چرا سنسور اکسیژن خراب می شود؟
سنسور اکسیژن چیست و چه وظیفه‌ای دارد؟ سنسور اکسیژن نسبت اکسیژن به سوخت را اندازه گیری کرده و آن را به ECU یا مغز اتومبیل انتقال می‌دهد. در نتیجه خرابی سنسور اکسیژن به ایجاد مشکل در میزان مصرف سوخت، کاهش شتاب، افزایش آلایندگی و عملکرد معیوب خودرو منجر می‌گردد.
سنسور اکسیژن چیست و کجاست؟
سنسور اکسیژن قطعه‌ای کوچک و الکترونیکی است که در برخی از خودروها روی ابتدای مسیر لوله اگزور و در برخی دیگر بر منیفولد دود و یا جایی دیگر بسته می‌شود. لازم به ذکر است که برخی از خودروها دارای یک سنسور اکسیژن بوده و برخی تعداد بیشتری از این سنسور دارند. این موضوع به مدل خودرو بستگی خواهد داشت.
خودروهای دارای دو سنسور اکسیژن، یک سنسور در بخش ورودی مخزن کاتالیست داشته و سنسور دیگر در قسمت خروجی آن نصب می‌شود. طبیعتا در این خودروها میزان آلایندگی به شکلی بهینه‌تر کنترل می‌گردد. (مخزن کاتالیست وظیفه پاک سازی گازهای سمی خودرو و در نتیجه کاهش آلایندگی هوا را برعهده دارد. به این صورت که گازهای هیدروکربن را به دو مولکول آب و دی اکسید کربن تبدیل ساخته و اکسید ازت را نیز به ازت بدل می‌سازد.)
سنسور اکسیژن مسئولیت رصد دائمی مخلوط سوخت را برعهده دارد. در صورتی که نسبت هوا و سوخت در تناسب درست قرار نداشته باشد، احتراق به درستی انجام نخواهد شد. به این شکل علاوه بر ازدیاد مصرف سوخت، میزان آلایندگی خودرو نیز بالا می‌رود. کامپیوتر خودرو، در شرایط آب و هوایی و میزان درجه حرارت مختلف، نسبت هوا به سوخت را تعیین کرده و سنسور اکسیژن می‌باید این نسبت را تنظیم نماید.
اختلاف میزان اکسیژنی که درون لوله اگزوز و هوای بیرون وجود دارد، ولتاژی در سنسور اکسیژن ایجاد می‌کند. این ولتاژ به ECU خودرو منتقل شده و ECU یا همان کامپیوتر به این شکل توازن مخلوط سوخت و هوا را حفظ می‌نماید.
علائم خرابی سنسور اکسیژن
۱- روشن شدن چراغ چک
یکی از ساده ترین روش‌ها برای آگاهی از خرابی سنسور اکسیژن، روشن شدن چراغ چک آن خواهد بود. از این روی است که همیشه توصیه می‌شود تا نسبت به چراغ‌های پشت آمپر توجه کافی داشته باشید.
۲- بوی نامطبوع سوخت از اگزوز
علامت بعدی خرابی سنسور اکسیژن نیاز به کمی دقت و مشامی تیز دارد. در صورتی که احساس کردید بوی دود خارج شده از اگزوز متفاوت بوده و چیزی شبیه به سوختن بنزین خام از آن استشمام می‌شود، باید نسبت به خرابی سنسور اکسیژن شک کنید. (البته تمام خودروها این چراغ هشدار را در چراغ‌های پشت آمپر خود نداشته و نمی‌توانید از این روش برای پی بردن به سلامت یا معیوب بودن سنسور استفاده نمایید.)
۳- افزایش مصرف سوخت
زمانی که سنسور اکسیژن مشکلی داشته باشد، متوجه افزایش سوخت غیرمتعارف خواهید شد. (باز این مورد نیز صد در صد قابل اتکا نیست. زیرا برخی اوقات تغییر در نحوه رانندگی شما می‌تواند علت بالا رفتن میزان مصرف باشد.)
افزایش مصرف سوخت از علائم خرابی سنسور اکسیژن
۴- بالا رفتن میزان آلایندگی
بالا رفتن میزان آلایندگی چیزی ست که شاید بتوانید از وضعیت خروج دود از اگزوز خودروی خود متوجه شوید. اما از آن دقیق‌تر تست های آلایندگی خودرو هستند، که در صورت عدم قبولی اتومبیل شما در آن‌ها؛ احتمال خرابی سنسور اکسیژن داده می‌شود.
نکته: خراب بودن سنسور اکسیژن حتما موجب رد شدن خودروی شما در تست مراکز معاینه فنی خواهد شد.
۵- ریپ زدن خودرو در سربالایی‌ها
زمانی که سنسور اکسیژن معیوب شده و عملکرد خود را به درستی انجام ندهد، معمولا خودرو در سربالایی‌ها بدون توان بالا رفته و یا ریپ می‌زند. به طور کلی خرابی سنسور اکسیژن موجب تنبل شدن و بی‌شتابی خودرو خواهد شد. اما هیچ یک از علائم بالا آن قدرها قابل اتکا نیستند که برای اطمینان از سلامت سنسور اکسیژن، تنها به آن‌ها بسنده کنیم. به همین دلیل لازم است که حتما در سرویس‌های دوره‌ای، این سنسور را چک کرده و در صورت مشاهده هر عیبی، آن را برطرف نموده یا سنسور را به طور کامل تعویض نمایید.
چرا سنسور اکسیژن خراب می‌شود؟
۱- سوخت با کیفیت پایین
از آن جایی که سنسور اکسیژن نسبت مستقیم با سوخت دارد، طبیعی ست که پایین بودن کیفیت سوخت ورودی به خودرو، بر طول عمر آن تاثیر مستقیم داشته باشد. سوخت‌های دارای اکتان پایین، از طول عمر سنسور اکسیژن می‌کاهند. (استفاده از بنزین سوپر می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.)
۲- معیوب بودن شمع‌ها
معیوب بودن شمع‌ها نیز علت دیگری ست که به خرابی سنسور اکسیژن منجر می‌گردد. شمع‌های مشکل‌دار، احتراق ناقص به همراه داشته و احتراق ناقص و دودهای ناشی از آن، علمکرد سنسور اکسیژن را مختل می‌سازد.
۳- هر گونه ضربه
ضربه‌های احتمالی، مانند ضربه‌هایی که در تصادفات ایجاد می‌گردد، به راحتی می‌توانند موجب خرابی سنسور اکسیژن گردند. زیرا این سنسور، ماهیت الکتریکی داشته و در مقابل ضربات به هیچ وجه ایمن شده نیست.
زمان تعویض سنسور اکسیژن خودرو
برای اطلاع از سالم بودن یا خرابی سنسور اکسیژن خودرو باید از یک مکانیک ماهر کمک بگیرید. اما در غیر این صورت طبق کیلومتر، این سنسور را تعویض نمایید. در دفترچه هر خودرو، زمان مناسب تعویض سنسور اکسیژن آورده شده است. اما به طور میانگین این زمان هر ۱۵۰ هزار تا ۱۶۰ هزار کیلومتر در نظر گرفته می‌شود.
زمان تعویض سنسور اکسیژن
با این همه، با وجود کیفیت پایین قطعات به کار رفته در خودروهای امروزی (به ویژه خودروهای داخلی)، توصیه می‌کنیم که زودتر از این‌ها نسبت به تعویض سنسور اکسیژن خودروی خود اقدام نمایید.
زمانی که برای تعویض سنسور اکسیژن اقدام می‌کنید، به هیچ وجه به سراغ سنسورهای ارزان قیمت و غیراستاندارد نروید. اگرچه این سنسورها به وفور در بازار قطعات داخلی خودرو یافت می‌شوند، اما کمتر احتمال دارد که عملکرد درست و دقیقی از آن ها دریافت کنید. با به کار بردن چنین سنسورهایی، ریسک‌های بالاتری به وجود آورده و احتمالا هزینه‌های گزافی را در آینده می‌تراشید.