مشخصات جنگنده سوخو 22 نیروی هوا فضا سپاه + عکس

سوخو-۱۷ (به روسی: Сухой Су-17) جنگنده بمب‌افکن ساخت شرکت سوخو است، بیشتر برای مقاصد ضربتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هواپیما با نوع بال متحرک ارتقا یافته بر اساس سو-۷ است. نوع صادراتی آن سو-۲۰ و سو-۲۲ نامگذاری می‌شود.

بال‌ها در سطحی میانی-تحتانی (پایینتر از وسط) به بدنه متصل، به عقب برگشته و متحرک هستند. جنگنده دارای یک موتور توربوجت در بدنه با یک ورودی دایره‌ای در دماغه هواپیما است.

عراق در جریان جنگ ایران و عراق از مدل‌های صادراتی این جنگنده استفاده کرد. در جریان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ تعدادی از آن‌ها برای جلوگیری از نابودی به ایران پناه بردند.

در طول جنگ ایران و عراق ۲۳ فروند از این نوع جنگنده به وسیلهٔ اف-۱۴ تام‌کت‌های ایرانی سرنگون شدند که این آمار مورد تأیید منابع ایرانی، عراقی و غربی است. ۱۵ فروند نیز به وسیلهٔ جنگنده‌های اف-۴ فانتوم ۲ ایران سرنگون شدند. یک فروند در تاریخ ۲۷ شهریور سال ۱۴۰۱ در حین پرواز در هرمزگان دچار سانحه شد.

این جنگنده دروان خوبی را در درون جنگ سرد پیش برد اما با ورود اف-۴ میدان جنگ برای این جنگنده دیگر جای امنی نبود جنگنده‌های آمریکای به راحتی سوخو -۱۷ را شکار می‌کردند از جنگ‌های دیگری که می‌توان نام برد جنگ اعراب و اسرائیل است.

جنگنده “سوخو 22 ” ( در NATO ملقب به Fitter ) یک جنگنده تهاجمی روسی است که از ازتقا جنگنده سوخو 7 به وجود آمده است. این جنگنده از دوران خدمت طولانی در شوروی سابق و همچنین روسیه برخوردار بود و تعداد زیادی از آن به کشورهای بلوک شرق و خاورمیانه صادر گردید.
برای حل مشکلات فرود و برخاست و نیز سرعت کم جنگنده سوخو 7 دفتر طراحی شرکت سوخو اقدام به طراحی جنگنده ای با شکل ظاهری مشابه به سوخو7 ولی با هندسه بال متغیر و تغییری در بخش بالایی بدنه کرد که بر پایه Su-7BM شکل گرفت .بالهای این جنگنده قادر بودند در زوایای 28 ، 45 و 62 درجه آرایش بگیرند. بالهای ثابت سوخو7 از طراحی ثابت برخوردار بودند که طراحان را قادر ساخته بود یک ارابه فرود ساده ، به همراه مقرهای تسلیحات عای از هرگونه پیچیدگی را شکل بدهند . همینطور این بالها باعث میشد که مرکز فشار و مرکز ثقل این جنگنده به هم نزدیک باشد که برای اینکه این مشخصات در جنگنده جدید نیز باشد باید لبه های حمله و فرار پهن تری برای آن ایجاد میشد.

به هر ترتیب اولین پرواز Su-71G (نام اولیه “Su-22” ) در دوم اوت 1966 به عنوان اولین جنگنده بال متغیر روسی انجام شد. در این تست ها سرعت نشست و برخاست سوخو 22 بین 50 تا 60 کیلومتر کاهش یافته بود.این هواپیما با نام سوخو 17 وارد خدمت شد و به طور غیررسمی پرستو نامیده میشد. یک کاناپی در پشت کابین ایجاد شده بود که برای قرار دادن سیستم اویونیک جدید و همچنین ذخیره سوخت بیشتر در نظر گرفته شده بود. در کل 2867 فروند از این جنگنده ساخته شد که 1165 فروند آن به 15 کشور جهان صادر گردید. سوخو 22 در سال 1970 وارد نیوری هوایی شوروی گردید و همزمان در دولت تحت حاکمیت شوروی در افغانستان نیز به کار گرفته شد.هرچند قابلیت نبرد در ارتفاع بالا و در هر شرایط جوی این جنگنده را تبدیل به گزینه مناسبی برای کشورهای کمتر پیشرفته کرده بود اما سیستم های اویونیک آن به دلیل گرمای هوا یا ورود گرد و خاک به داخل سیستم مرتبا دچار اشکال میشد.

در واقع به دلیل قرار گرفتن ورودی هوا در نوک هواپیما گرد و خاک راحت تر داخل میشد که نیاز به وجود فی*لتر های متعدد را لازم میکرد اما خود این فی*لترها نیز با کاهش سرعت هوای ورودی مشکلاتی را ایجاد میکردند. همچنین به دلیل نوع تایرهای این هواپیما در تابستان نیاز به طول باند بلندتری برای نشست و برخاست بود. این مشکلات باعث شد در سال 1985 استفاده از جنگنده ای مثل سوخو 25 در کنار هلیکوپترهای شکاری به عنوان راهکاری برای جایگزینی سوخو 22 ارایه شود.

البته این مشکلات بیشتر در مدلهای اولیه سوخو22 وجود داشت که بلافاصله با آمدن Su-22M3 و Su-22M4 بر این مشکلات تا حد زیادی غلبه شد.این هواپیماها برای انجام ماموریت هایی در نقاط کوهستانی و در ارتفاع پایین طراحی شده بودند تا از تیررس آتش پدافند دشمن در امان بمانند البته اطراف موتور ، سیستم هیدرولیک و منبع سوخت هواپیما از زره سبک استفاده شده بود ولی در مقایسه با سوخو25 ضخامت آن کمتر بود. البته با ورود موشک های دوش پرتاب مثل نمونه روسی استرلا و آمریکایی استینگر کار برای این جنگنده در ارتفاع پایین بسیار دشوار شده بود و موارد سرنگونی آن توسط مجاهدین افغان افزایش زیادی پیدا کرده بود به همین دلیل سوخو22 ناچار به عملیات در ارتفاع بالا میگردید تا از آسیب این جنگ افزار ها در امان باشد و برای اینکه در مقابل پدافند دوربرد هم قابلیت بقا داشته باشد به 12 شعله Flare مجهز شد که در هنگام رهگیری موشک زمینی توسط رادار هواپیما به طور خودکار آتش میشد.

با این ترفند شمار تلفات سوخو 22 بر اثر شلیک پدافند زمینی در سال 1985 تنها به یک فروند رسید. مجبور بودن به حفظ ارتفاع حداقل 3500 متر باعث شد که در این هواپیما از بمب ها و راکت های غیر هدایت شونده مانند بمب های خوشه ای هم استفاده شود که تا قبل از محول شدن این وظیفه به سوخو 25 این ماموریت ها را به عهده داشت. با پایان جنگ افغانستان این جنگنده در شوروی با میگ 27 جایگزین شد اما در افغانستان کماکان در خدمت باقی بود تا اینکه در یک تجاوز به حریم هوایی پاکستان 3 فروند سوخو 22 توسط یک F-16 ساقط شدند و پس از آن این کشور هم استفاده از سوخو 22 را به حال تعلیق درآورد.

پس از آن کشورهای عراق و لیبی بزرگترین کاربران این جنگنده بودند. در سال 1981 در جریان یک نبرد هوایی دو فروند از سوخو های لیبی توسط یک F-14 آمریکایی شکار شدند. وضع نمونه های عراقی نیز بهتر نبود و در جریان جنگ تحمیلی سوخو 22 یک شکار ساده برای F-14 های ایران محسوب میشدند و نیز طبق آمار رسمی 6 فروند از این هواپیماها در جریان جنگ اول خلیج فارس در سال 1991 منهدم شدند.

روسیه در ادامه سیاست خود مبنی بر بازنشسته کردن جنگنده های تک موتوره آخرین فروند از این هواپیما را در سال 1998 از رده خارج کرد ولی در حال حاضر حدود 550 فروند سوخو 22 در نیروی هوایی کشورهای مختلف جهان به خدمت مشغول هستند. پرو نیز اکنون از دیگر کاربران این جنگنده است که در سال 1992 در حمله Fitter های پرو به یک هواپیمای C-130 آمریکا 6 نفر زا 14 خدمه این هواپیما را مجروح کردند . همچنین در جنگی که بین پرو و اکوادر رخ داد 2 فروند سوخو22 پرو توسط میراژ F-1 اکوادر ساقط شده و هر دو خلبان این جنگنده ها کشته شدند.

مدلهای مختلف

سوخوی17 فیتر سی :224 فروند

سوخوی17 ام فیتر سی: 253 فروند

سوخوی17 ام 2 فیتر دی : 268 فروند

سوخوی17 ام3 فیتر اچ:488 فروند

سوخوی17 ام 4 فیتر کا : 231 فروند

سوخوی20 فیتر سی: 136 فروند

سوخوی 22 فیتر اف : 90 فروند

سوخوی22 ام فیتر جی: 275 فروند

سوخوی 22 ام 3 فیتر جی: 59 فروند

سوخوی 22 ام 4 فیتر کا : 166 فروند

کابین سوخوی22 ام4

مشخصات

طول:19.02 متر

ارتفاع:5.12 متر

وزن خالی:12160 کیلوگرم

بیشترین وزن برخواستن:19400 کیلوگرم

موتور: یک دستگاه موتور توربوجت لیولکا ای ال 21 – اف3 با توان 17185 پاوند بدون پس سوز و 24675 پاوند با پس سوز

بیشترین سرعت:1.7 ماخ در ارتفاع بالا و 1.3 ماخ در ارتفاع پایین

برد انتقالی

بیشتری برد با چهار مخزن سوخت خارجی : 2800 کیلومتر

برد رزمی با 2 تن سلاح و دو مخزن سوخت خارجی :1150 کیلومتر

تسلیحات: دو توپ 30 م م با 80 گلوله برای هر توپ

بمب های 100، 250 و 500 کیلویی و راکت های 57،80، 240 و 330 م م و موشک های هدایت لیزری خا 25 و خا 29 ، و موشک ضد رادار خا 25 ام پی و خا 31 پی و خا 58