علت خطای گرمکن سنسور اکسیژن چیست ؟

یکی از قطعات کوچک خودرو که در عملکرد آن تاثیر می گذارد ، سنسور اکسیژن است . این سنسور در سیستم کنترل سوخت نقش اساسی بازی می کند . سیستم کنترل سوخت با نمونه برداری از این سنسور بازخورد می گیرد تا مقدار سوخت و دیگر عوامل را کنترل کند . سنسور اکسیژن در حقیقت مقدار اکسیژن نسوخته در اگزوز را نشان می دهد و معادل میزان اکسیژن نسوخته ولتاژی تولید می کند که در کمترین غلظت اکسیژن ، معادل 0.1 ولت و در بیشترین غلظت ، معادل 0.9 ولت می باشد .

ECU از این سیگنال ولتاژی استفاده می کند تا بفهمد سوخت چگونه در سیلندر محترق شده است و پس از آن می تواند به بهترین شکل ممکن غلظت سوخت در برابر هوا را تعیین کند . به این ترتیب مصرف خودرو کم می شود و دود خروجی از اگزوز تمیزتر خواهد بود . در خودروهای پیشرفته تر امروزی که از سیستم عیب یابی نسل 2 مستقر در خودرو یا (On-Board Diagnostics – OBD-II) استفاده می‌ کنند ، یک سنسور اکسیژن هم بعد از کاتالیست قرار می گیرد تا راندمان این کاتالیست را مورد بررسی قرار دهد .

اگر مدار سنسور اکسیژن باز شود ( بعنوان مثال سیم آن قطع شود ) یا اتصالی کند و یا سنسور خراب شود و مقداری خارج از محدوده ولتاژ کاری نشان دهد ، معمولا یک کد خطا (Fault) تولید خواهد کرد که چراغ چک یا سرویس خودرو را روشن خواهد کرد . با متصل شدن به ECU  و خواندن کد خطا می توان به خرابی سنسور اکسیژن پی برد . همچنین ممکن است سنسور اکسیژن خودرو ولتاژ نادرستی در خروجی تولید کند و پیام اشتباهی به سیستم کنترل سوخت ارسال نماید ، اما به این دلیل که عدد آن در محدوده مجاز است ، کامپیوتر خودرو به خرابی آن پی نبرد .

به این ترتیب نه کد خطایی تولید می شود و نه چراغ چک یا سرویس خودرو روشن می شود . در چنین وضعیتی معمولا میزان آلایندگی خودرو زیاد می شود و مصرف سوختش هم افزایش می یابد یا ممکن است قدرت موتور کم شود . بنابراین توجه داشته باشید که نبود آلارم یا اخطار مشخص در خودرو به این معنا نیست که سنسور اکسیژن به خوبی کار می کند .

کارایی و راندمان سنسور اکسیژن با افزایش عمر آن کاهش می یابد و همچنین جرم و ذراتی که در طول سال ها روی این سنسور می نشینند ، می توانند سبب کاهش ولتاژ خروجی شوند . از جمله مواد و ذراتی که سبب خرابی سنسور اکسیژن می شوند و در اگزوز وجود دارند ، می توان به سرب ، سیلیکون ، سولفور ، روغن سوخته و حتی برخی افزودنی های سوخت اشاره کرد .
حتی موادی که در محیط یافت می شوند مانند آب پاشیده شده ، نمک وگل ولایی که روی سطح جاده وجود دارند ، می توانند به خرابی این سنسور سرعت ببخشند .

با پیر شدن و خرابی تدریجی سنسور اکسیژن ، سیستم کنترل سوخت نمی تواند واکنش سریعی از خود نشان دهد و سوخت و هوا را به نسبت دقیقی ترکیب کند تا آلایندگی به حداقل برسد . با خراب شدن سنسور اکسیژن ، در حقیقت سیستم کنترل سوخت بازخوردی از عمل کرد خود ندارد و یک سیستم کنترل حلقه باز خواهیم داشت که معمولا ترکیب سوخت و هوا غلیظ تر از حالت عادی خواهد بود ، مصرف سوخت وآلایندگی خودرو بیشتر خواهد شد و ممکن است کاتالیست گران قیمت خودروی شما صدمه ببیند .

سنسور اکسیژن در اصل آنالیز کننده ی دود خروجی از اگزوز است . این سنسور در بعضی خودروها یک عدد وجود دارد و در بعضی خودرو ها ، بسته به نوع سیستم کنترل کننده ی آلاینده ، چندین سنسور وجود دارد . در خودروهای یورو 4 معمولا دو سنسور اکسیژن قرار دارد که سنسور اکسیژن شماره ی یک قبل از کاتالیزور و سنسور اکسیژن دو بعد از کاتالیزور قرار دارد ‌.

سنسور اکسیژن چیست؟

سنسور اکسیژن (O2 Sensor) توسط کمپانی رابرت بوش در دهه 1960 معرفی شد و به سرعت به یکی از مهم ‌ترین فناوری ‌های مسئول جهت کاهش انتشار گازهای خروجی از اگزوز تبدیل شد . امروزه این دستگاه در طیف گسترده‌ ای از اتومبیل ‌های آسیایی ، اروپایی و آمریکایی تعبیه می‌ شود و کار اصلی‌ آن نظارت بر میزان اکسیژن موجود در اگزوز است.

انواع مختلفی از حسگرهای اکسیژن وجود دارند که شامل سنسورهای کلاسیک هستند و جزو مدل‌های قدیمی محسوب می‌ شوند ؛ همچنین حسگرهای نسبت سوخت به هوا یا AFR که در دسته پیشرفته‌ ترین آن ‌ها قرار می‌ گیرند . سنسورهای مدرن AFR ، توانایی تشخیص مقدار دقیق اکسیژن موجود در اگزوز را بدون تأخیر و در زمان واقعی دارند .

سنسور اکسیژن معیوب، می‌تواند به خودرو و محیط‌زیست آسیب برساند ؛ زیرا با وجود ترکیب اشتباهی از سوخت و اکسیژن در موتور ، آلاینده‌ های بیشتری از اگزوز خارج می ‌شوند . مبدل کاتالیزوری همچنین می‌ تواند آسیب بزرگی را متحمل شود ؛ زیرا به منظور داشتن عملکردی صحیح ، به ترکیب خاصی از اکسیژن متکی است .

1- روشن شدن چراغ چک و بررسی آن

اگر سنسور اکسیژن معیوب باشد یا نارسایی در آن وجود داشته باشد ، چراغ چک موتور روشن می‌ شود . به ‌محض روشن شدن این چراغ ، خودروی خود را نزد مکانیک مجرب ببرید . این چراغ می ‌تواند بنابر دلایل مختلفی روشن شود ، بنابراین مهم است که توسط یک متخصص که می ‌تواند به‌ درستی علت دقیق آن را تشخیص دهد ، بررسی شود . اگر وسیله‌ نقلیه ‌ای دارید که مسافت طولانی را پیموده است ، احتمالاً سنسور اکسیژن معیوب آن ، نیاز به تعویض دارد .

2- مسافت پیموده شده گاز معیوب و بوی تخم مرغ فاسد

اگر سنسور اکسیژن خراب شود ، سیستم‌ های انتقال سوخت و احتراق سوخت خاموش می‌ شوند . اگر سنسور اکسیژن معیوب ، ترکیب نسبت هوا به سوخت را قطع کند یا سوخت زیادی به موتور تزریق کند ، مسافت پیموده شده گاز خودرو ، کاهش می ‌یابد . این سوخت اضافی در موتور ، می ‌تواند بویی نظیر تخم مرغ فاسد شده و گوگرد ایجاد کند و حتی ممکن است دود سیاهی را از اگزوز خارج کند . اگر خودتان بیشتر اوقات مخزن گاز را پُر می ‌کنید ، یادداشت کنید که چند گالن استفاده کردید و چند مرتبه آن را پُر کردید . اگر بیش از حد طبیعی باشد ، باید یک مکانیک حرفه ‌ای پیدا کنید تا سنسور اکسیژن را بررسی کند .

3- عملکرد نادرست موتور

هنگامی ‌که سنسور اکسیژن خودرو در حال خراب شدن است ، ممکن است متوجه شده باشید که وسیله نقلیه به شکلی ناهنجار ، نا امید کننده یا به‌ طور نامنظم کار می ‌کند . همچنین ممکن است سایر مشکلات عملکرد موتور مانند کم ‌شدن قدرت و توقف را نیز مشاهده کنید . از آنجایی ‌که خروجی سنسور اکسیژن به کنترل زمان موتور ، فواصل احتراق و نسبت میزان هوا به سوخت کمک می‌ کند ، یک سنسور معیوب ، می ‌تواند این کارکرد ‌های صحیح را مختل کند و باعث عملکرد نادرست موتور یا متوقف ‌کردن آن و سایر موارد مرتبط با آن شود .

4- رَد شدن در تست آلایندگی

اگر در شرایطی زندگی می ‌کنید که به‌طور منظم خودروی خود را تحت تست‌ های آلایندگی قرار می ‌دهید ، پس اگر سنسور اکسیژن خراب باشد ممکن است در آزمایش شکست بخورید . حسگر اکسیژن خراب ، موجب انتشار مقادیر زیادی کربن می ‌شود که نیمی از تست ‌های آلایندگی را رَد می‌ کند ؛ بنابراین درصورت عدم موفقیت در آزمایش ، می ‌توان حدس زد که حسگر اکسیژن خراب ‌شده ‌است . این مورد لزوماً ممکن است با سنسور اکسیژن در ارتباط نباشد ، اما به محض بررسی مشکل اصلی آشکار می ‌شود .

5-  بالا بودن دور موتور در زمان توقف خودرو

نرخ عادی دور موتور RPM در زمانی که خودرو در سطح صاف ( تراز ) متوقف است ، زیر 1000 است ، اما اگر برای مثال دور موتور خودروی شما حداکثر تا 2000 یا 3000 بالا ‌رود ، با یک مشکل جدی مواجه هستید . این مورد می ‌تواند نشانه ‌ای از مشکلات خودرو از جمله حسگر اکسیژن باشد . از آنجا که خروجی سنسور اکسیژن به کنترل زمان موتور ، فواصل احتراق و نسبت هوا به سوخت کمک می ‌کند ، یک سنسور خراب می‌ تواند کارکرد های صحیح خودرو را مختل کرده و باعث نامنظم شدن ریتم موتور شود .

گرمکن سنسور اکسیژن چیست ؟

داخل سنسور اکسیژن دارای قطعه ای سرامیکی است که  برای کار کردن از همان لحظه ی اولیه ی استارت ، نیاز دارد قبل از گرم شدن اگزوز گرم شود . برای زودتر گرم شدن سرامیک سنسور ، نیاز به یک گرم کن و یا همان هیتر است . این گرم کن از لحظه ی باز کردن سوئیچ شروع به گرم کردن سنسور می کند . سرامیک گرم شده راح تر و بهتر گاز های آلاینده را آنالیز می کند .

چرا گرمکن سنسور اکسیژن می سوزد ؟

سوختن گرمکن سنسور اکسیژن علت های مختلفی می تواند داشته باشد . از مهم ترین دلایل سوختن گرمکن سنسور اکسیژن می تواند از موارد زیر باشد.

1- ضربه خوردن به سنسور اکسیژن باعث قطع شدن و سوختن گرمکن می شود

2- روغن سوزی و یا سوختن واشر سرسیلندر خودرو

3- ریختن مایعات روی سنسور اکسیژن

4- اتصالی در سیم کشی خودرو و نوسانات برق خودرو

5- جوشکاری بر روی خودرو و اگزوز خودرو

6- پر شدن کاتالیزور

از کجا متوجه بشویم که گرمکن سنسور اکسیژن آسیب دیده است ؟

دستگاه دیاگ را به خودرو وصل کنید . خودروی خود را انتخاب کنید و ECU  خودروی خود را انتخاب کنید. وارد قسمت دیدن خطاها بشوید . اگر خطایی با کد P0141 و یا خطای گرمکن سنطور اکسیژن مشاهده کردید ، گرمکن سنسور اکسیژن آسیب دیده است .

خراب بودن گرمکن سنسور اکسیژن چه تاثیری در کارکرد خودرو دارد؟

اگر قسمت سرامیکی و سنسوری سنسور اکسیژن خودرو سالم باشد و فقط گرمکن آسیب دیده باشد مشکل خاصی برای خودرو ایجاد نمی شود . فقط برای بهتر کار کردن خودرو در صبح ها ، باید به خودرو فرصت بدهید تا گرم شود . ولی خطای گرمکن سنسور اکسیژن باعث روشن شدن چراغ چک خودروی شما می شود . گرم کردن خودرو حتما در خودرو های پژو 206 تیپ 2 تولید از سال 86 تا 91 بعلت وجود دریچه گاز برقی توصیه می شود .

چگونه می ‌توان خرابی سنسور اکسیژن را تشخیص داد ؟

اگر ابزار صحیحی برای تشخیص سنسور اکسیژن معیوب در اختیار دارید ، می‌ توانید به تنهایی مشکل را تشخیص دهید . این دستگاه ‌ها شامل یک رابط و اسکنر OBD2  ( دستگاه دیاگ ) و یک ولت ‌سنج دیجیتالی هستند و از یک پِراب اکسیژن در کنار ولت ‌سنج استفاده می ‌شود تا مستقیماً سنسور اکسیژن را آزمایش کند . تمام کاری که باید انجام دهید این است که سیم‌ هایی که سنسور را احاطه می ‌کنند را بررسی کنید که آیا هنوز در شرایط خوبی قرار دارند یا خیر ؟ پس از اتمام این مرحله باید موتور را روشن کنید و منتظر گرم شدن آن باشید . رانندگی با ماشین به مدت حدود بیست دقیقه به اندازه کافی موتور را گرم می ‌کند . پس از گرم شدن کافی خودرو می‌ توانید آن را خاموش کنید تا تشخیص انجام شود .

بسته به جایی که سنسور معیوب در آن قرار دارد ، با استفاده از جک ، کف ماشین را بلند کنید تا با خیال راحت وسیله نقلیه را در جای خود به شکلی ثابت نگه دارید . هنگام اندازه ‌گیری احتیاط کنید ، چون منیفولد و لوله‌ های خروجی داغ هستند و در نتیجه ممکن است دچار سوختگی شوید .

کنتور مجهز به کاوشگر ، قرمز و سیاه است . اگر سنسور دو یا سه سیم داشته باشد ، باید کاوشگر قرمز را به سیم سیگنال وصل کنید و کاوشگر سیاه را به پایه مناسبی در موتور خود وصل کنید ، اما اگر سنسورهای اکسیژن دارای چهار سیم باشند ، لازم است کاوشگر سیاه را به سیم پایه سنسور وصل کنید . در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر در این فرآیند ، حتماً دفترچه تعمیر خودرو خود را به‌همراه داشته باشید .

پس از برقراری همه اتصالات ، موتور را راه ‌اندازی کرده و سیگنال‌ های ولتاژ را بر روی ولت‌ سنج خود بررسی کنید . ولتاژ سنسور باید در محدوده 0.1 تا 0.9 ولت باشد . یک سنسور معیوب، یک سیگنال کاملاً متفاوت تولید می ‌کند که یا خیلی بالا یا خیلی پایین است .