دلایل نشتی رادیاتور خودرو و شلنگ های آن چیست ؟
با وجود اینکه رادیاتور کاربرد ساده‌ای در خودروها داره، اما نقش مهمی در خنک‌سازی موتور ایفا میکنه و در صورتی که آسیب ببینه و نتونه عملکرد خودش را به خوبی انجام بده، ممکنه مشکل بسیار بزرگی برای موتور پیش بیاد که این مشکل در مواقعی حتی جان سرنشینان خودرو رو هم تهدید میکنه. یکی از این مشکلات نشتی رادیاتور هستش؛ البته نگران نباشید، چراکه اگه خوب دقت کنیم و حواسمون رو به رادیاتور و شلنگ های آن معطوف کنیم، می‌تونیم مشکل نشتی رو خیلی سریع تشخیص و برای رفع آن اقدام کنیم. اگه می‌خواهید بدونید که نشتی رادیاتور و شلنگ چطوری اتفاق میافته و چه عوارضی داره، با ما تا انتهای مقاله همراه باشید.
رادیاتور چه نقشی در خودرو ایفا میکنه؟
فهرست مطالب
موتور به عنوان عامل محرکه خودرو در زمان کار، حرارت بسیار زیادی رو هم تولید میکنه که این حرارت به قطعات دیگه موتور هم میرسه و در صورتی‌که کنترل شه، بقیه قطعات خودرو رو هم درگیر میکنه و تو عملکرد اون تاثیر می‌زاره. در اینجا ما رادیاتور قهرمان رو داریم که کارش خنک سازی محیط موتور هستش و نمی‌زاره آسیبی به موتور برسه.
جالبه بدونید که عمل احتراقی که در موتور ایجاد میشه، میتونه به دمایی بیش از ۲۰۰۰ درجه سانتیگراد هم برسه و در صورتی که خنک سازی انجام نشه، آسیب‌زایی زیادی داره. از طرف دیگه عکس این موضوع هم مشکل‌سازه؛ یعنی وقتی که حرارت موتور و دمای اون به پایین تر از حد نرمال میرسه، عامل نگرانیه و میتونه به موتور آسیب برسونه؛ به همین دلیل دمای موتور همیشه باید در یک محدوده خاصی قرار بگیره.
به طور معمول خودروسازان مناسب ترین حرارت رو برای موتور خودرو در حدود ۸۰ درجه سانتیگراد تعیین می کنند. یک سیستم خنک کننده با طراحی دقیق میتونه دمای موتور رو ثابت نگه داره و از ذوب شدن فلزات و قطعات موتور جلوگیری کنه. رادیاتور که بخش اصلی سیستم خنک کننده‌ست، تاثیر زیادی در این عمل داره و از بخش‌های مختلفی تشکیل شده که خراب شدن هرکدوم از این بخش‌ها و نشتی آن‌ها باعث کم شدن آب رادیاتور میشه.
نشتی رادیاتور به صورت‌های مختلفی رخ میده و ممکنه در زمان کار کردن موتور شما متوجه بشید که موتور تا حد زیادی داغ کرد؛ البته اجزای دیگه سیستم خنک کننده هم می تونند دچار نشتی بشوند و خنک سازی موتور رو با مشکل مواجه کنند. مثلاً شلنگ‌هایی که از رادیاتور تا موتور کشیده شده‌اند هم با وجود این که اغلب شرایط مناسبی دارند، ممکنه ترک خورده یا پوسیده شوند و نشتی داشته باشند. دیگر اجزای رادیاتور و سیستم خنک کننده که اهمیت زیادی دارند، عبارتند از:
- فن بخاری
- مجاری آب
- ترموستات
- منبع انبساط
- لوله برگشت آب از موتور
- شبکه رادیاتور
- محفظه پایین رادیاتور
- فن
- واتر پمپ
- لوله ورودی آب به بخاری
- لوله برگشت آب از بخاری
- بخاری
نشتی شلنگ رادیاتور
بله همون‌طور که گفته شد، گاهی نشتی رادیاتور در اثر خرابی و پوسیدگی شلنگ های اون اتفاق میافته. در واقع شلنگ ها بخش مهمی از سیستم خنک کننده خودرو هستند که زیاد جدی گرفته نمی شوند! شلنگ ها وظیفه دارند تا آب یا مایع خنک کننده رو بین موتور و رادیاتور در گردش نگه دارند. مایع خنک کننده بعد از انتقال به رادیاتور، اونجا سرد و دوباره توسط همین شیلنگ‌ها به موتور برگردانده میشه تا از داغ شدن بیش از حد موتور جلوگیری کنه. در اصل شلنگ رادیاتور به خودرو ما اجازه میده تا گرم و سرد نشه و در دمای مطلوب کار کنه.
اما همون طور که قطعات مختلف خودرو آسیب می بینند، این شلنگ‌ها هم در طی زمان ضعیف میشن. در صورتی که شلنگ ها آسیب دیده و در زمان معین تعویض نشوند، میتونند باعث گرم شدن بیش از حد موتور و عدم کارکرد صحیح اون بشوند. در مواردی که شلنگ آسیب خیلی زیادی دیده باشه حتی میتونه سوختگی و یا انفجار موتور رو هم به همراه بیاره.
انواع شلنگ رادیاتور
رادیاتور به طور کلی دو نوع شلنگ داره که هر کدوم عملکرد مختلفی دارند:
• شلنگ بالای رادیاتور:
این شلنگ که با نام شلنگ فشار هم شناخته میشه، موتور رو به رادیاتور وصل کرده و آب یا مایع خنک کننده رو با حرارت بالا از موتور خارج و به رادیاتور میرسونه.
• شلنگ پایین رادیاتور:
این شلنگ به پمپ موتور و بخش پایینی رادیاتور متصله و باعث هدایت آب یا مایع خنک کننده از رادیاتور به موتور میشه. همچنین در داخل خودش فنر هایی داره که باعث میشن تا حد ممکن راه مایع خنک کننده مسدود نشه. نام دیگر این شلنگ، شلنگ مکش هستش.
با وجود اینکه هر دوی این شلنگ‌ها حمل مایع خنک کننده را بر عهده دارند و از لاستیک مصنوعی ساخته شدند، اما در سیستم خنک کننده نقش‌های متفاوتی رو ایفا می‌کنند.
چطور متوجه خرابی شلنگ‌های رادیاتور و نشتی اون‌ها بشیم؟!
خرابی و نشتی شلنگ‌های رادیاتور یکسری علائم رو به دنبال دارند که اگه اون‌ها رو تشخیص دادید، باید خیلی سریع برای تعمیر یا تعویض شلنگ ها اقدام کنید:
یکی از نشانه های خرابی شلنگ رادیاتور نشتی مایع سبز رنگ از زیر خودرو هستش. مسلما این مایع خنک کننده است و پوسیدگی خرابی و یا پاره شدن شلنگ منجر به این اتفاق شده.
یکی از راه های بررسی کیفیت شلنگ رادیاتور اینه که اون رو لمس کنید. شلنگ رادیاتور در شرایط عادی باید محکم باشه و انعطاف پذیری لازم رو هم داشته باشه. در واقع شلنگ های رادیاتور زمانی که در وضعیت نامناسب قرار دارند یا خیلی سخت و سفت و یا خیلی نرم اسفنجی میشن. در هر کدام از این وضعیت‌ها که قرار داشتند باید برای تعویض سریعا اقدام کنیم.
یکی دیگر از واضح ترین نشانه های ایراد در شلنگ رادیاتور داغ شدن بیش از حد موتور و بالا رفتن آمپر خودروعه. در این زمان ابتدا باید شلنگ رادیاتور چک و در صورت لزوم تعویض بشه. از دیگر مواردی که میتونند خرابی و فرسودگی شلنگ رادیاتور رو به گوش ما برسونند، می تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- افت قدرت خنک کنندگی موتور
- کم شدن آب رادیاتور
- مسدود شدن شلنگ رادیاتور (به دلیل رسوب)
- مشاهده ترک و یا پارگی بر روی شلنگ رادیاتور
- بالاتر رفتن عقربه دماسنج از حد متوسط که در پشت آمپر قرار گرفته است
- خارج شدن بخار از درب کاپوت خودرو
- به مشام رسیدن بوی سوختگی از سمت کاپوت
- خروج باد سرد از بخاری خودرو
- مشاهده مایع خنک کننده اطراف رادیاتور
- نشتی کولانت در زمان کار کردن موتور
برای بررسی سلامت شلنگ رادیاتور لازمه که حتما شلنگ ها رد از نظر وجود ترک، ترکیدگی، برآمدگی یا مناطق مسدود شده، آلودگی با روغن و مایع خنک کننده، یا ساییدگی در نزدیکی محل اتصال چک کنید.
علت‌های نشتی از شلنگ‌های رادیاتور
از علت‌های خرابی شلنگ‌های رادیاتور و درنتیجه نشت مایع خنک کننده از آن می‌تونیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- عدم استفاده از مایع رادیاتور استاندارد (ضدیخ و ضدجوش)
- صدمات فیزیکی ناشی از آسیب‌های وارده به قسمت‌های جلویی خودرو
- قرارگیری در کنار سایر قطعات خودرو و ایجاد سایش مکانیکی
- تجزیه الکتروشیمیایی (ECD)
- آسیب حرارتی
- آلودگی به روغن
علل خرابی و فرسودگی رادیاتور و نشتی آن
از دلایل و عواملی که نشتی رادیاتور و خرابی و فرسودگی اون میشوند، میشه به موارد زیر اشاره کرد:
• پر کردن بیش از حد رادیاتور
گاهی اوقات ممکنه این طور فکر کنید که هرچقدر مایع خنک کننده یا آب داخل رادیاتور بیشتر باشه، به همون اندازه هم باعث میشه تا بهتر کار کنه و خنک سازی موتور رو انجام بده. در صورتی که این کار نه تنها منجر به محکم سازی نمیشه، بلکه باعث میشه تا فشار آب داخل رادیاتور بالا بره. افزایش میزان آب رادیاتور بیش از حالت نرمال باعث کاهش آب رادیاتور و اختلال در عملکرد سیستم خنک کننده موتور خودرو میشه.
• عدم هواگیری رادیاتور
یکی از کارهایی که باید برای سلامت رادیاتور خودرو خود انجام بدیم اینه که در سرویس‌های سالانه هواگیری رادیاتور را فراموش نکنیم. در صورتی که هواگیری رادیاتور خودرو انجام نشه، سطح آب اون تا حد زیادی کاهش پیدا میکنه و آسیب می‌بینه.
• پوسیدگی، زنگ زدگی و خوردگی رادیاتور
با توجه به اینکه آب و ضد یخ داخل رادیاتور به طور دائم در حال حرکت در بین مخزن رادیاتور و شلنگ های آن هستند، در طی زمان باعث زنگ زدگی و خوردگی این مسیرها و اتصالات بین اون‌ها میشوند. البته این امر طبیعیه و در همه خودروها هم رخ میده. با این حال بررسی و بازبینی به موقع خودرو رادیاتور میتونه از میزان نشت اون تا حد زیادی جلوگیری کنه.
با این وجود در صورتی که جنس رادیاتور از آلومینیوم باشه، دیگه ما با مشکلی به عنوان خوردگی و زنگ زدگی مواجه نمی شیم که خیلی خوبه! اما در این مدل رادیاتورها هم در طی زمان معمولا درزهای منبع فرسوده میشن و همین باعث نشتی رادیاتور خودرو میشه. به طور کلی رسوب گرفتن قمقمه‌ای‌های شلنگ های رادیاتور بعد از مدتی باعث میشه تا عمل خنک سازی به طوری که باید انجام نشه و رسوب های اون جلوی این کار رو بگیره. به همین دلیل بهتره که سرویس رادیاتور خودرو به طور مرتب انجام بشه. اگه به جای استفاده از مایع خنک کننده، از آب معمولی در رادیاتور استفاده می‌کنید، بهتره که بیشتر مراقب باشید و به طور منظم رادیاتور و نحوه کار اون رو بررسی کنید.
• عیب در درب منبع انبساط
یکی دیگر از دلایلی که باعث میشه تا در مدت زمان خیلی کوتاه سطح آب رادیاتور کاهش پیدا کنه و عملکرد اون هم با مشکل مواجه بشه، وجود ایراد درب منبع انبساط رادیاتور هستش.
• عیب در ترموستات
وجود ایراد در ترموستات هم میتونه باعث نشتی رادیاتور و کم شدن آب او بشه. در واقع وقتی که ترموستات به خوبی عمل نمیکنه، باعث میشه تا دمای آب بالا بره، رادیاتور تحت فشار قرار بگیره و در نتیجه مایع و آب داخل اون تاحد قابل توجهی کاهش پیدا کنه.
• خرابی درب رادیاتور
درب رادیاتور هم اهمیت زیادی در عملکرد سیستم خنک کننده داره و در صورتی که آسیب ببینه، خراب بشه و یا برداشته بشه، آب موجود در سیستم خیلی سریع تبخیر و کاهش پیدا میکنه. درب رادیاتور دو سوپاپ داره که نقش مهمی در عملکرد رادیاتور خودرو ایفا می کنند و وجود خرابی در این درب باعث میشه تا آب و مایع خنک کننده به طور مناسب و نرمال در سیستم نچرخه و دمای موتور بالا بره. بالا رفتن دمای موتور هم در نتیجه فشار لازم در سیستم رادیاتور را از بین می بره و با افزایش گرما باعث آسیب دیدن موتور میشه.
به طور معمول دیدن و مشاهده کردن مایع خنک کننده یا ضد یخ در اطراف رادیاتور و جایی که خودرو پاک شده، میتونه علامت هشدار در رابطه با خرابی درب این بخش باشه. یه نکته که جا داره اینجا بگم اینه که اگه می‌بینید که در فواصل زمانی خیلی کوتاه خیلی زودتر از انتظار تون شلنگ های رادیاتور خراب میشوند، در اولین قدم باید به خرابی درب رادیاتور شک ببرید؛ در صورتی که درب رادیاتور نتونه عملکرد خودش رو خوب انجام بده، شلنگ‌ها خیلی زودتر از موعد ترک می‌خورند یا پوسیده میشوند.
• وارد شدن آب به محفظه سیلندر از دلایل نشتی آب رادیاتور
یکی دیگر از دلایل آسیب رادیاتور و نشتی اون، ورود آب به محفظه سیلندر هستش. زمانی که واشر سرسیلندر سوخته و یا معیوب میشه، آب از سر سیلندر خارج و میزان مایع داخل رادیاتور تا حد قابل توجهی کاهش پیدا میکنه.
• نشتی بخاری خودرو
جالبه بدونید که یکی از اصلی ترین و رایج ترین دلایلی که باعث نشتی رادیاتور میشوند، نشتی بخاری خودروعه که باعث کاهش سطح آب رادیاتور میشه و به عنوان یکی از علت‌های اصلی مراجعه راننده ها به مکانیکی شناخته میشه. اگه تصمیم دارید تا میزان آب داخل رادیاتور رو چک کنید، بهتره که ابتدا مطمئن بشید که موتور داغ نباشه و خودرو خاموش و کاملا سرد شده باشه. سپس درب رادیاتور رو باز کرده و به بررسی بخش های مختلف اون بپردازید.
• استفاده از ضدیخ بی کیفیت
استفاده از ضدیخ بی‌کیفیت در رادیاتور خودرو از دو جهت برای شما مشکل ایجاد میکنه؛ اول اینکه ضدیخ ها خیلی زودتر از زمان مورد انتظار بخار میشن و باعث کاهش سطح آب در رادیاتور میشوند و هم از طرفی میتونند به رادیاتور و اجزای آن آسیب رسونده و خیلی سریع رسوب و عملکرد این سیستم رو با اختلال مواجه کنند. به همین دلیل بهتره تا در زمان انتخاب ضد یخ بیشتر از قیمت، به نوع برند توجه داشته باشید.
خطرات کم آب شدن رادیاتور
جالبه بدونید که کم آب شدن رادیاتور خودرو هم میتونه مثل جوش آوردن خودرو خطرناک باشه و چه بسا آسیب‌های بیشتری را متحمل راننده و خودرو بکنه. خیلی از خودروها مثل پژو ۲۰۶ از سیستم حفاظتی برخوردار هستند که در زمان جوش آوردن خودرو باعث میشه تا چراغ استپ روشن و خودرو خاموش بشه. همین عامل باعث میشه تا از آسیب دیدن بیشتر خود را جلوگیری به عمل بیاد.
حالا در صورتی که راننده به این موضوع توجه نکنه، آب رادیاتور کاهش پیدا کرده و موتور میسوزه؛ حتی ممکنه کرد باعث خرابی پیستون ها هم بشه و خرجی چند میلیونی روی دست شما بزاره.
سخن پایانی
نشتی رادیاتور خودرو به دلایل مختلفی مثل ورود آب به داخل سیلندر، درب رادیاتور، پوسیدگی یا خرابی شلنگ های رادیاتور، هواگیری نکردن رادیاتور و … رخ بده که میتونه باعث پایین آمدن سطح آب رادیاتور بشه و خنک سازی موتور رو با مشکل مواجه کنه. در نتیجه همه این موارد، گرم شدن و داغ شدن بیش از حد موتور رو داریم که باعث میشه تا موتور بسوزه و در سطح خیلی بالا آسیب ببینه. این مورد علاوه بر این که میتونه خطرات زیادی رو متوجه شما و سرنشینان خودرو کنه، هزینه زیادی رو هم برای تعمیر و مثل روز اول شدن می طلبه. به همین دلیل پیشنهاد ما به شما اینه که هرگز سلامت رادیاتور خودرو رو فراموش نکنید و حتماً از خنک کننده مناسب استفاده کنید.
کارستان