در زمان کرونا کدام ماسک برای چه فردی مناسب است؟
بررسی انواع ماسک صورت
ماسک‌های صورت می‌توانند در برابر قطرات بزرگ حاوی ویروس و سایر عوامل بیماری‌زا مانند یک سد عمل کنند. به عبارتی این ماسک‌ها می‌توانند مانع از انتشار ترشحات بزاق و قطرات تنفسی فرد بیمار هنگام عطسه یا سرفه شده و جلوی آلوده شدن افراد نزدیک به وی را بگیرند. اما آیا استفاده از ماسک برای همه افراد سالم ضروری است؟ آن هم در شرایطی که اغلب کشورهای درگیر با کرونا، با محدودیت اقلام پزشکی دست و پنجه نرم میکنند. واینکه آیا ماسک های معمولی، دست ساز و پارچه ای در برابر ویروس از شما محافظت میکنند؟ در ادامه با دیجی رو همراه باشید تا نگاهی به انوع مختلف ماسک‌ها و موارد استفاده آن‌ها بیندازیم.
از زمان آغاز شیوع ویروس کرونا در چین، ماسک‌های صورت که تا پیش از این تنها در دندانپزشکی‌ها می‌توانستیم آن‌ها را ببینیم، به یک کالای کمیاب تبدیل شدند و تمام موجودی این ماسک‌ها به سرعت به اتمام رسید. این در حالی است که مقامات رده بالای بهداشتی بارها و بارها هشدار داده‌اند که استفاده از ماسک برای همه افراد سالم ضرورتی ندارد و حتی در صورت استفاده غیراصولی، می‌تواند آن‌ها را بیش‌تر در معرض خطر قرار دهد.
در ابتدا باید بگوییم که به جز ماسک هایی که در ادامه معرفی خواهیم کرد هیچ ماسک دیگری توانایی فیلتر ویروس ها را ندارد و ماسک های دست ساز و پارچه ای نمی توانند هیچ ویروسی را کنترل کنند. در حالی که این روزها در خانه ها هم ماسک تولید می شود و مردم در حال استفاده از ماسک های پارچه ای و معمولی هستند که تنها باعث تنگی نفس خواهند شد!
انواع مختلف ماسک‌های صورت
ماسک‌های صورت دارای انواع مختلفی هستند که در شرایط شیوع ویروس‌های همه‌گیر مانند کرونا، می‌توانند توسط افراد مشخصی به کار گرفته شوند.
بر اساس اعلام مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های واگیردار آمریکا، افرادی که مبتلا به کووید-۱۹ هستند و همچنین افراد نزدیک به آن‌ها، کسانی که در منزل از بیمار کرونایی پرستاری میکنند (و بیمار نمی‌تواند ماسک بزند)، و در نهایت کارمندان مراکز بهداشتی و درمانی که بیماران مبتلا به ویروس کرونا را معالجه میکنند، از جمله اقشاری هستند که استفاده از ماسک صورت برای آن‌ها توصیه می‌شود. در اینگونه موارد، ماسک‌ها می‌توانند با سد کردن راه قطرات تنفسی بزرگ حاوی کرونا، از شیوع ویروس به شکل چشمگیری جلوگیری کنند.
البته همه ماسک‌ها به یک شکل ساخته نمی‌شوند. ماسک‌های موسوم به N95 می‌توانند توسط افراد دارای علامت که مجبور به حضور در اماکن عمومی هستند، مورد استفاده قرار بگیرند. همچنین این نوع ماسک‌ها برای کارکنان بخش سلامت که در معرض عطسه و سرفه بیماران هستند، می‌توانند بسیار مفید باشند. ماسک‌های گران قیمت‌تر معمولاً برای افرادی در نظر گرفته می‌شوند که در استفاده از ماسک‌های معمولی مشکل دارند و نمی‌توانند راحت نفس بکشند. همچنین آن دسته از کارکنان مراکز درمانی که موهای ریش آن‌ها مانع استفاده اصولی از ماسک‌های N95 می‌شود، می‌توانند از ماسک‌های فیلتردار گران قیمت‌تر استفاده کنند.
در زیر می‌توانید لیست انواع مختلف ماسک‌ها و موارد استفاده آن‌ها را مشاهده کنید. البته به یاد داشته باشید که این ماسک‌ها تنها در شرایطی می‌توانند کارکرد واقعی خود را داشته باشند که به صورت درست و اصولی مورد استفاده قرار گرفته و به خوبی روی صورت شخص قرار گرفته باشند؛ مسئله‌ای که اغلب افراد عادی از آن‌ها آگاهی نداشته و صرف زدن ماسک به صورت خود، بدون رعایت جزئیات، را کافی می‌دانند.
۱- ماسک جراحی (یکبار مصرف)
کاربرد اصلی: در جراحی‌ها (باعث می‌شود آلودگی و میکروب از دهان جراح به بدن بیمار منتقل نشود)
توضیحات: به افرادی که از ماسک استفاده میکنند کمک می‌کند تا آلودگی را به دیگران منتقل نکنند. بنابراین، برای محافظت از افراد سالم در برابر عوامل بیماری‌زا مناسب نیستند و چفت نشدن روی صورت هم باعث می‌شود تا درزها و روزنه‌های زیادی در اطراف ماسک باقی بماند.
در رابطه با کووید-۱۹ برای چه کسانی مناسب است؟ افراد بیمار و یا کسانی که به طور مستقیم با بیمار سر و کار دارند
۲- ماسک N95 (یکبار مصرف)
کاربرد اصلی: کار با گرد و غبار، قالب‌گیری، یا فوریت‌های پزشکی و زیست محیطی (فقط در برابر ذرات محافظت می‌کند، نه در برابر گازها یا بخارات)
توضیحات: اگر به شکل صحیح استفاده شود، می‌تواند با سد کردن راه ۹۵ درصد از ذرات، کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی را در برابر بسیاری از عوامل بیماری‌زا محافظت کند.
در رابطه با کووید-۱۹ برای چه کسانی مناسب است؟ کارکنان مراکز بهداشتی و درمانی
۳- ماسک P100 یا ماسک گاز (چندبار مصرف)
کاربرد اصلی: نقاشی و نجاری، قرار گرفتن در معرض سرب، آزبست، حلال‌ها و مواد شیمیایی.
توضیحات: از کارگرانی که به واسطه شغل خود در معرض سرب، آزبست، حلال‌ها و سایر مواد شیمیایی خطرناک هستند، محافظت می‌کند.
در رابطه با کووید-۱۹ برای چه کسانی مناسب است؟ هیچ‌کس
۴- ماسک‌های کامل صورت یا ماسک‌های الکتریکی تصفیه کننده هوا (چندبار مصرف)
کاربرد اصلی: نقاشی یا سایر کارهایی که در آن‌ها فرد نیاز به محافظت در برابر گازها و بخارات دارد. از چشم‌ها هم محافظت می‌کند.
توضیحات: فرد استفاده کننده را از قرار گرفتن در معرض گازها و بخارات محافظت می‌کند. برای افرادی که مشکل تنفسی دارند یا موهای صورت آن‌ها پرپشت است، مناسب‌تر هستند.
در رابطه با کووید-۱۹ برای چه کسانی مناسب است؟ از آنجا که برخی مدل‌های این ماسک‌ها دارای تصفیه کننده هوا هستند، برای آن دسته از افرادی که مشکل تنفسی دارند، مناسب هستند.
۵- ماسک‌های تنفسی کپسول‌دار
کاربرد اصلی: عملیات آتش نشانی
توضیحات: برای افرادی مانند آتش نشان‌ها که در شرایط آلوده و خطرناک به هوای پاک نیاز دارند، مناسب است.
در رابطه با کووید-۱۹ برای چه کسانی مناسب است؟ هیچ‌کس
حرف N در N95 نمایانگر “عدم مقاومت در برابر روغن” است و عدد ۹۵ هم نشان می‌دهد که این نوع ماسک‌ها در بدترین حالت، مانع عبور ۹۵ درصد از ذرات بزرگ‌تر از ۰.۳ میکرون می‌شود.
در ماسک‌های سری P، این حرف نشانگر “ضد روغن بودن” است، اما این ویژگی برای محافظت از فرد در برابر ویروس کرونا که اغلب از طریق سرفه کردن و ارتباط نزدیک با فرد بیمار منتقل می‌شود، اضافی است و کارکرد خاصی ندارد. ماسک‌های P100 راه حداقل ۹۹.۹۷ درصد از ذرات را صد میکنند. این در حالی است که ماسک‌های جراحی معمولی، به واسطه طراحی ساده‌ای که دارند و به طور کامل دهان و بینی را نمی‌پوشانند، به هیچ وجه محافظتی در حد و اندازه‌های N95 و P100 ندارند.
با وجود اینکه استفاده اصولی از ماسک در شرایط مناسب خود می‌تواند مفید بوده و مانع از انتشار قطرات تنفسی و ذرات بزرگ شود، اما با این حال، مقامات بهداشتی و همچنین سازندگان ماسک‌ها اعلام میکنند که حتی در بهترین حالت استفاده و با بهترین فیلترها هم، ماسک‌ها قادر به سد کردن راه تمامی عوامل بیماری‌زا نیستند.
اما چیزی که در درجه اول باید به آن توجه داشت این است که اغلب افراد طریقه درست استفاده از ماسک را بلد نیستند! بر اساس مطالعه‌ای که پس از طوفان کاترینا در نیواورلئان انجام شد، مشخص گردید تنها ۲۴ درصد از افراد، از ماسک N95 به درستی استفاده میکنند. مهم‌ترین اشتباهات در این بین، عدم فشار دادن و چفت کردن گیره‌های فلزی بر روی صورت، عدم قرار دادن کش‌ها در جای مناسب خود، و سر و ته نصب کردن ماسک‌ها است!
در انتها باید دوباره یادآوری کنیم که برای افراد سالم عادی، شستن مکرر دست‌ها، رعایت فاصله مناسب (حداقل ۲ متری) با افراد دارای علامت، و پرهیز از دست زدن به صورت با دست‌های آلوده، مهم‌ترین اقدامات توصیه شده جهت در امان ماندن از ابتلا به کرونا است. بنابراین، بهتر است به جای خرید بی‌مورد ماسک‌های جراحی و فیلتردار، این نکات را که بسیار کم هزینه‌تر و راحت‌تر هم هستند، رعایت کنیم و این اقلام پزشکی را برای افرادی که واقعاً به آن نیاز دارند، نگه داریم.