که زمان پاشش پس از محاسبه در ECU از طریق پالس ارسالی به انژکتورها اعمال میگردد .

برای جلوگیری از صدمات احتمالی ناشی از دور موتور بیش از حد ECU  پاشش سوخت را در دور ۶۷۴۰ دور در دقیقه قطع میکند تا با این کار دور موتور کنترل شود و از حد مجاز فرا تر نرود .به این عمل cut off میگویند.

علاوه بر این برای جلوگیری از وارد آمدن فشار بیش از حد به موتور در دور موتور زیر ۸۰۰ دور و بالای ۶۰۰۰ دور سیستم تهویه مطبوع توسط ECU از کار می افتد .

جرقه

هدف دیگر سیستم انژکتور تعیین زمان دقیق جرقه است .

زمان جرقه در ایجاد یک احتراق صحیح سهم مهمی دارد .

ویژگی یک جرقه خوب :

۱- قدرت کافی (ولتاژ مناسب).

۲- زمان مناسب .

قدرت جرقه با توجه به دور موتور توسط ECU با تعیین زمان شارژ کویل تامین میشود .

بهترین زمان

زمانیست که احتراق را در چند درجه (بسته به طراحی محفظه احتراق) بعد از مرگ بالا کامل نماید .

چنانچه احتراق زودتر ( قبل از TDC  یا دقیقاً در هنگام آن) کامل شود پدیدۀ کوبش رخ میدهد که باعث گرم شدن موتور وکاهش کشش آن و وارد شدن فشار بیش از حد به پیستون میگردد .

در اینجا به اهمیت آوانس یا ریتارد پی میبریم .

عوامل تعیین کننده

هر عاملی که در سرعت سوختن سوخت در سیلندر اثر گذار باشد تعیین کننده زمان جرقه نیز میباشد :

–          نسبت سوخت به هوا .

–          دمای محفظه احتراق (یا دمای هوا).

–          فشار مخلوط در محفظه احتراق .

–          دور موتور .

با توجه به مطالب ذکر شده . قطعات زیر در نسبت سوخت به هوا نقش دارند:

–          رگلاتور سوخت .

–           انژکتورها .

–           سنسور دمای آب .

–           سنسور فشار و دمای هوا .

–           سنسور TPS .

–           سنسورهای اکسیژن .

–           موتور پله ای .

–           فیلتر هوا و بنزین .

–          دریچه گاز .

–           منیفولد هوا ( از نظر نشتی).

–           برنامۀ ECU .

–           شیر برقی کنیستر .

قطعات زیر در جرقه نقش دارند

–          سنسور فشار و دمای هوا .

–          سنسور دمای آب .

–          دور موتور .

–          سنسور ضربه .

–          فیلتر هوا .

–          نوع سوخت .

–          شمع ها .

–          کویل و زمان شارژ آن .

-سنسور موقعیت میل بادامک

رله دوبل چیست؟

رله دوبل دارای یک کانکتور ۱۵ راهه بوده و شامل دو عدد رله مجزا می باشد که وظیفه آن ارسال ولتاژ مورد نیاز اجزاء مختلف سیستم سوخت رسانی و همچنین تغذیه ECU موتور از طریق باطری می باشد.

رله دوبل

رله دوبل در خودرو های پ‍ژو ۴۰۵ و سمند بصورت افقی در بالای رادیاتور در زیر لبه ورق خم خورده سینی فن نصب گردیده است.و در خودروی پراید جنب باطری و مخزن آب رادیاتور و همچنین در زانتیا در محفظه ECU قرار دارد

دیاگرام داخلی رله دوبل

کانکتور ۱۵ راهه ابن رله به دسته سیمی متصل است که امکان ارتباط بین باطری، ECU و سایر اجزاء مرتبط در سیستم سوخت رسانی و سیستم جرقه را امکان پذیر می سازد.در حالت سوئیچ بسته ولتاژ ۱۲ ولت از طریق پایه ۱۰ رله برای تغذیه حافظه موقت ECU ارسال میگردد.

در حالت سوئیچ باز ولتاژ مثبت به سنسور سرعت می رسد برای ۲ تا ۳ ثانیه برق پمپ بنزین و اجزاءئ نظیر کویل دوبل،انژکتورها،گرمکن سنسور اکسیژن و گرمکن دریچه گاز از طریق این رله تامین میشود.حال چنانچه بعد از مدت مذکور موتور خودرو روشن نگردد در این صورت ولتاژ مثبت اخیر قطع می گردد. صدایی که هنگام باز کردن سوئیچ قبل از استارت شنیده می شود (  از زیر صندلی عقب ) صدای پمپ بنزین هست که پس از زمان مذکور قطع می شود . بزرگترین حسن فعال شدن پمپ به مدت چند ثانیه قبل از استارت ، شارژشدن بنزین در ریل سوخت میباشد که باعث بالارفتن فشار بنزین  پشت انژکتورها و درنتیجه پاشش بهتر بنزین در زمان استارت می شود .

در حالت موتور روشن تغذیه اجزاء سیستم انژکتوری از مسیر همین رله تداوم دارد.