مدیرعامل ایران خودرو از بازنشستگی ۴۰۵ و مافیای خودروی ایران می‌گوید
اخیرا شبکه اینترنتی اکو ایران مصاحبه‌ای نسبتاً طولانی با فرشاد مقیمی، مدیرعامل ایران خودرو انجام داده که طی این مصاحبه، فرشاد مقیمی جوان به موضوعات مختلفی پیرامون این شرکت، از بحث واگذاری سهام گرفته تا برنامه تولید در سال ۹۹، بازنشستگی پژو ۴۰۵ و وجود مافیا در صنعت خودروی ایران پرداخته است. در ادامه برای مطالعه این مصاحبه با مجله خودرو همراه باشید.
- ابتدا بهتر است به عنوان مدیرعامل ایران خودرو در مورد بحث جایگاه صنعت خودرو در ایران و همین طور جایگاه ایران خودرو در این صنعت توضیحاتی ارائه کنید.
صنعت خودروی ایران در میان صنایع کشور از جایگاهی خاص برخوردار است. تاثیرگذاری صنعت خودرو روی اقتصاد کشور به گونه‌ای می‌باشد که بر اساس برآوردهای صورت گرفته نزدیک به ۲ تا ۲.۵ درصد از تولید ناخالص داخلی به این صنعت وابسته است. از سوی دیگر شاهدیم که تقریباً ۲۰ درصد از ارزش افزوده صنایع کشور متعلق به زنجیره خودروسازی بوده و تقریباً ۶۴ رشته صنعتی در کشور به خودروسازی وابسته است. در کنار تاثیرگذاری این بخش بر صنایع مرتبط، صنعت خودرو این توان را دارد که روی فعالیت سایر بخش‌های اقتصادی کشور مانند صنعت حمل و نقل نیز تاثیرگذار باشد. مثلاً چنان چه شرکتی مانند ایران خودرو با حداکثر ظرفیت کار کند نزدیک به ۲ هزار دستگاه انواع خودروی تجاری از تریلر گرفته تا وانت بار به صورت روزانه به فعالیت مشغول می‌شوند.
همین اوضاع را در حوزه خدمات کشور مانند صنعت بیمه نیز داریم، پس در مجموع بیش از اینکه ایران خودرو یک شرکت دولتی باشد یا خصوصی یک سرمایه ملی است. ایران خودرو طی سال ۹۸ وضعیت خوبی نداشت. این شرکت سال گذشته را در شرایطی آغاز نمود که با چالش تحریم روبه‌رو بود. چالش دیگر ایران خودرو در سال ۹۸ حجم زیاد تعهداتی بود که در سال ۹۷ ایجاد شده بود اما از آن جایی که در زمان مقرر به آنها پاسخ داده نشده بود، همه آنها تبدیل به تعهدات معوق شده بودند.
- با توجه به سخنان اخیر رئیس جمهور در مورد واگذاری سهام شرکت‌های دولتی از جمله ایران خودرو در حال حاضر این سؤال بار دیگر مطرح شده که ایران خودرو یک شرکت دولتی و نیمه دولتی است یا خصوصی؟
ایران خودرو از نظر سهامی یک شرکت خصوصی محسوب است. حداکثر سهامی که دولت در این شرکت دارد ۱۴ درصد بوده و این سهام متعلق به سازمان گسترش و نوسازی صنایع کشور می‌باشد.
- هم اکنون چه تعداد نیرو در ایران خودرو مشغول به فعالیت هستند؟
در خود شرکت ما نزدیک به ۲۳ هزار نفر کار می‌کنند، اما در گروه صنعتی ایران خودرو این تعداد به ۵۳ هزار نفر می‌رسد.
- ظاهراً ایران خودرو ۱۲۰ شرکت زیر مجموعه دارد؟
در حال حضار ۱۰۶ شرکت زیرمجموعه ایران خودرو هستند.
- آیا اقدامی برای کاهش شرکت‌های زیر مجموعه و کوچک شدن گروه صنعتی ایران خودرو صورت گرفته؟
بله بخشی از این شرکت‌ها واگذار شده و بخشی دیگر که شرکت‌های کاغذی بودند و هیچ فعالیتی نداشتند را تعیین تکلیف کردیم. البته باید به این نکته اشاره شود که از ۱۰۶ شرکتی که هم اکنون زیرمجموعه ایران خودرو هستند تعدادی شرکت سهامی می‌باشند و در بورس حضور دارند و ایران خودرو بخشی از سهام این شرکت‌ها را در اختیار دارد. گاهی سهامی که ایران خودرو در این شرکت‌ها دارد سهام مدیریتی نیست ولی شرکت‌هایی نیز در میان این ۱۰۶ شرکت حضور دارند که کاملاً زیر نظر ما فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال شرکت ایساکو فعالیت خدمات پس از فروش ایران خودرو را به عهده دارد. همچنین در حوزه تأمین نیز شرکت ساپکو حضور دارد که وظیفه‌اش تأمین قطعات مورد نیاز خطوط تولید ماست. این شرکت‌ها مستقیم زیر نظر ایران خودرو فعالیت می‌کنند.
- آیا از میان شرکت‌های زیرمجموعه شما، شرکتی سهامدار ایران خودرو است؟
خیر، ولی از تعاونی‌هایی که اعضای آن را کارکنان ایران خودرو تشکیل می‌دهند برخی سهام دار ایران خودرو می‌باشند. البته به دنبال تغییراتی در ساختار سهامی ایران خودرو هستیم و قدم‌هایی هم در این زمینه نیز برداشته شده که آخرین آنها مربوط به هفته سوم اسفندماه ۹۸ می‌شود.
- طبق آخرین اطلاعاتی که در سایت کدال سازمان بورس منتشر شده ایران خودرو تقریباً ۱۳ هزار میلیارد تومان زیان انباشته دارد. آیا این ضرر و زیان قابل افزایش است؟
ایران خودرو طبق صورت‌های مالی خود تا پایان سال ۹۶ زیان مالی نداشت. ولی در سال ۹۷ با بازگشت تحریم‌ها و خروج شرکای خارجی از کشور، تعهداتی برای شرکت ایجاد شد. بر همین اساس علاوه بر این که شرکا از ایران رفتند، تمامی مسیرهای تأمین نیز برای عمل به تعهدات بسته شده بود و امکان عمل به تعهدات وجود نداشت. این وضعیت علاوه بر این که یک نارضایتی برای ذی‌نفعان و مشتریانی ایجاد کرد، تبعات منفی نیز برای شرکت درپی داشت. به عنوان مثال ایران خودرو متعهد است علاوه بر پرداخت سود مشارکت، در صورت تحویل ندادن خودرو در زمان مقرر جریمه تأخیر نیز پرداخت کند. این دو رقم حدود ۳۰ درصد مبلغی می‌شود که شرکت به عنوان پیش پرداخت از مشتری دریافت کرده و تا زمان تحویل خودرو باید به صورت سالانه به مشتریان پرداخت نماید.
- با توجه به روند صعودی هزینه‌های تولید چرا قیمت خودروهای ایران خودرو افزایش نیافت؟
در این مورد با محدودیت‌هایی مواجه بودیم؛ مثلاً بخشی از قراردادهای شرکت با مشتریان به صورت قطعی منعقد شده بود و از لحاظ حقوقی امکان تغییرات قیمتی وجود نداشت. بخشی دیگر هم به سیاست‌های کشور مربوط می‌شد که خودروساز را مقید می‌کرد خودرو را با قیمت زمان قرارداد در اختیار مردم قرار دهد. حال تصور کنید قیمت تمام شده به دلایلی که ذکر شد افزایش یافته و از سوی دیگر جرائم تأخیر هم روی دوش خودروساز سنگینی می‌کند. با این حال ایران خودرو مجبور بود در سال ۹۸، محصولات خود را با قیمت‌های سال ۹۷ به مشتریان تحویل دهد. بنابراین در مجموع این اتفاق‌ها سبب شد تا این حجم از زیان انباشته برای شرکت ایجاد شود.
- هم اکنون قطعه‌سازان چه قدر طلب از ایران خودرو دارند؟
رقمی در حدود ۸ هزار میلیارد تومان از بدهی ایران خودرو به شرکت‌های قطعه‌ساز مربوط می‌شود که باید پرداخت گردد. همچنین در شهریور ماه ۹۸ رقمی بالغ بر هزار میلیارد تومان چک برگشتی در ایران خودرو وجود داشت که در حال حاضر تمام آنها تعیین تکلیف شده است.
- در تصمیم‌گیری‌های ایران خودرو منافع شرکت اولویت دارد یا این که مانند سایر بخش‌های سیاست هم تاثیرگذار است؟
همان طور که پیش‌تر اشاره شد ایران خودرو یک سرمایه ملی است بنابراین ذی نفعان شرکت تمام مردم ایران می‌باشند، با توجه به این مساله من به عنوان مدیرعامل ایران خودرو باید در تصمیم‌گیری‌های خود منافع تمام ذی نفعان را در نظر داشته باشم. این ذی نفعان سهامداران و پرسنل شرکت که برخی از آنها سهام دار ایران خودرو هستند را نیز شامل می‌شود. البته در مقاطعی باید نظرات حاکمیت را هم لحاظ کنیم.
- چه میزان از این تصمیمات در ایران خودرو با توجه به نگاه حاکمیتی اتخاذ می‌شود؟
درصد مشخصی ندارد و بسته به نوع تصمیم است. امکان دارد برخی تصمیم‌ها بر اساس مسئولیت اجتماعی شرکت، هزینه مالی به دنبال داشته باشد. مثلاً در همین ایام و به دنبال شیوع ویروس کرونا هم در داخل ایران خودرو و هم در خارج از شرکت مجموعه اقداماتی انجام گرفته و به کمک دفاتر خارج از کشور خود توانسته‌ایم «گان» تهیه کنیم و در اختیار وزارت بهداشت قرار دهیم.
- یک سؤال متفاوت دیگر، به نظر شما به عنوان مدیرعامل ایران خودرو آیا در صنعت خودرو مافیا وجود دارد؟
به نظرم بهتر است کلمه مافیا را با جریان‌های خاص و ویژه موجود در صنعت خودرو جایگزین کنیم زیرا اعتقاد دارم این کلمه مافیا بار حقوقی سنگینی دارد. بهتر است بپرسیم در این صنعت جریان‌های خاص و ویژه وجود دارند؟ این که از کلمه مافیا استفاده می‌شود شاید به این علت می‌باشد که می‌پرسند چرا تکنولوژی در صنعت خودروی ما هم پا با خودروسازی جهان پیشرفت نمی‌کنند، چرا قیمت تمام شده خودروهای داخلی بالاست، چرا کیفیت محصولات ایرانی با محصولات حاضر در دنیا قابل مقایسه نیست؟ بنابراین همان طور که گفته شد این چالش‌ها منجر به این می‌شود که از حضور مافیا در صنعت خودروی ایران سخن بگویند.
- درباره تمهیدات اندیشیده شده در ایران خودرو بعد از شیوع ویروس کرونا توضیح دهید؟
این تمهیدات بسیار گسترده هستند. گستردگی موضوع به قدری است که مدیران وزارت بهداشت بعد از اطلاع از اقدامات صورت گرفته عنوان کردند که این اقدامات خیلی جلوتر از پروتکل‌های تعریف شده آن‌هاست. در ایران خودرو قصد داشتیم هر اقدامی که منجر به ایمنی بیشتر پرسنل در مقابل این ویروس می‌شود را عملیاتی کنیم. در واقع تلاش شده هر اقدامی که در خانه خود انجام می‌دهیم در سطح کارخانه و برای پرسنل نیز انجام شود و خوشبختانه در حال حاضر دغدغه‌ای وجود ندارد.
- وضعیت تولید ایران خودرو در سال ۹۸ چگونه بود؟
ابتدا قصد دارم مقایسه‌ای بین تحریم‌های قبلی و تحریم‌های فعلی داشته باشم. در دور اول تحریم‌ها ابتدا صنعت نفت و بانک مرکزی تحریم شدند و در پایان صنعت خودرو نیز به لیست تحریم‌ها اضافه شده، اما در دور جدید صنعت خودرو در نوک پیکان تحریم‌ها بود. در سال ۹۱ مجموع تولید خودرو در صنعت ایران ۹۲۲ هزار دستگاه بود. این عدد در سال بعد از آن ۷۲۷ هزار دستگاه خودرو بود. در سال ۹۷ در کل شرکت‌های خودروساز ۹۵۹ هزار دستگاه خودرو تولید شده و این رقم طی سال پیش ۸۲۳ می‌باشد. می‌توان بدین صورت نتیجه گرفت که برخلاف فشار بیشتری روی صنعت خودرو در دور جدید تحریم‌ها، ما توانسته‌ایم با مجموعه اقدامات انجام گرفته اثرات آن را در این صنعت کاهش دهیم.
- سهم ایران خودرو از این میزان تولید چه تعداد بوده است؟
ایران خودرو در سال ۹۸ توانسته ۴۱۲ هزار دستگاه خودرو تولید و روانه بازار کند.
- هم اکنون با چند درصد ظرفیت در حال تولید هستید؟
در مقاطعی با تولید SKD ظرفیت تیراژ روزانه به ۳ هزار دستگاه هم رسیده بود، ولی در شرایط فعلی تولید روزانه ۲ هزار دستگاه در دستور کار قرار دارد. به عبارتی دیگر در شرایط فعلی با ۷۰ درصد ظرفیت مشغول به کار هستیم.
- داستان طراحی پلت فرم برقی به کجا رسید؟
طراحی و تولید پلت فرم برقی در ایران خودرو تصویب شده و در دستور کار شرکت قرار دارد.
- آیا بالاخره خودروی پژو ۴۰۵ را در تابستان از خط تولید خارج خواهید کرد؟
برنامه ما این است که فقط تعهدات معوق باقی مانده را تحویل بدهیم و هیچ برنامه فروش جدیدی برای این خودرو نخواهیم داشت.
- هدف گذاری تولید ایران خودرو برای سال جاری چند دستگاه است؟
هدف‌گذاری صورت گرفته ۵۰۰ هزار دستگاه می‌باشد.
- بحث قیمت خودرو تا پایان سال به چه صورت خواهد بود؟
این موضوع از اختیارات سازمان حمایت است. منتظر جمع بندی نهایی آنها هستیم.
نظر شما در مورد صحبت‌های مدیرعامل ایران خودرو چیست؟ اگر سوالی از فرشاد مقیمی به عنوان مدیرعامل ایران خودرو دارید در بخش کامنت آنها را با ما و دیگر مخاطبان سوییچ مطرح نمایید.