دیاگ چه کاری انجام می‌دهد؟
می‌توان با اطمینان گفت که این روزها پیدا کردن تمام مشکلات خودروها، به تنهایی از پس مکانیک‌ها برنمی‌آید؛ چرا که در خودروهای مدرن امروزی عیوب متعددی به صورت پنهان و فقط در قالب یک خطای الکترونیکی ظاهر می‌شوند. برای کشف و رفع عیب این خطاها نیاز به دستگاهی به اسم Diagnostic (به صورت مخفف Diag) است. در ادامه هرآنچه باید درباره دیاگ خودرو، نحوه کار و ویژگی‌های آن بدانید را خواهید خواند.
به گزارش کارستان ؛با پیشرفت تکنولوژی، صنعت خودرو بیش از هر زمان دیگری درگیر این موج فناورانه شد. شرکت‌های خودروساز از روش‌های مدرن برای ساخت و طراحی محصولات خود استفاده می‌کردند. روش‌هایی که البته نقش کامپیوتر و الکترونیک در آنها بی‌اندازه پررنگ بوده است. طبیعی است که در چنین شرایطی دیگر دانش سنتی و قدیمی عیب‌یابی و رفع عیب خودرو جوابگوی ایرادات جدید نیست. بنا بر این نیاز به ابزاری ویژه به منظور درک پیغام‌های کامپیوتری خودرو احساس می‌شد. این ابزار در قالب دستگاهی در ظاهر ساده به اسم دیاگ ظهور کرد.
دیاگ چه کاری انجام می‌دهد؟
کارایی دیاگ
برای درک بهتر عملکرد دیاگ باید نگاهی دقیق‌تر به مغز کامپیوتری خودرو یا همان ECU بیندازیم. واحد کنترل الکترونیکی خودرو یا Electronic Control Unit که به صورت خلاصه به آن ECU می‌گویند، مرکز فرماندهی هوشمند خودروهای امروزی است. قطعه‌ای ابتدا فقط برای نظارت روی فعالیت‌های موتور خودرو تولید شده بود (به اسم Engine Control Unit) ولی بعدها با توسعه فناوری‌ها، کنترل هوشمندی روی تمام دیگر اجزای یک خودرو ایجاد کرد. درواقع ECU به خودی خود کار ویژه‌ای انجام نمی‌دهد. این قطعه تقریباً بزرگ زمانی وظیفه پیچیده خود را به نمایش می‌گذارد که بتواند اطلاعاتی را از حسگرهای سایر قسمت‌ها به دست بیاورد. این اطلاعات همواره و در هر ثانیه با استانداردهای از پیش تعریف شده کارخانه ارزیابی می‌شوند. نام بردن از قسمت‌هایی که سیگنال به ECU ارسال می‌کنند، بسیار زمان‌بر است ولی درباره گستردگی آن همین بس که این قطعه حتی روی روشن و خاموش شدن چراغ راهنما نیز نظارت می‌کند.
عمده پارامترهایی که دیاگ می‌تواند روی آنها نظارت داشته باشد شامل انژکتور، رله پمپ بنزین، استپر موتور، دور کند فن، دور تند فن، شیر برقی کنیستر، سرعت خودرو، وضعیت سیستم تهویه مطبوع، دور موتور، ولتاژ باطری، زاویه دریچه گاز، ولتاژ دریچه گاز، زمان پاشش انژکتور، سنسور ABS، زمان شارژ کویل، فشار و دمای هوای ورود به مانیفولد، دمای آب موتور و ولتاژ سنسور اکسیژن است.
انتقال داده بین ECU و قطعات مهم خودرو دائمی و پیوسته است. هرگاه عملکرد یکی از این واحدها با اختلال روبرو شود، سیگنال خطا موسوم به Error ارسال می‌شود. طبیعتاً هیچ خودرویی قابلیت نمایش دقیق ایرادهای ECU و نحوه رفع عیب آن را ندارد. به همین دلیل است که فقط به صورت روشن شدن چراغ اخطار به راننده هشدار می‌دهد. میزان و شدت خطای پیش‌آمده هرگز مشخص نمی‌شود. گاهی روشن شدن چراغ چک با یک تعمیر ساده برطرف می‌شود ولی گاهی نیز این خطا هزینه سنگینی روی دست مالک می‌گذارد.
تفسیر خطاهای ارسال‌شده به ECU توسط دستگاه دیاگ صورت می‌گیرد. دستگاهی که توسط خودروساز مجوز خواندن کدهای پنهانی و تغییرات آنها را پیدا کرده است. اگر دیاگ در دسترس نباشد عملاً هیچ اطلاعی از نحوه کارکرد خودرو مانند سلامت موتور و میزان آلایندگی و حتی مصرف آن در دسترس نخواهد بود. از سوی دیگر فقط با دستگاه دیاگ است که می‌توان خطاهای پیش‌آمده را بعد از رفع عیب، به اصطلاح پاک کرد.
به صورت خلاصه وظایف یک دستگاه دیاگ شامل نمایش و خواندن کد خطا، پاک کردن کد خطا، راه‌اندازی عملگرها، برنامه‌ریزی مجدد و نمایش اطلاعات لحظه‌ای می‌شود.
چطور باید با دستگاه دیاگ کار کرد؟
فهرست مطالب
بعد از آنکه از نحوه دقیق عملکرد دیاگ مطلع شدیم، حالا باید سراغ اجرای کار برویم. اکیداً و قویاً توصیه می‌کنیم اگر علم مخصوص کار با دیاگ را ندارید از اتصال و ورود به برنامه‌ها و تغییرات آن خودداری کنید. شروع کار با دیاگ به این صورت است که دستگاه توسط یک کابل مخصوص به پورت ویژه‌ای به اسم OBD (در مدل‌های جدید OBD II) متصل می‌شود. دستورالعمل کار کردن با دیاگ بر اساس نوع و مدل خودرو متفاوت است. گاهی اوقات دیاگ فقط در زمانی که سوئیچ باز است کار می‌کند و گاهی نیز باید خودرو را برای بررسی شرایط خاص، روشن کرد. اگرچه که در بازار مدل‌های وایرلس و بلوتوثی نیز موجود است. بعد از اتصال کابل به پورت مربوطه، وارد پنل برنامه روی دستگاه دیاگ می‌شویم. انتخاب نوع، مدل و سال ساخت خودرو نکته بسیار مهمی در زمینه استفاده از دیاگ است. دستگاه یک بار کل سیستم الکترونیکی خودرو را بازرسی می‌کند.
فرض کنید سنسور اکسیژن خودرویی دچار ایراد شده است. بنا بر این حسگر مربوطه اطلاعات غلطی را به ECU ارسال می‌کند و ECU نیز نمی‌تواند آن را به درستی تشخیص دهد و به همین چراغ چک روشن می‌شود. وقتی دستگاه دیاگ این ایراد را پیدا می‌کند، کد خطای مربوطه را به کاربر اعلام می‌کند. گاهی چند خطای مرتبط نیز معرفی می‌شود. بسیار مهم است که بعد از رفع عیب، یک بار دیگر دستگاه دیاگ به خودرو متصل شود. چراکه نیاز است قطعه جدید به ECU معرفی شود. در غیر اینصورت حتی در صورت تعمیر و یا رفع عیب باز هم شاهد روشن شدن چراغ چک هستیم.
انواع دیاگ
با توجه به حساسیت عملکرد ECU، شرکت‌های مختلفی اقدام به طراحی و ساخت دستگاه‌های دیاگ می‌کنند؛ اما اصلی‌ترین نکته در این میان، شرایط و نوع کاربری است که در ادامه درباره آن بیشتر توضیح می‌دهیم.
دیاگ شرکتی
خودروسازان بر اساس ECU نصب شده روی محصولات خود، از دستگاه‌های دیاگ ویژه‌ای استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها فقط در اختیار نمایندگی‌های اصلی و یا تعمیرکاران مجاز است. دیاگ شرکتی معمولاً با تعداد زیادی از مدل‌ها سازگار نیست ولی در مقابل به دلیل همین ساخت و طراحی انحصاری، دقت و عملکرد بالایی دارد.
دیاگ مالتی‌برند
در مقابل شرکت‌هایی هم هستند که با استفاده از کدهای از پیش تعریف‌شده اقدام به ساخت دستگاه دیاگی می‌کنند که قابلیت اتصال به تعداد زیادی از خودروها را دارد. مدل‌های پیشرفته این نوع دیاگ، در فواصل زمانی معین نیازمند یک به‌روزرسانی پایگاه داده خود و بارگذاری اطلاعات خودروهای جدید هستند.
دیاگ‌های متفرقه
شاید در برخی از تبلیغات اصطلاح دیاگ جیبی را دیده باشید. این مدل از دیاگ واقعاً کوچک و به اندازه یک کف دست است. اغلب این مدل‌ها اطلاعات خروجی را از طریق بلوتوث به نرم‌افزار مربوطه ارسال می‌کنند. چراکه حجم کوچک آنها قابلیت تعبیه شدن نمایشگر را ندارد. طبیعی است که دیاگ‌های جیبی در خواندن خطاها محدودیت بیشتری نسبت به مدل‌های بزرگ‌تر دارند. تا جایی که حتی یک دیاگ جیبی فقط برای از بین بردن یک خطای خاص ساخته می‌شود.
نکته پایانی
برخی از تعمیرکاران خود را متخصص برق و دیاگ معرفی می‌کنند، در مواجهه با خطاهای ظاهراً ساده فقط اقدام به پاک کردن آن می‌کنند. فراموش نکنید که این خطا به طور حتم با دلیل مشخصی به ECU مخابره شده است. پاک کردن خطاها توسط دیاگ می‌تواند عواقب وخیمی به همراه داشته باشد.
منبع:همراه مکانیک