علائم خرابی سنسور میل سوپاپ و راهنمای گام‌به‌گام تعمیر آن
موتور خودروهای مدرن امروزی از قطعات مهمی تشکیل شده است که همگی با هم در تعامل هستند و این تعامل بین آنها برای عملکرد درست، کارایی و ایمنی ضروری است. یکی از این قطعات بسیار مهم که به‌تنهایی کاربرد خاصی ندارد اما در ارتباط با سایر قطعات شرایط مناسب برای احتراق را تنظیم می‌کند، سنسور میل سوپاپ یا میل بادامک است. در این مطلب می‌خواهیم درباره این سنسور و اهمیت آن در خودرو، علائم خرابی سنسور میل سوپاپ و نیز علل خرابی آن صحبت کنیم.
مروری بر کاربرد سنسور میل سوپاپ
فهرست مطالب
برای اینکه بدانیم سنسور میل سوپاپ دقیقا چه کاری انجام می‌دهد ابتدا باید بدانیم خود میل سوپاپ چه وظیفه‌ای در خودرو دارد.
موتورهای احتراق داخلی برای اینکه درست کار کنند، به میزان مشخصی از هوا، سوخت و جرقه نیاز دارند. این سه عنصر باید در زمان مناسب و به‌مقدار مناسب برای احتراق کامل و مؤثر در دسترس باشند. اگر زمان‌بندی درست تنظیم نباشد یا یکی از قطعات خوب کار نکند، امکان ندارد احتراق اتفاق بیفتد. این کار را سنسورهای مختلف انجام می‌دهند.
درواقع این سنسورها با واحد کنترل الکترونیکی (ECU) که رایانه اصلی خودرو است در ارتباط هستند. آنها در زمان مناسب فعال می‌شوند و اجزا یا شرایط لازم برای احتراق را کنترل می‌کنند. اگر مشکلی وجود داشته باشد یا قطعه‌ای خراب شده باشد، سنسورها به واحد کنترل اطلاع می‌دهند تا شما را از وجود مشکل باخبر کند.
دو مورد از این اجزای بسیار مهم، میل سوپاپ و میل لنگ هستند. میل سوپاپ موقعیت سوپاپ‌های ورودی و خروجی را کنترل می‌کند و میل لنگ با خود پیستون‌ها کار می‌کند.
سنسور میل سوپاپ موقعیت میل سوپاپ را کنترل می‌کند و اطلاعات مربوط به باز بودن هر سوپاپ در یک سیلندر خاص را به واحد کنترل ارسال می‌کند. این سنسور با سنسور میل لنگ ارتباطی نزدیک دارد تا تصویر کامل‌تری از اوضاع را به واحد کنترل ارائه دهد.
اطلاعات این دو سنسور با هم نشان می‌دهند که یک پیستون در مرکز بالایی قرار دارد و تأیید می‌کند که سوپاپ‌ها برای رساندن هوا و سوخت در یک راستا قرار دارند یا نه. به‌طورکلی این دو سنسور با هم کار می‌کنند تا شرایط مناسب ورودی‌ها، فشرده‌سازی، احتراق و در نهایت اگزوز را نشان دهند.
علائم خرابی سنسور میل سوپاپ
اگر سنسور میل سوپاپ خودرو خراب شده باشد، علائمی از خود نشان می‌دهد که شما متوجه شوید مشکل از کجاست. علائم خرابی سنسور میل سوپاپ عبارت‌اند از:
۱. چراغ چک موتور روشن می‌شود
هنگامی که سنسور میل بادامک معیوب است یا تازه شروع به خراب‌شدن کرده است، اولین چیزی که این مشکل را به شما اطلاع می‌دهد چراغ چک موتور است. البته می‌دانیم که دلایل روشن شدن چراغ چک خودرو بسیار است. بااین‌حال می‌توانید از مکانیک بخواهید با استفاده از ابزار اسکن کد خطا را تعیین کرده و تشخیص دهد که ایراد خودرو از کجاست.
۲. مشکل در احتراق
وقتی سنسور میل سوپاپ خراب می‌شود، سیگنال‌های ارسالی به رایانه خودرو هم ضعیف می‌شوند. گاهی این سیگنال آن‌قدر ضعیف است که اجازه راه‌اندازی خودرو را نمی‌دهد؛ زیرا جرقه‌ای برای احتراق صورت نگرفته است که سیگنالی ارسال شود.
۳. تکان‌های شدید در خودرو یا حرکت نوسانی
اگر در حال رانندگی با خودرو متوجه شدید موتور در برخی مواقع قدرتش را بی‌دلیل از دست می‌دهد و باعث تکان‌های شدید در خودرو می‌شود یا هرازگاهی به‌سمت جلو نوسان می‌کند، یعنی سنسور میل سوپاپ مشکل دارد. هر دو اینها نتیجه تزریق مقدار نامناسب سوخت به سیلندرهاست؛ زیرا ماژول کنترل قدرت (PCM) اطلاعات نادرستی از سنسور دریافت می‌کند.
۴. توقف بی‌دلیل موتور
بدتر از اینکه نتوانید ماشین را روشن کنید این است که در هنگام رانندگی ناگهان موتور خاموش شود. دلیلش این است که انژکتورهای سوخت اطلاعاتی درباره اینکه باید سوخت را به سیلندرهای موتور تزریق کنند دریافت نمی‌کنند.
احتمالا نیازی نیست بگوییم که این وضعیت چقدر می‌تواند خطرناک باشد.
۵. شتاب ضعیف
وقتی سنسور میل سوپاپ از کار می‌افتد، خودرو نمی‌تواند به‌خوبی شتاب بگیرد. این شتاب ضعیف هم به این دلیل است که انژکتورها سوخت را به‌درستی تحویل نمی‌دهند. البته شتاب ضعیف خودرو دلایل زیادی می‌تواند داشته باشد؛ بنابراین در کنار موارد دیگر، سنسور میل سوپاپ را هم بررسی کنید.
۶. مشکل در تعویض دنده
یکی از علائم خرابی سنسور میل سوپاپ مشکل در تعویض دنده است. در برخی از مدل‌های خودرو که سنسور میل سوپاپشان خراب شده است، گیربکس قفل شده و در یک دنده گیر می‌کند. در چنین شرایطی دنده عوض نمی‌شود و تنها راهی که می‌توانید از آن دنده خارج شوید این است که موتور را خاموش کنید، کمی صبر کنید و سپس دوباره ماشین را استارت بزنید. البته این راه‌حل موقت است و مشکل همچنان وجود دارد. بنابراین باید سنسور را عوض کنید.
۷. مصرف بی‌رویه سوخت
این برعکس حالتی است که سوخت کافی به موتور نمی‌رسد. در این حالت سنسور میل بادامک نمی‌تواند میزان سوخت را به‌خوبی تنظیم کند و به همین دلیل سوخت بیش‌ازحد به موتور تزریق می‌شود که باعث می‌شود سوخت بیشتری مصرف کند.
علت خرابی سنسور میل سوپاپ
حالا که علائم خرابی سنسور میل سوپاپ را شناختیم، می‌خواهیم بدانیم اصلا چرا این سنسور ممکن است خراب شود. علت خرابی سنسور میل سوپاپ ممکن است برخی از موارد زیر باشد:
۱. مشکل در سیم‌کشی
رایج‌ترین مشکلی که باعث می‌شود سنسور میل بادامک خوب کار نکند معیوب‌بودن سیم‌کشی خودرو است. اگر سیم‌کشی‌های خودرو شل شده باشند یا روغنی و کثیف باشند، عبور ولتاژ مختل می‌شود و این باعث می‌شود سیم‌ها آسیب ببینند یا به‌مرور پاره شوند تا جایی که کل سیم‌ها فرسوده و بی‌فایده شوند.
وقتی این اتفاق افتاد، سنسورهای میل سوپاپ هم از کار می‌افتند و شما مجبورید بارها و بارها استارت بزنید؛ زیرا سنسور خراب اجازه نمی‌دهد موتور خودرو برای ساعات طولانی به‌شکل مداوم کار کند.
۲. گرمای بیش‌ازحد
وقتی در یک روز گرم آفتابی ساعت‌های طولانی با ماشین رانندگی می‌کنید یا آن را جایی که سایه نیست پارک می‌کنید، ممکن است سنسور میل سوپاپ آسیب ببیند. خود موتور هم گرمای بسیار زیادی را تولید می‌کند. وقتی این اتفاق می‌افتد، پوشش روی سنسور میل لنگ ترک می‌خورد یا احتمال دارد از گرما ذوب شود. همان‌طور که گفتیم سنسور میل سوپاپ با میل لنگ در ارتباط است. بنابراین وقتی میل لنگ مشکل پیدا می‌کند، سنسور میل سوپاپ هم از کار می‌افتد و نمی‌تواند اطلاعات سوخت یا جرقه را منتقل کند.
۳. ناخالصی‌ها و رطوبت
رطوبت، روغن، رسوبات و آلودگی که در اثر آب ایجاد شده باشند، به‌مرور زمان داخل و اطراف موتور جمع می‌شوند، برای میل سوپاپ موتور مشکل ایجاد می‌کنند و سنسور آن را از کار می‌اندازند. این مشکل معمولا قابل‌تشخیص نیست تا زمانی که موتور از کار بیفتد و چراغ چک به شما هشدار دهد.
۴. تصادفات گذشته
هرگونه برخورد یا تصادف حتی جزئی که در گذشته برای ماشین اتفاق افتاده و به قسمت‌‌هایی از موتور آسیب رسانده باشد، می‌تواند سنسور میل سوپاپ را از کار بیندازد. یک تصادف کوچک برای پارگی سیم‌ها، شل‌شدن درپوش روغن، نشتی مخازن روغن و نظایر آن کافی است. همه این آسیب‌ها سیگنال‌های ارسالی از سنسور میل سوپاپ را قطع می‌کنند؛ زیرا میل سوپاپ با سایر قسمت‌های موتور ارتباط دارد و درصورت مشکل‌دار شدن آنها، نمی‌تواند به‌درستی سیگنال بفرستد.
۵. شکستن تسمه تایم یا تنظیم‌نبودن آن
اگر در تصادف یا هرگونه برخورد به چیزی تسمه تایم موتور پاره شده یا بشکند، ممکن است دور میل لنگ بپیچد و به سایر قطعات و سنسورها آسیب برساند.
به‌احتمال زیاد تسمه شکسته به سنسور میل سوپاپ هم برخورد خواهد کرد و به آن آسیب خواهد رساند. معمولا وقتی این اتفاق می‌افتد فقط تسمه تایم را عوض می‌کنید؛ بدون اینکه توجهی به سنسور میل سوپاپ داشته باشید. درحالی‌که این سنسور همچنان با مشکل باقی خواهد ماند تا زمانی که نشانه‌هایش بروز کنند.
به‌جز شکسته‌شدن یا پارگی، اگر تسمه تایم تنظیم هم نباشد، احتمال ازکارافتادن سنسور میل سوپاپ وجود دارد.
تعمیر سنسور میل سوپاپ
تعویض یا تعمیر سنسور میل سوپاپ نهایتا ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. حتی خودتان می‌توانید آن را عوض کنید.
مرحله اول: مکان‌یابی و برداشتن سنسور میل سوپاپ
۱. قبل از شروع به کار، نکات ایمنی را رعایت کنید. دستکش و عینک محافظ بپوشید.
۲. یک‌سری آچار و سوکت با اندازه‌های مناسب بردارید.
۳. سنسور را پیدا کنید. بسته به نوع طراحی موتور، سنسور میل سوپاپ باید در بلوک سیلندر یا سرسیلندر نصب شده باشد.
۴. کابل منفی باتری را جدا کنید و کنار بگذارید.
۵. کانکتور الکتریکی سنسور را بردارید. برای این کار زبانه آن را به پایین فشار دهید و بکشید تا جدا شود.
۶. پیچ یا پیچ‌های متصل به سنسور را با استفاده از آچار یا آچار جغجغه و سوکت با اندازه مناسب باز کنید. معمولا باید یک پیچ ۸ یا ۱۰ میلی‌متری باشد.
۷. سنسور را مستقیم با کمی چرخش بیرون بکشید تا از موتور خارج شود.
مرحله دوم: نصب سنسور میل سوپاپ جدید
۱. روی حلقه گرد (Oشکل) سنسور جدید کمی روغن موتور بمالید.
۲. سنسور جدید را مستقیم به داخل فشار دهید و برجستگی پیچ‌ها را با سوراخ‌های آن تراز کنید.
۳. پیچ‌ها را سرجایشان بگذارید و با استفاده از آچار یا آچار جغجغه و سوکت با اندازه مناسب آنها را محکم کنید.
۴. کانکتور برق را دوباره متصل کنید.
۵. کابل منفی باتری را به ترمینال منفی وصل کنید.
هزینه تعمیر سنسور میل بادامک
اگر هیچ سررشته‌ای از کارهای تعمیراتی ندارید، می‌توانید از مکانیک بخواهید این سنسور را برایتان عوض کند. هزینه تعمیر سنسور میل سوپاپ شامل قطعه تعویضی و دستمزد مکانیک است.
جمع‌بندی
سنسور میل سوپاپ قطعه‌ای حساس در خودروی شماست که وظیفه آن انتقال اطلاعات مربوط به درست‌بودنِ زمان‌بندی، شرایط و اجزای موردنیاز برای یک احتراق بی‌عیب‌ونقص است. بنابراین بسیار مهم است که این سنسور درست کار کند. همیشه زمانی که حس می‌کنید موتور مشکلی دارد، یکی از اولین مواردی که باید بررسی کنید سنسور میل سوپاپ است. البته چراغ چک موتور و علائم دیگر به شما درباره خرابی آن هشدار می‌دهند و با کمک ابزار اسکن می‌توانید بفهمید که مشکلی در این سنسور وجود دارد. گاهی حتی ممکن است نیازی به تعویض آن نباشد و با تمیزکاری ساده مشکل برطرف شود.