چربی سوزی در پیشرانه خودرو چرا اتفاق می افتد ؟
در طراحی قطعات فلزی که در تماس باهم کار می‌کنند سعی می‌شود تا همیشه یک قطعه فدای دیگری شود. به این معنی که مثلاً در تماس یک محور با یک تکیه‌گاه، از قطعاتی مثل یاتاقان استفاده می‌شود که جنس نرم‌تری از شَفت و تکیه‌گاه دارد تا به‌این‌ترتیب این قطعه به‌مرور ساییده شود و آسیبی به محور و تکیه‌گاه وارد نشود.
اما این روش برای همه‌جا جوابگو نبوده و نیاز به یک روانکار نیز خواهد بود که استفاده از روغن راحت‌ترین و بهترین روش است؛ اما روغن‌های روانکار نیز در معرض عواملی مسائلی مثل نشتی، بخار شدن، سوختن و… قرار دارند که باعث می‌شود کارکرد آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد.
در این مطلب نگاهی داریم به پدیده کاهش روغن در پیشرانه های درون‌سوز یا بهتر بگوییم چربی سوزی پیشرانه و بررسی علل این اتفاق.
نشتی روغن
روغن در سیستم‌های مختلفی استفاده می‌شود که وظیفه‌ای همچون روانکاری، انتقال قدرت و حرکت، خنک کاری، دریافت ضربه و… را از آن داریم؛ اما در تمام این سیستم‌ها، نشتی روغن و به دنبال آن دریفت آلودگی و آلوده کردن محیط کار یکی از معایب این سیال به حساب می‌آید.
نشتی روغن ناشی از خرابی واشرها و آب‌بندها است که در اثر دریافت گرما، پایین بودن کیفیت ساخت، مونتاژ نادرست و غیراصولی و… دچار نشتی می‌شوند.
همچنین از دیگر مواردی که نشتی روغن را در پیشرانه و یا مجموعه انتقال قدرت خودرو شاهد هستیم، ایراد در پیچ‌های تخلیه در زیر گیربکس و موتور است که باید این پیچ‌ها با کمک واشرهای مسی و آلومینیومی بسته شوند.
نشتی روغن نه‌تنها باعث آلودگی زمین و محیط‌زیست می‌شود بلکه با نشستن بر روی بدنه قسمت‌هایی مثل موتور و گیربکس، از انتقال حرارت این قسمت‌ها با هوای عبوری جلوگیری کرده و منجر به گرم شدن آن‌ها خواهد شد.
این گرما به‌مرور خود را در جای دیگر مثل افزایش بخار روغن، کاهش کیفیت روانکاری، گرم کاری موتور و… نشان خواهد داد.
یکی از شایع‌ترین ایرادات در پیشرانه، پدیده روغن‌سوزی است. روغن‌سوزی در اثر خرابی رینگ‌های کمپرسی و روغنی، ایراد در قسمت‌های مربوط به سوپاپ‌ها، خرابی در واشر سرسیلندر، خط افتادن در بدنه سیلندر و… اتفاق می‌افتد.
با ضربه‌هایی که از سوی میل‌لنگ و شاتون به روغن موجود در کارتل روغن‌زده می‌شود، روغن به اطراف پاشیده شده و قسمت‌هایی مثل جداره سیلندر را روغن‌کاری می‌کند. این روغن باید به‌وسیله رینگ روغن جمع شده و دوباره به کارتل بازگردد.
خرابی رینگ روغنی و فرسودگی رینگ‌های کمپرسی باعث می‌شود تا این روغن به‌صورت کامل جمع نشده و درنتیجه در بالای پیستون و درون محفظه احتراق بسوزد.
خرابی واشر سرسیلندر باعث نفوذ روغن به قسمت هایی مثل آب رادیاتور و داخل سیلندر می شود.
به این حالت روغن‌سوزی ناشی از ضعف رینگ گفته می‌شود؛ اما ممکن است به‌مرور بر روی جداره سیلندر نیز خط‌هایی ایجاد شود که روغن درون این خط و خش‌ها قرارگرفته و درنتیجه توسط رینگ‌ها به شکل کامل پاک نشوند. در این حالت نیز شاهد پدیده روغن‌سوزی خواهیم بود.
از دیگر حالت‌هایی که منجر به روغن‌سوزی می‌شود، ایراد در واشر سرسیلندر در قسمت‌های کانال روغن است. سوختن و فرسودگی واشر سرسیلندر در این قسمت‌ها باعث می‌شود تا روغن به درون آب و یا محفظه سیلندر راه پیدا کند.
اما نوع دیگری از روغن‌سوزی داریم که از بالای موتور یعنی از بخش سرسیلندر رخ می‌دهد و به آن روغن‌سوزی از بالا یا روغن‌سوزی از سرسیلندر یا چربی سوزی پیشرانه یا به قول برخی روغن سوزی خودرو گفته می‌شود.
سوپاپ‌ها درون قسمتی استوانه‌ای شکل به نام گاید سوپاپ درحرکت هستند.
این قطعه استوانه‌ای فاصله اندکی با ساق سوپاپ دارد که با لایه بسیار نازکی از روغن، روانکاری می‌شود.
در بالای ساق سوپاپ، قطعه‌ای لاستیکی به نام لاستیک ساق سوپاپ قرار دارد که وظیفه آن جلوگیری از نفوذ بیش‌ازحد روغن به گاید سوپاپ است.
اگر گاید به‌مرور دچار ساییدگی شده و گشاد شود و یا لاستیک ساق سوپاپ کیفیت خود را از دست بدهد، روغن بر روی ساق سوپاپ نشسته و وارد محفظه موتور خواهد شد.
تاثیر طریقه رانندگی در چربی سوزی پیشرانه
چربی سوزی پیشرانه چرا اتفاق می‌افتد؟
رانندگی با دور موتور بالا باعث بروز فشار به قطعات داخلی و ایجاد خستگی در آن ها می شود.
بی‌شک فشار آوردن به موتور باعث بروز خستگی در قطعات آن و درنتیجه ایجاد عیب در پیشرانه و دیگر قطعات خواهد شد. می‌توان گفت نحوه رانندگی کمترین اثر را در بین موارد گفته‌شده خواهد داشت اما بی‌تأثیر در چربی سوزی پیشرانه نخواهد بود.
بروز خستگی در قطعات داخلی پیشرانه در اثر بالا بردن دور موتور می‌تواند به شکستن رینگ، ایجاد خط و خراش روی بدنه سیلندر، فشار به قطعاتی مثل گژنپین و شاتون و… شود.
بخار طبیعی روغن
روغن نیز مثل هر سیال دیگری با دریافت گرما، تبخیر می‌شود. این میزان تبخیر به چندین عامل بستگی دارد که برخی از آن‌ها طبیعی بوده و بعضی نیز ناشی از شرایط محیطی است.
در کارکرد هر پیشرانه‌ای، مقداری به‌عنوان بخار روغن طبیعی موتور ذکر می‌شود که معمولاً برای هر هزار کیلومتر بین یک الی دو لیتر روغن خواهد بود.
این بخار روغن از بالای موتور و از طریق شلنگ‌های متصل به درب قالپاق سوخت، به همراه هوای ورودی به پیشرانه، وارد موتور شده و می‌سوزد. درواقع سوختن بخار روغن در موتور بهتر از ورود آزاد آن به هوای بیرون است.
اما تبخیر روغن به عوامل دیگری نیز وابسته است. انتخاب روغن نامناسب و غیر سازگار با پیشرانه و یا استفاده از روغن بی‌کیفیت، گرمای بیش‌ازحد موتور و… باعث می‌شود تا میزان تبخیر روغن بالا رود.
انتخاب نامناسب روغن می تواند با تشکیل لجن به پیشرانه آسیب وارد کند و هم روانکاری آن را به مخاطره بیندازد و یا مقدار بخار روغن را بیش از حد استاندارد افزایش دهد و در نتیجه شاهد روغن سوزی خودرو خواهیم بود.
اگر روغن به مقدار زیادی وارد سیلندر ها شود، بر روی شمع نشسته و در کارکرد و جرقه آن اثر منفی می گذارد.
خروج بخار روغن از درب روغن یکی از نشانه های ضعف در رینگ های پیستون است.
منبع:پیشرانه