یاسین‌ِ ایرانی، بمبی که از ۶۰ کیلومتری روی سر دشمن شیرجه می‌رود + تصاویر
تسلیحات هواپایه یکی از اصلیترین تسلیحات مورد استفاده در نیروی هوایی در تمام ارتشهای دنیا میباشد.
در آستانه روز صنعت دفاعی یعنی ۳۱ مرداد ماه بود که بمب‌های پیشرفته هوشمند هدایت شونده یاسین، بالابان و بمب‌های هوشمند اپتیکی نسل جدید نقطه زن خانواده “قائم” ساخته متخصصان سازمان‌های صنایع دفاع و صنایع الکترونیک ایران در وزارت دفاع با حضور امیر سرتیپ حاتمی وزیر دفاع رونمائی شد.
با پیشرفت علم و تکنولوژی تسلیحات مورد استفاده در نیروهای نظامی نیز در حال پیشرفت بوده و این تسلیحات و ادوات همواره در حال بروز شدن و تغییر و تحول است، تسلیحات هواپایه یکی از اصلیترین تسلیحات مورد استفاده در نیروی هوایی در تمام ارتشهای دنیا میباشد. این اهمیت باعث شد تا مسئله هدایت و دقت یکی از اصلیترین مولفه ها برای ساخت تسلیحات هوا به زمین محسوب شود.
با ورود سیستم هدایت به تسلیحات هواپرتاب روند تحول و رشد این تسلیحات به شدت سرعت گرفت و انواع مختلفی از بمب‌های هدایت شونده طراحی و تولید شد. از اولین نسل های هدایتی در بمب‌ها می‌توان به هدایت لیزری و هدایت تلویزیونی اشاره کرد اما این نوع از هدایت محدودیت ها مشکلاتی را برای خلبان به همراه داشت.
برای این رفع این محدودیت ها، سیستم هدایت ترکیبی ابداع شد و با استفاده از ماهوارهها دقت این تسلیحات به شدت افزایش یافت و توانایی هدف قرار دادن اهداف در هر ابعادی با دقت بالا و شرایط آب و هوایی مختلف برای کاربر فراهم شد.
در ایران نیز تسلیحات هواپرتاب مختلفی طراحی و تولید شده است و با توجه به دو مولفه اصلی که در مورد طراحی بمب‌ها گفته شد، مختصصان دفاعی دست به تولید بمب های هوشمند و هدایت شونده زدند. یاسین؛ بمبی هدایت‌شونده و با بُرد بلند است که می تواند از فاصله بیش از ۵۰ کیلومتر رها شده و به سمت هدف هدایت و آن را مورد اصابت قرار دهد، علاوه بر آن امکان استفاده در تمام شرایط آب و هوایی در روز و شب، قابلیت نصب روی هواپیما‌های سرنشین‌دار و بدون سرنشین، افزایش امنیت و ایمنی سامانه و قابلیت انجام عملیات در بُرد کوتاه و بلند از دیگر ویژگی‌های این بمب هوشمند است.
توان پرتاب بمب از فاصله حدود ۶۰ کیلومتری هدف به این معنا است که این پرنده می‌تواند به دور از تیررس تقریباً تمامی سیستم‌های پدافند هوایی کوتاه برد و بخشی از سیستم‌های پدافندی میان برد، به راحتی عمل کرده و به هدف خود حمله کند. این توانایی خصوصاً در حمله به اهداف گروهک‌های تروریستی مجهز به سیستم‌های دفاع هوایی کوتاه برد دوش پرتاب بسیار مؤثر بوده و امنیت پرنده‌های خودی را تضمین می‌کند. البته در طول زمان با اضافه کردن سیستم‌های جستجوگر لیزری، اپتیکی یا اضافه کردن سیستم‌های پیشران به این بمب‌ها، می‌توان برد و دقت آنها را نیز افزایش داد و حتی از آنها برای درگیر شدن با اهدافی متحرک در فاصله بالای ۱۰۰ کیلومتر نیز بهره برد.
بمبی که در تمام شرایط آب و هوایی وظیفه خود را انجام می‌دهد
نحوه عملکرد بمب هوشمند هدایت‌شونده «یاسین» به این صورت است که ابتدا مختصات نقطه هدف بر روی کامپیوتر بمب بارگزاری میشود و سپس با توجه به بُرد مورد نظر و با توجه به جدول تیر بمب، نقطه رهایش، سرعت و ارتفاع رهایش در اختیار خلبان قرار می‌گیرد و پس از رهایش بمب از هواپیمای حامل، بال‌های تاشو باز شده و بمب به سمت نقطه هدف پرواز می‌کند و بمب در طول مسیر با استفاده از سطوح کنترلی تعبیه‌شده روی بال‌ها و بالک‌های افقی، مسیر خود را اصلاح کرده تا به نقطه هدف اصابت کند.
مزیت استفاده از این بمب که در زمره تسلیحات هواپایه دورایستا محسوب میشود، قابلیت اجرای عملیات خارج از رینگ‌های پدافندی دشمن است. به این معنا که جنگنده خودی بدون آنکه در معرض خطر اصابت توسط سامانه های پدافندی برد متوسط دشمن قرار بگیرد، قادر خواهد بود تا هدف خود را منهدم کند.
نحوه عملکرد بمب‌های دورایستا و هدایت شونده مبتنی بر کامپیوتر پروازی است که بر روی آنها قرار دارد و مختصات نقطه هدف توسط اپراتور بر روی آن وارد میشود. کامپیوتر پروازی بمب با انجام خودکار محاسبات، سرعت و ارتفاع لازم برای رها کردن (Release) بمب از جنگنده را در اختیار خلبان خواهد گذاشت.
سطوح کنترل پروازی تاشو (بال و بالک) که بر روی قسمت فوقانی این بمب نصب شده است، بمب را قادر خواهد ساخت تا به سمت هدف پروازی دقیق داشته باشد و مسیر خود را اصلاح کند.
دیگر ویژگی بارز بمب‌های هدایت شونده، قابلیت عملیاتی آنها در شرایط آب و هوایی مختلف و تمام طول شبانه روز است، چراکه استفاده از بمب های عادی، نیازمند وجود دید برای خلبان است تا بتواند اهداف خود را به دقت بمباران کند، اما بمب‌های مجهز به سیستم هدایت شونده، از آنجایی که اطلاعات هدف از قبل بر روی آنها بارگذاری شده، نیازی به شرایط مطلوب آب و هوایی و دید(Visibility) نخواهند داشت.
امیر سرتیپ امیر حاتمی در خصوص نحوه عملکرد بمب هوشمند “یاسین” می گوید که در ابتدا مختصات نقطه هدف بر روی کامپیوتر پرواز بمب توسط کاربر لود میشود. با توجه به برد مورد نظر و با توجه به جدول تیر بمب، نقطه رهایش، سرعت و ارتفاع رهایش در اختیار خلبان قرار می‌گیرد. پس از رهایش بمب از هواپیمای حامل، بال‌های تاشو باز شده و بمب به سمت نقطه هدف پرواز می‌کند. بمب در طول مسیر با استفاده از سطوح کنترلی تعبیه شده روی بال‌ها و بالک‌های افقی، مسیر خود را اصلاح نموده تا به نقطه هدف اصابت نماید.
بال‌های پیکانی ؛ ویژگی منحصر به فرد یاسین بمب یاسین دارای بال های باز شونده از نوع پیکانی است. این بال ها پیش از رهایی بمب از هواپیما، به صورت جمع شده رو به عقب قرار گرفته اند. بالک های کنترلی این بمب در انتهای کیت هدایت و ناوبری قرار گرفته و دارای ساختار بعلاوه یا پلاس هستند.
یکی از نکات قابل توجه در مورد بمب یاسین، به کارگیری سطوح متحرک روی بال آن است. امری که در مورد کیت های افزایش برد برای پرهیز از پیچیدگی مشاهده نمی شود اما وجود آن سبب انعطاف پذیری عملیاتی بالاتری از نظر برد و خصوصیات پروازی می شود. احتمال داده می شود که این کیت هدایت به همراه بال تقویت شده، قابلیت به کارگیری با سرجنگی سنگین تر هزار پوندی یا ۴۵۰ کیلوگرمی را نیز داشته باشند.
منبع:خبرنگاران جوان