روغن موتور خودرو چیست؟
روغن موتور خودرو چیست؟
همانطور که آب در بدن انسان وظیفه جابجایی حیاتی را بر عهده دارد، برای یک خودرو هم این روان کننده‌ها هستند که انتقال نیرو را میسر می‌سازند. یک سیستم مکانیکی همچون خودرو، علاوه بر نیروی محرک، احتیاج به شرایطی دارد که در آن مقابل اصطکاک، خوردگی و آلودگی حفاظت شود، این کار وظیقه روانسازهاست.
با وجود حالت‌های مختلف روانسازی از جمله روانسازهای خشک که می‌توان به گرافیت و تفلون‌ها اشاره کرد، روانسازهای مایع و به خصوص روغن‌ها اکثریت مسئولیت روانسازی را بر عهده دارند. می‌توان متصور شد روغن‌ها که عموما از شاخه‌های هیدروکربنی و افزودنی‌های آلی و معدنی ساخته می‌شوند، در هر کجای دنیا که دو فلز بر هم می‌سایند، حضور دارند.
تا پیش از ترویج روغن‌ها با پایه نفتی، مهندسان از روغن‌های حیوانی همچون روغن نهنگ برای روانسازی استفاده می‌کردند، اما امروزه دریایی از تنوع روغن‌های روانساز پیش روی ماست.
افزودنی‌های روغن موتور
به طورکلی مهم‌ترین خاصیت متمایز روغن‌های همان گرانروی آنهاست که قابلیت طراحی روغن‌کاری را به مهندسین می‌بخشد، اما تنها کاربرد روغن دیگر نها روانسازی نیست. امروزه با افزودنی‌های جدید می‌توان علاوه بر تثبیت گرانروی‌ها انتظارات بیشتری از روغن داشته باشیم. در نهایت می‌توان متصور شد از ۰.۱ درصد تا ۳۰ درصد از کل حجم روغن، از افزودنی‌ها تشکیل شده است.
افزودنی‌های روغن موتور، در سه دستهی کلی هستند:
بهبود دهنده‌های خواص روغن
کاهنده‌های خواص نامطلوب
افزودنی‌هایی که باعث ایجاد خواص جدید در روغن می‌شوند
استاندارد API چیست؟
گاهی حروفی روی ظروف روغن موتور دیده می‌شود که بیانگر افزودنی‌های موجود در روانکار هستند. این افزودنی‌ها قابلیت‌های روغن را بالا برده و گاها خواص جدیدی به آنها می‌بخشد.
اما در مبحث روغن موتور نمی‌توان اظهار داشت که هرچه روغن گران‌تر و پیچیده‌تری برای خودرو انتخاب کنیم به سلامت خودر کمک کردیم. در واقع روانکارهای به‌روزتر برای موتورهایی با طراحی قدیمی، تفاوتی با روانکارهای همسن و سال خود نمی‌کنند.
استاندارد API روغن‌ها را بر حسب تکنولوژی‌های اخیر پیشرانه‌ها به صورت زیر دسته‌بندی می‌کند:
| نوع استاندارد API | سال ساخت خودرو |
|---|---|
| *SP | ۲۰۱۰ و جدیدتر |
| SN | مدل ۲۰۲۰ و قدیمی‌تر |
| SM | مدل ۲۰۱۰ و قدیمی‌تر |
| SL | مدل ۲۰۰۴ و قدیمی‌تر |
| SJ | مدل ۲۰۰۱ و قدیمی‌تر |
*استاندارد SP در می ۲۰۲۰ و برای خودروهای اتانولی، تعریف شده است.
زمان تعویض روغن موتور
پس از انتخاب روغن مناسب برای خودروی‌تان با توجه به نیازهای موتور، قدم بعدی، بررسی دوره‌ای روغن موتور در فواصل منظم است. از مایعی که در قلب خودروی شما جاریست می‌توان انتظار داشت بیانگر بسیاری از شرایط کارکرد موتور شما باشد.
برای پیدا کردن فواصل تعویض روغن موتور، بیشتر از همه پیشنهاد می‌شود به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کنید اما در صورتی که از روغن‌های متفاوت از آنچه در دفترچه ثبت شده استفاده می‌کنید، حتما از سرویس‌کار راهنمایی بگیرید.
طول عمر اکثر روغن‌ها سه ماه یا ۵۰۰۰ کیلومتر است (هرکدام زودتر فرا برسد)، اما در شرایطی که از روغن‌های سینتتیک با کیفیت استفاده می‌کنید، می‌توان انتظار حداکثر فاصله زمانی ۵ ماه یا ۱۰۰۰۰ کیلومتر را هم داشت. خالی از لطف نیست اشاره کنیم برای برخی از تولیدکنندگان همچون توتال، رقم ذکر شده روی محصول (مثلا کوارتز ۵۰۰۰) بیانگر میزان ساعت کارکرد روغن موتور است.
»» نشانه‌های مهم تعویض روغن موتور
روغن سوزی خودرو
به طور کلی نباید انتظار داشت هنگام تخلیه، همان میزان روغنی که در سرویس قبل وارد موتور شده را خالی کنید. در سالم‌ترین شرایط موتور و سیستم روغن‌رسانی هم، به علت وجود سوپاپ‌هایی که در میل لنگ تعبیه شده، مقداری از روانکار که به دلیل گرما تبخیر شده، خارج می‌شود. اما اگر میزان حجم کاهش یافته، زیاد باشد خودروی‌تان را حتما برای بررسی به تعمیرگاه ببرید. دلایل کم کردن روغن می‌تواند صرفا مسائل کانال‌های روغن‌رسانی و جمع شدن روغن و یا مشکلات پیستون باشد.
اگر خوردرویتان لکه‌های روغن به جا می‌گذارد، احتیاج است که کارتل، کاسه نمدهای میل‌لنگ، اویل پمپ، فیلتر روغن، کاسه نمد میل سوپاپ و اطراف سرسیلندر را بازرسی کنید. در عین حال اگر کم کردن روغن بدون لکه‌گذاری باشد، احتمال روغن‌سوزی خودرو نیز می‌رود.
مشکوک شدن به روغن سوزی در صورت خروج دود آبی از اگزوز و استشمام بوی روغن سوخته بی‌راه نیست.
همچنین اکثر مسائل گردش روغن از جمله کاهش فشار روغن را از طریق چراغ استپ و چراغ روغن متوجه خواهید شد ولی در صورت داغ کردن خودرو و اطمینان از سیستم خنک‌کننده و احتراق، بهتر است نگاهی به شرایط روغن و گردش روغن نیز بیاندازید.
در عین حال مشکلاتی از قبیل ناکینگ و ضربه داشتن موتور در حالت خلاص می‌تواند از مسائلی باشد که مشکل سیستم روانکاری به وجود می‌آورد.
رنگ روغن موتور خودرو
سیاه شدن روغن در شرایطی که کیفیت سوخت آن‌قدرها هم خوب نیست اتفاق عجیبی نیست، در عین حال سیاه شدن روغن در واقع نشان‌دهنده اثربخش بودن روغن و تمیزکاری مناسب آن است. اما اگر روغن شما بیش از حد، سیاهی جذب کرده و اخیرا در دمای بالاتری کار می‌کند، شاید بهتر باشد زودتر از موعد آن‌را تعویض کنید.
در انتها برای اطمینان بیشتر به علائمی که از روغن دریافت می‌کنید و سلامت هرچه بیشتر روانکاری و در نهایت موتور، می‌بایست در هر بار تعویض روغن فیلتر روغن را هم عوض کنید.
روغن هیدرولیک خودرو
استفاده روغن‌ها در سیستم فرمان و تعلیق برخی از خودرو‌ها، علاوه بر روانسازی، برای انتقال قدرت نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال در سیستم هیدرولیک فرمان، پمپ هیدرولیک با افزایش فشار روغن، باعث کاهش نیروی لازم برای گرداندن غربیلک فرمان می‌شود.
در این سیستم‌ها احتیاج به روغنی با حداقل تراکم‌پذیری است. روغن‌های هیدرولیک عموما روغن‌های معدنی یا سیلیکونی می‌باشند که از جهات بسیاری به روغن گیربکس اتوماتیک مشابهند.
راهنمای انتخاب روغن هیدرولیک
از شاخص‌های قابل توجه هنگام انتخاب روغن هیدرولیک، گرانروی و دمای قابل استفاده (به عنوان مثال LHM از شرکت توتال، در دمای منفی ۶۳ درجه کاملا جامد می‌شود.) آن است که پیشنهاد می‌شود همیشه به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه شود.
در عین حال حروفی هچون LHM-PSA و DEXRON-GM استانداردهایی است که خودروسازان اروپایی و آمریکایی برای استفاده در خودروهای‌شان مشخص کرده‌اند و تولید کنندگان هنگام تولید موظف به رعایت موازین خاصی برای استفاده اخذ این استاندارد می‌باشند.
افزودنی‌های مورد استفاده برای روغن هیدرولیک، به افزایش جذب رطوبت، تنظیم بازه‌ی PH، مقاوم‌تر شدن در برابر اکسایش و افزایش مقاومت فیلم روغن کمک می‌کنند.
تعویض روغن هیدرولیک
قابل ذکر است که هرگونه تغییر رنگ و تغییر در شفافیت و افزایش یا کاهش میزان گرانروی، نیازمند تعویض روغن گیربکس می‌باشید و در صورت مشاهده حباب زیر درپوش روغن هیدرولیک پیشنهاد می‌شود برای معاینه سیستم هیدرولیک به تعمیرگاه مراجعه کنید.
علاوه برتغییر شرایط روغن می‌توان از روی صدای پمپ هیدرولیک به سلامت آن پی برد. به گوش رسیدن صدای زوزه گاها به معنای کاهش سطح روغن و وجود ایراد در پمپ یا سیستم لوله‌کشی است.
هشدار: احتمال آتش‌سوزی براثر نشتی روغن هیدرولیک و قرار گرفتن آن در دمای بالا و در جریان هوا وجود دارد. بناربراین درصورت استشمام بوی سوختگی روغن و بلند شدن دود از ناحیه‌ی پمپ و مخزن هیدرولیک در اسرع وقت به تعمیرگاه مراجعه کنید.پ