نکاتی مهم درباره تعمیر و نگهداری جعبه فرمان پراید

جعبه فرمان پراید شما لق شده است؟ احساس می کنید صداهای غیرعادی و اضافی از آن می شنوید؟ اینها علائمی هستند که نشان می دهند، جعبه فرمان پراید شما باید تعویض گردد. این مقاله را بخوانید تا انواع جعبه فرمان و ایرادهای مربوط به آن را بشناسید.

جعبه فرمان یکی از اجزای سیستم فرمان خودرو است که وظیفه دارد جهت حرکت خودرو را تنظیم و کنترل کند. مکانیزم حرکت چرخشی در سیستم فرمان به گونه ای است که بعد از انتقال حرکت چرخشی از غربیلک یا همان فلکه ی فرمان به جعبه فرمان، عملیات از پینیون شروع و به سیبک های فرمان ختم می شود. این مکانیزم با کمک قطعات متعددی در داخل جعبه فرمان انجام می پذیرد. قطعات زیر اجزای تشکیل دهنده جعبه فرمان هستند:

پینیون، بلبرینگ پینیون، کاسه نمد پینیون، نیدل بیرینگ، مهره قفل کننده پیچ تنظیم، پیچ تنظیم، فنربوش تنظیم (فنر استکانی)، بوش دنده شانه ای (استکانی)، خار فنری، ضامن خار فنری (خورشیدی )، بوش تنظیم جعبه فرمان ( رک بوش)، لاستیک های ضربه گیر، کرپی ها (بست های مونتاژی)، پوسته جعبه فرمان، شافت دنده ای یا دنده شانه ای (Rack)، میل فرمان های افقی ( سیبک مفصل)، گردگیر میل فرمان افقی (گردگیر آکاردئونی )، سیبک های فرمان، بست های پلاستیکی گردگیر آکاردئونی، بست های فلزی گردگیر آکاردئونی و مهره تنظیم سیبک فرمان

انواع جعبه فرمان

جعبه فرمان ها، به دو دسته ساده و هیدرولیک تقسیم می شود. زمانی که نیروی وارد شده بر فلکه فرمان از طرف راننده باشد، با یک سیستم فرمان دستی روبه رو هستیم. در نوع دیگر که هیدرولیک است، پمپی وجود دارد که وارد کردن بخش زیادی از نیرو به فلکه ی فرمان را برعهده می گیرد. طریقه عملکرد هر دو سیستم مشابه هم است؛ به این صورت که نیرو را از فرمان دریافت و به جعبه فرمان منتقل می کنند. این نیرو بعد تبدیل از حالت چرخشی به حالت خطی، از طریق میل فرمان، بازوهای سگ دست و سیبک ها به چرخ ها و لاستیک ها منتقل شده و نهایتا منجر به حرکت خودرو می شوند. هر یک از جعبه فرمان های ساده و هیدرولیک می توانند شامل یکی از مدل های زیر باشند:

جعبه فرمان اره ای یا شانه ای: بیشتر خودروهای سبک، جعبه فرمان اره ای دارند.

جعبه فرمان ساچمه ای: این نوع جعبه فرمان، بیشتر در ماشین های سنگین مثل کامیون وجود دارد و دو نوع دستی و غیر دستی دارد.

جعبه فرمان پراید و ایرادهای رایج آن

سیستم جعبه فرمان پراید، از نوع اره ای یا دنده شانه ای است. اگر بخواهیم از جعبه فرمان پراید صحبت کنیم باید بدانید که قطعات به کار رفته در جعبه فرمان پراید و و مکانیزم عملکرد آن، دقیقا شبیه به همان مطالبی است که در بالا گفته شد. بعد از شناخت کلی از نوع جعبه فرمان پراید و قطعات مربوط به آن بهتر است به سراغ اشکالاتی برویم که ممکن است در این قسمت خودرو به وجود آید. باید بدانید که بعضی از مشکلات ایجاد شده با تعویض قطعه ی آسیب دیده حل خواهد شد، اما بعضی از ایرادها جدی تر هستند و باید جعبه فرمان به صورت کامل تعویض گردد.

در مشکلات نوع اول، اگر منشا ایراد به یکی از موارد زیر بازگردد، می توان با تعویض قطعه موردنظر، مشکل را برطرف کرد:

بروز ایراد در سیبک ها

پارگی گردگیر

خرابی رک بوش یا همان بوش تنظیم جعبه فرمان

خرابی فنر استکانی (فنر بوش تنظیم) یا خود استکانی (بوش تنظیم)

مشکلات نوع دوم، قابل تعمیر نبوده و منجر به تعویض جعبه فرمان پراید یا هر خودروی دیگر می شوند:

شنیدن صداهای غیرعادی از سمت جعبه فرمان: در این مواقع فرقی نمی کند که خودرو در حال حرکت یا ایستا باشد. در هر دو صورت، صداهای غیرعادی به ویژه هنگام چرخاندن فرمان، به گوش می رسند. این مشکل به یکی از دلایل تنظیم نبودن جعبه فرمان، خرابی بوش تنظیم (فنر استکانی)، اختلال بین پینیون و دنده شانه ای، عدم تطابق طول فنر بوش تنظیم (فنر استکانی) و عمق بوش دنده شانه ای (استکانی) یا لق شدن سیبک مفصل یا قرقری فرمان بستگی دارد.

لق بودن جعبه فرمان: از مهمترین عواملی که منجر به لق شدن جعبه فرمان پراید می شود، آسیب دیدن بلبرینگ پینیون، ایجاد خوردگی در دنده های درگیر شده و عدم تنظیم درست فاصله بین پینیون و دنده شانه ای است.

سفت شدن غربیلک فرمان: حرکت دشوار سیبک های طبق، سیبک های جعبه فرمان، کلاهک کمک فنر و چهار شاخ فرمان، تنظیم نبودن جعبه فرمان، میزان باد لاستیک ها و اصطکاک عاج لاستیک ها با سطح جاده، از جمله عواملی هستند که موجب سفت شدن غربیلک فرمان و در نهایت تعویض جعبه فرمان پراید می شوند. شاید تعجب کنید؛ اما وقتی غربیلک فرمان سفت می شود، حتی اگر چرخ های خودرو روی زمین نباشد هم، فرمان به سختی حرکت می کند.

تعمیر پمپ هیدرولیک فرمان

در قسمت قبل توضیح دادیم که دو دسته جعبه فرمان داریم: ساده و هیدرولیک. در حال حاضر بیشتر خودروها با فرمان هیدرولیک تولید و عرضه می شوند. خودروهای دارای فرمان هیدرولیک، در واقع مجهز به یک منبع انرژی به نام پمپ هیدرولیک هستند. پمپ هیدرولیک فرمان، به راننده کمک می کند تا فرمان را راحت تر بچرخاند. با چرخش روغن در پمپ هیدرولیک و ایجاد فشار مناسب توسط پمپ، روغن به سمت جعبه فرمان هدایت می شود. هنگامی که راننده قصد چرخاندن فرمان به سمت راست یا چپ را دارد، این روغن پر فشار به کمک راننده می شتابد و چرخش را آسان تر می کند.

پمپ هیدرولیک فرمان هم ممکن است مثل سایر قطعات، خراب شده و نیاز به تعمیر یا تعویض داشته باشد؛ اما نکاتی وجود دارد که رعایت آنها قبل و بعد از تعمیر پمپ هیدرولیک اهمیت بسیاری دارد. در زیر به این نکات مهم اشاره می کنیم:

قبل از تعمیر پمپ هیدرولیک فرمان به خاطر داشته باشید که باید سایر قطعات و تجهیزات سیستم هیدرولیک را مورد بررسی قرار دهید؛ چرا که ممکن است آنها هم عملکرد صحیحی نداشته باشند.

قبل از نصب مجدد پمپ هیدرولیک، سیستم فرمان را از هر گونه لکه روغن یا آلودگی پاک کنید.

بعد از نصب، ۵ دقیق به فرمان دست نزنید و به هیچ سمت نچرخانید.

بعد از اتمام ۵ دقیقه، فرمان را تا انتها بچرخانید و ۱۰ ثانیه صبر کنید تا حباب های هوا از مخزن روغن هیدرولیک خارج شوند.

از روغن هیدرولیک ضد سایش استفاده کنید. سطح روغن شما باید به طور منظم چک شود. دقت داشته باشید که اگر می خواهید روغن اضافه کنید، روغن شما از نوع قبلی باشد.

نکته مهم: نگه داشتن بیش از حد فرمان در حالت چرخش، موجب گرم شدن بیش از حد سیستم فرمان و آسیب به آن می شود.

منبع: توربومگ