بهترین دور موتور برای تعویض دنده
بهترین دور موتور برای تعویض دنده
راننده باید برای انجام صحیح تعویض دنده، از محدوده مناسب دور پیشرانه و سرعت خودرو اطلاع داشته باشد. دنده یک بیشترین قدرت کششی، اما کمترین پتانسیل را برای سرعت فراهم می‌‌کند، درحالی‌که دنده پنج کمترین قدرت کششی و بیشترین دامنه سرعت را ارائه می‌دهد. جدول زیر محدوده سرعت و دور مناسب برای تعویض دنده به بالا یا پایین را نشان می‌دهد:
| تعویض دنده رو به بالا در جعبه‌دنده دستی | ||
|---|---|---|
| تعویض دنده | سرعت تقریبی خودرو | محدوده دور پیشرانه |
| دنده یک به دو | ۲۵ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۰۰۰ تا ۳،۰۰۰ دوربردقیقه |
| دنده دو به سه | ۴۰ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۵۰۰ تا ۳،۵۰۰ دوربردقیقه |
| دنده سه به چهار | ۶۰ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۵۰۰ تا ۳،۵۰۰ دوربردقیقه |
| دنده چهار به پنج | ۸۰ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۵۰۰ تا ۳،۵۰۰ دوربردقیقه |
محدوده مناسب دور پیشرانه و سرعت خودرو به‌منظور تعویض دنده رو به پایین نیز در جدول زیر آمده است:
| تعویض دنده رو به پایین در جعبه‌دنده دستی | ||
|---|---|---|
| تعویض دنده | سرعت تقریبی خودرو | دور پیشرانه |
| دنده پنج به چهار | ۶۵ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۰۰۰ دوربردقیقه |
| دنده چهار به سه | ۴۵ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۰۰۰ دوربردقیقه |
| دنده سه به دو | ۳۵ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۲،۰۰۰ دوربردقیقه |
| دنده دو به یک | ۱۵ کیلومتر‌‌‌‌بر‌‌ساعت | ۱،۵۰۰ دوربردقیقه |
تعویض دنده اشتباه
در جعبه‌دنده‌های دستی، این راننده است که کنترل کامل جعبه‌دنده و انتخاب دنده‌ها را برعهده دارد و برخلاف نمونه‌های ترتیبی می‌تواند بدون رعایت ترتیب، دنده‌ها را تعویض کند. برای مثال، در جعبه‌دنده دستی می‌توان مستقیما از دنده یک به دنده سه رفت یا برعکس از دنده پنج به دنده سه یا دو آمد. حال سؤالی که پیش می‌آید، این است: آیا چنین کاری باعث صدمه‌زدن به جعبه‌دنده یا سایر قطعات می‌شود؟
اگر بخواهیم بدون رعایت ترتیب از یک دنده سنگین به دنده‌های سبک‌تر برویم، چنانچه در لحظه تعویض دنده دور پیشرانه بالا باشد، به‌دلیل همخوان‌نبودن سرعت چرخ‌ها و دور پیشرانه، هنگام درگیر‌شدن کلاچ به خودرو ضربه وارد می‌شود. این اتفاق ساییدگی خفیف صفحه‌کلاچ را به‌دنبال دارد و در بلندمدت می‌تواند عمر این قطعه را کاهش دهد.
در حالت برعکس یعنی تعویض از دنده سبک به دنده سنگین نیز، این مسئله صادق است و درصورتی‌که دنده انتخابی با دور پیشرانه و سرعت خودرو هماهنگی نداشته باشد، فشار زیادی به سیستم انتقال قدرت وارد می‌شود و حتی ممکن است در برخی موارد شدید، چرخ‌ها قفل و خودرو از تعادل خارج شود.
شروع حرکت با دنده دو هم یکی دیگر از عواملی است که سبب استهلاک بیشتر صفحه‌کلاچ و فشار زیاد به خودرو می‌شود. در حالت کلی، همواره باید بین سرعت خودرو، دور پیشرانه و دنده انتخاب‌شده تناسب وجود داشته باشد. اگر یکی از این عوامل رعایت نشود، نوعی ناهماهنگی ایجاد می‌شود و پیشرانه یا سیستم انتقال قدرت زیر فشار قرار خواهد گرفت.
درنهایت، باید بگوییم تعویض دنده بدون رعایت ترتیب احتمال فرسایش صفحه‌کلاچ را افزایش می‌دهد و می‌تواند باعث تحمیل فشار مضاعف به سیستم انتقال قدرت و حتی پیشرانه شود. بنابراین، بهتر است همیشه با رعایت ترتیب و بر‌‌‌‌اساس سرعت و دور پیشرانه، مناسب‌ترین دنده را انتخاب کنیم.