رهبران اصلی گروه طالبان افغانستان کیست +عکس
گروه طالبان پس از ۲۰ سال توانست به عرصه قدرت در افغانستان بازگردد. رهبران اصلی این گروه که اکنون افغانستان را تصرف کرده‌اند کیستند؟
رهبران اصلی طالبان در افغانستان شامل شش شخصیت مهم است که هدایت این گروه را بر عهده دارند و از سال ۲۰۰۱ با دولت مورد حمایت غرب درجنگند. در اصل، اعضای جنگجوی گروه موسوم به مجاهد بودند که با حمایت ایالات متحده، نیروهای شوروی را در دهه ۱۹۸۰ از افغانستان خارج کردند.
این گروه در سال ۱۹۹۴ به عنوان یکی از جناح‌های درگیر در جنگ داخلی ظاهر شد و تا سال ۱۹۹۶، هنگامی که تفسیر خود را از قوانین اسلامی اعمال کرد، کنترل بیشتر مناطق این کشور را در دست گرفت.
از زمان عقب‌نشینی نیروهای ناتو در سال ۲۰۲۱، طالبان بار دیگر در افغانستان قدرت نظامی یافت و این کشور را به کنترل خود درآورد.
بنیانگذار و رهبر اصلی آن ملا محمد عمر بود که در پی حملات ۱۱ سپتامبر سال ۲۰۰۱، پس از سرنگونی طالبان توسط نیروهای محلی تحت حمایت آمریکا مخفی شد.
محل زندگی عمر آنچنان مخفی بود که مرگ او، در سال ۲۰۱۳، درست دو سال بعد توسط پسرش تأیید شد. بعد از عمر، چهره‌های دیگری رهبری این گروه را به عهده گرفتند.
ملا عمر کیست؟
فهرست مطالب
ملا محمد عمر در ۱۳۳۹ خورشیدی (۱۹۶۰ میلادی) در جنوب افغانستان و در روستایی به نام چاه‌همت در ولسوالی خاکریز ولایت قندهار به دنیا آمد و با این حساب آن طور که خود طالبان می‌گوید در سن ۵۵ سالگی درگذشته است. هرچند گزارش‌های دیگر حاکی است که او در زمان مرگ ۵۲ یا ۵۳ سال داشت. در اوایل جهاد افغانستان علیه شوروی، ملاعمر به عنوان یک سرباز پیاده و عادیِ مجاهدین، دو هفته به پاکستان سفر کرد. گفته می‌شود در جریان یکی از جنگ‌ها یک چشم ملاعمر بر اثر برخورد ترکش زخمی شد و به شدت آسیب دید، وی بدون استفاده از مواد بیهوش کننده و ضد عفونی کننده، به وسیله چاقو این چشمش را درآورد و پلک‌هایش را به هم دوخت. پس از عقب‌نشینی ارتش شوروی از افغانستان، بین سال‌های ۱۹۸۹ تا ۱۹۹۴ ملاعمر امام مسجدِ یک روستا در یک شهرستان ولسوالی در غرب قندهار شد. در اکتبر ۱۹۹۴ ملاعمر، امیر طالبان شد. در ۱۹۹۶ اجلاس بزرگی که شورا خوانده می‌شد و متشکل از ۱۵۰۰ طالب دینی بود در قندهار برگزار شد و به ملا عمر لقب «امیرالمؤمنین» اعطا کرد. تا این زمان، طالبان تقریباً ۹۰ درصد خاک افغانستان را اشغال کرده بود. در نهایت در پی حملات ارتش آمریکا و همزمان نیروهای پیمان اتلانتیک شمالی (ناتو) در اکتبر ۲۰۰۱، حکومت تحت رهبری ملا عمر پس از مقاومت کوتاهی سقوط کرد.
مرگ
پس از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ میلادی، وی هیچ‌گاه در انظار عمومی ظاهر نشد تا سرانجام خبر مرگش منتشر شد.
انتشار خبر در توییتر ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی گروه طالبان
در تاریخ چهارشنبه ۷ مرداد/اسد ۱۳۹۴ (۲۹ ژوئیه ۲۰۱۵ میلادی) اداره امنیت ملی افغانستان مرگ ملاعمر، رهبر گروه طالبان را تأیید کرد. در بیانیه رسمی که از دفتر اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان منتشر شده آمده‌است که ملا عمر در آوریل ۲۰۱۳ میلادی در بیمارستانی در شهر کراچی درگذشته است. سخنگوی طالبان نیز مرگ وی را تأیید کرد و ملا اختر محمد منصور، فرد شماره دو این گروه، بعنوان رهبر جدید آن انتخاب شد. این تصمیم در جلسه چهارشنبه شب شورای طالبان گرفته شده‌است. اما بستگان ملا عمر، از جمله پسر و برادر او، رهبری منصور را رد کردند و خواهان انتخابات جدید شدند.
دولت افغانستان برگزاری مراسم یادبود برای ملا عمر را ممنوع ساخت و گفت این عمل، موجب رنجش و تحقیر هزاران قربانی طالبان خواهد شد.
اختر محمد منصور دومین رهبر طالبان کیست؟
اختر محمد منصور، معروف به ملا اختر منصور متولد ۱۳۴۷ میوند، ولایت قندهار، پس از مرگ محمد عمر رهبر جدید طالبان بود. پیش از این وی به عنوان معاون ملا محمد عمر فعالیت داشت. ملا اختر محمد منصور در حاکمیت رژیم طالبان بر افغانستان، سرپرست وزارت هوانوردی ملی بود، اما در چند سال اخیر، رهبری امور نظامی طالبان را برعهده داشت. انتخاب محمد منصور پس از جلسه فرماندهان ارشد طالبان و بعد از اعلام رسمی مرگ ملاعمر صورت گرفته است.
در اعلامیه‌ای که طالبان یک روز پس از تأیید مرگ ملا عمر منتشر کرد آمده است که علما و مشایخ و بزرگان امارت اسلامی با ملا اختر محمد منصور به عنوان امیرالمؤمنین بیعت کردند.
در پی کشته شدن اختر محمد منصور، سخنگوی طالبان، در بیانیه‌ای هبت‌الله آخندزاده را رهبر جدید و از سراج‌الدین حقانی و ملا محمد یعقوب به عنوان معاونان او نام برد.
هبت‌الله آخوندزاده چه کسی است؟
هبت‌الله آخُندزاده (متولد ۱۹۶۱ در ولایت قندهار) امیر طالبان است. او از طایفهٔ نورزایی بوده و پشتون است. در پی حمله پهپادی نیروهای آمریکایی به خودروی ملا اختر محمد منصور و مرگ او در سال ۲۰۱۶ سخنگوی گروه طالبان، در بیانیه‌ای هبت‌الله آخوندزاده را رهبر و فرماندهٔ جدید خود اعلام کرد و عنوان امیرالمؤمنین به وی داده شد. همچنین سراج‌الدین حقانی و ملا محمد یعقوب به‌عنوان معاونان او معرفی شدند.
آخوندزاده شیخ الحدیث است و تخصص در حدیث دارد. او در دوران حکومت‌داری طالبان قاضی‌القضات بود و صدور بسیاری از فتواهای طالبان توسط او انجام گرفته‌است.
او حدود ۶۰ سال سن دارد و به طایفه نورزی تعلق دارد و در ولسوالی پنجوایی قندهار متولد شده‌است. شیخ هبت‌الله در میان طالبان بیشتر یک چهره مذهبی است و اگرچه تجربیات زیادی در زمینه مسائل نظامی ندارد و بیشتر مسئول فتواهای مذهبی این گروه است اما در تمام تحولات طالبان عضو رهبری این گروهک بوده‌است.
گفته شده که او مدرسه‌ای را در نزدیکی کویته پاکستان اداره می‌کرده که بسیاری از فرماندهان ارشد طالبان در آن تحصیل کرده‌اند و تا پیش از آنکه در سال ۱۳۹۵ به عنوان رهبر گروه طالبان تعیین شود آزادانه در آن مدرسه مشغول تدریس بوده است.
برآورد می‌شود که او ارتباط نزدیکی با شورای کویته طالبان داشته است. تصمیم‌های اصلی مربوط به رهبری طالبان در این شورا گرفته می‌شود.
به نظر می‌رسد که هبت‌الله آخوندزاده موفق شده در طول سال‌های اخیر، جریان‌های مختلف طالبان را متحد کند؛ به‌ویژه که گفته می‌شود پس از مرگ اختر محمد منصور، درگیری بر سر قدرت میان طالبان اوج گرفته بوده است.
ایمن الظواهری، رهبر القاعده، او را “امیرالمومنین ” خوانده و با وی بیعت کرده است، موضوعی که می تواند جایگاه و اعتبار او را نزد گروه‌های مسلح اسلام‌گرای تندرو تقویت کند.
بیوگرافی و معرفی عبدالغنی برادر
ملا عبدالغنی برادر آخُند (زادهٔ ۱۹۶۸ میلادی) از مؤسسان گروه طالبان است.
برادر در سال ۱۹۶۸ در ولسوالی دهراوود ولایت ارزگان در جنوب افغانستان متولد شد. او به طایفه درانی، یکی از طوایف پشتون تعلق دارد. او در دوران نوجوانی با ملا عمر دوست شد و در دهه ۱۹۸۰، به همراه او علیه نیروهای دولتی مورد حمایت شوروی جنگید. لقب «برادر» توسط ملاعمر و به دلیل دوستی نزدیک بین آن‌ها به او داده شده‌است.
فعالیت سیاسی
برادر یکی از چهار بنیانگذار طالبان در سال ۱۹۹۴ است. او در طول حکومت طالبان بر افغانستان در فاصلهٔ سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۰۱، مناصب مختلفی از جمله فرمانداری ولایت هرات و ولایت نیمروز را بر عهده داشته‌است.
او در زمان حمله آمریکا به افغانستان در سال ۲۰۰۱، معاون وزیر دفاع بود و پس از سقوط حکومت طالبان، او به معاونت ملا محمد عمر رهبر طالبان رسید. او به عنوان مذاکره‌کننده در گفتگوهای صلح در دوحه قطر و رهبر ارشد سیاسی طالبان نقش ایفا کرده‌است. برادر در سال ۲۰۱۰ توسط گروهی از نیروهای سازمان اطلاعات نظامی پاکستان و سازمان سی‌آی‌ای، در پاکستان دستگیر و زندانی شد، اما در سال ۲۰۱۸ به درخواست دولت آمریکا آزاد شد تا نمایندگی طالبان در مذاکرات صلح را بر عهده بگیرد.
برادر پس از آزادی از زندان، مسؤول دفتر دیپلماتیک طالبان در دوحه شد. او در فوریه ۲۰۲۰ به نمایندگی از طالبان، توافقنامه دوحه مبنی بر خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان را امضا کرد. وی پس از امضای توافق صلح، با دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا گفتگو کرد و اولین رهبر طالبان شد که مستقیماً با رئیس‌جمهور آمریکا ارتباط برقرار کرده‌است. او همچنین در ژانویهٔ ۲۰۲۱، در رأس هیئتی از طالبان پس از سفر به تهران، با جواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی دیدار و در مورد تشکیل یک «حکومت فراگیر اسلامی» در افغانستان گفتگو کرد.
پس از فرار اشرف غنی رئیس‌جمهور افغانستان و سقوط کابل در اوت ۲۰۲۱، برادر نطقی خطاب به این کشور ایراد کرد. شایعات حاکی از آن هستند که او رئیس‌جمهور افغانستان در دوران تسلط مجدد طالبان خواهد بود. ملا برادر در ۱۷ اوت ۲۰۲۱، سه روز پس از تصرف کابل به دست طالبان وارد قندهار افغانستان شد.
محمد یعقوب پسر ملاعمر کیست؟
محمد یعقوب زاده: ۱۳۳۳ ولسوالی قلعه نو ولایت بادغیس و یک سیاست‌مدار اهل افغانستان است. وی نمایندهٔ مردم بادغیس در دوره پانزدهم مجلس نمایندگان افغانستان بود.
وی تحصیلات خود را در دانشکده روشان شهر کابل در مقطع لیسانس و در رشته تعلیم و تربیت به پایان رساند.
دیگر فعالیت‌ها
- فعالیت به عنوان معلم در بخش آموزش
- شهردار/شاروال ولسوالی/شهرستان قلعه نور
- نماینده مردم بادغیس در گردهمایی بزرگ اضطراری
- وکیل پارلمان در دوره حکومت محمد نجیب‌الله
اولین بار سال ۱۳۹۴ بود که نام او وارد رسانه‌ها شد. محمد یعقوب با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که پدرش ملا عمر به مرگ طبیعی در گذشته است. این بیانیه بعد از آن منتشر شد که خبرهایی از احتمال کشته شدن محمد عمر منتشر شده بود.
گفته می‌شود که او مخالف اختر محمد منصور بوده و حتی پیشنهاد او برای گرفتن مسئولیت در رهبری طالبان را رد کرده است. البته این خبرها به صورت مستقل قابل تایید نیست.
در بهار ۱۳۹۵ بعد از آنکه هبت‌الله آخوندزاده به رهبری طالبان رسید، محمد یعقوب هم به عنوان مسئول کمیته نظامی در ۱۵ ولایت افغانستان تعیین شد و همچنین به عنوان عضو شورای تصمیم گیری طالبان شناخته شد.
اردیبهشت ۱۳۹۹ محمد یعقوب به عنوان رهبر کمیسیون نظامی طالبان معرفی شد، جایگاهی که او را مسئول عملیات نظامی گروه طالبان می‌کند.
بعد از شیوع کرونا خبرهایی از گروه طالبان رسید که جایگاه محمد یعقوب را باز هم روشن‌تر کرد.
پارسال رسانه‌ها به نقل از مقام‌های اطلاعاتی از احتمال شیوع کرونا میان رهبران طالبان خبر دادند. نشریه فارن پالیسی هم به نقل از یکی از اعضای طالبان به نام محمد علیجان احمد گفت که محمد یعقوب در غیاب هبت‌الله آخوندزاده جانشینی او را به عهده گرفته است. البته سراج الدین حقانی که چهره شماره دو طالبان شناخته می‌شود هم در این دوره براساس بعضی گزارش‌ها بیمار بوده است.
اگرچه احتمالا جانشینی رهبری طالبان برای محمد یعقوب، در دوران شیوع کرونا، موقتی بوده اما می‌تواند برآوردی از جایگاه او میان رهبران طالبان باشد.
از او عکس تایید شده ای موجود نیست.
سراج الدین حقانی چه کسی است؟
سراج‌الدین حقانی فرمانده ارشد عملیاتی شبکه حقانی و معاون گروه طالبان است، او فرزند جلال‌الدین حقانی می‌باشد. در پی کشته شدن اختر محمد منصور رهبر طالبان، سخنگوی طالبان در بیانیه‌ای هبت‌الله آخندزاده را رهبر جدید و از سراج‌الدین حقانی و ملا محمد یعقوب به‌عنوان معاونان او نام برد.
او حالا معاون هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان است.
سراج الدین حقانی، فرزند جلال‌الدین حقانی است و بخشی از هویت و جایگاه او در رهبری طالبان، مربوط به سوابق پدرش است.
جلال‌الدین حقانی (پدر سراج الدین) که یکی از رهبران گروه مجاهدین در دوران جنگ علیه نیروهای شوروی بود برای خود تشکیلات شبه نظامی مستقلی ایجاد کرده بود که ظاهرا به صورت خانوادگی اداره می‌شد.
او با قدرت گرفتن طالبان به این گروه پیوست اما تشکیلاتش به شکل یک بخش نیمه خودمختار در دل گروه طالبان جای گرفت. به همین دلیل به این بخش “شبکه حقانی” می‌گویند. شبکه حقانی مسئول حملاتی مرگبار و بی‌رحمانه بوده است. آمریکا چهار فرزند جلال‌الدین حقانی حقانی را در حملات هوایی و زمینی کشته است.
اما سراج‌الدین حقانی، که بعد از مرگ پدر جانشین او شده، بارها از مرگ گریخته است. در اسفند ۱۳۹۸ چند روز قبل از امضای توافق آمریکا و طالبان، مقاله‌ای از سراج‌الدین حقانی در روزنامه نیویورک تایمز منتشر شد.
سراج‌الدین حقانی، فرمانده عملیاتی شبکه حقانی و معاون گروه طالبان، در نخستین مقاله‌ای که یکی از بلندپایه‌ترین مقامات طالبان در یک روزنامه غربی به چاپ می‌رساند، نوشت که گروه طالبان متعهد است تا با دیگر طرف‌های افغان “براساس مشورت و احترام واقعی برای ایجاد یک نظام سیاسی جدید و فراگیر توافقی کند که در آن صدای همه افغان‌ها منعکس شود و هیچ کس احساس نکند از آن بیرون مانده است.”
در بخش دیگری از مقاله سراج‌الدین حقانی آمده بود که طالبان آماده است “پس از خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان با جامعه بین‌المللی و آمریکا برای تامین صلح درازمدت و بازسازی افغانستان همکاری کند.”
مقاله فرمانده عملیاتی شبکه حقانی در نیویورک تایمز؛ حاضر به ایجاد نظام سیاسی جدید و فراگیر در افغانستان هستیم.
عبدالحکیم حقانی کیست؟
عبدالحکیم حقانی متولد ۱۳۳۶ (۶۴ ساله) در قندهار و از پشتون‌های درانی و از قوم اسحاق‌زی است. طالبان گفته که او از دوستان نزدیک محمد عمر، رهبر پیشین این گروه است و در تشکیل گروه طالبان هم نقش مهمی داشته است.
نام عبدالحکیم حقانی، بعد از آن بیشتر در رسانه‌ها مطرح شد که از سوی رهبر طالبان به عنوان رئیس تیم ۲۱ نفره مذاکره با آمریکا معرفی شد.
عبدالحکیم حقانی قبلا قاضی‌القضات طالبان و از نزدیکان اختر محمد منصور، رهبر سابق طالبان بود که پس از کشته شدن او نامش به عنوان یکی از گزینه‌ها برای رهبری طالبان مطرح بوده است. گفته می‌شود که طالب‌ها از نظر مذهبی برای او جایگاه خاصی قائلند و هبت‌الله آخوندزاده، رهبر گروه او را “امین خود” می‌داند.
شیرمحمد عباس استانکزی کیست؟
شیرمحمد عباس استانکزی، متولد ۱۳۳۸ (۶۲ ساله) در ولایت لوگر، در شرق افغانستان است. او فارغ‌التحصیل دانشکده نظامی کابل است و در آکادمی نظامی دهرادون هند نیز تعلیمات نظامی دیده است.
شیرمحمد عباس استانکزی در دوران حکومت طالبان، معاون وزیر امور خارجه و مدتی نیز معاون وزیر بهداشت بود.
نام او در سال‌های اخیر میان گروه‌های نمایندگی طالبان در صحنه بین‌المللی دیده شده است. او مدتی ریاست تیم مذاکره‌کننده طالبان با آمریکا را بر عهده داشت و بعد از آن، عضو شورای رهبری، معاون دفتر سیاسی و معاون تیم مذاکرات در دوحه شد.