همه چیز درباره جک زدن زیر خودرو + تصاویر

توجه: اگر مدت‌زمان زیادی قرار است خودرو بلند شود حتماً از خرک استفاده شود. جک‌ها چه از نوع هیدرولیکی و چه از نوع مکانیکی نباید برای مدت‌زمان طولانی تحت بار باشند در غیر این صورت امکان خلاص‌شدن جک و ایجاد خطر وجود دارد.

نقاط جک زدن زیر خودرو

برای انتخاب نقطه مناسب جک زدن زیر خودرو باید به چند موردتوجه کرد. شکل 7 این موارد را نشان می‌دهد.

شکل 7- نکات مهم جهت انتخاب محل جک زدن

به‌عنوان‌مثال استفاده از جک چهارستون برای سرویس و تعمیرات روی چرخ مانند، تعویض تایر، لنت‌ها، کمک‌فنرها و…. قابل‌استفاده نیست.
انتخاب نامناسب محل جک زدن زیر خودرو ممکن است منجر به خسارات مالی و حتی جانی شود. به فیلم زیر توجه کنید.

دانلود

نکته: هر شرکت خودروساز برای تعویض تایر، محل قراردادن جک را در کتاب راهنمای مشتری آن خودرو معرفی می‌کند شکل 8 نمونه‌ای از این موارد را نشان می‌دهد.

شکل 8- نمونه راهنمای مشتری برای محل جک زدن زیر خودرو برای تعویض چرخ

همانطور که در شکل 8 نیز مشخص است تقریباً در بیشتر خودرو ها نقاط نشان‌داده‌شده مشابه هستند؛ اما باید توجه داشت ساختار بدنه و شاسی در تعیین محل قراردادن جک اهمیت بسیاری دارد. در اینجا برخی از موارد مهم در یافتن این نقاط را معرفی می‌کنیم.

A: خودرو محرک جلو B: خودرو محرک عقب

1- مرکز گرانیگاه خودرو 2- محل قرارگرفتن جک سوسماری 3- محل قرارگرفتن سایر جک‌ها

شکل 9- نقاط استاندارد قرارگرفتن جک

در ادامه معروف‌ترین محل‌ها برای جک زدن زیر خودرو معرفی می‌شود.

محل جک زدن زیر خودرو: لبه‌های جانبی شاسی یا بدنه بین چرخ جلو و عقب

همانطور که در شکل‌ها بالا نشان داده شد شناخته‌شده‌ترین نقطه برای جک زدن لبه‌های جانبی شاسی یا بدنه در فاصله بین چرخ جلو و عقب است.

شکل 10- محل قرارگرفتن جک روی لبه جانبی بدنه

شکل 11 به‌صورت واقعی این نمونه را نشان می‌دهد.

شکل 11- نمونه واقعی جک زدن جانبی

استفاده از لاستیک‌های محافظ بین جک و بدنه احتمال ایجاد خرابی روی بدنه را بسیار کاهش می‌دهد. َ(شکل 12)

شکل 12- استفاده از لاستیک‌های ضربه‌گیر بین جک و بدنه

نکته: باید توجه شود اگر خودرو دارای شاسی مجزا است. ممکن است کمی محل قرارگرفتن جک متفاوت باشد. شکل 13 نمونه‌ای از جل زدن روی خودرویی که شاسی متفاوت دارد نشان می‌دهد.

دایره سبز: محل قرارگرفتن جک دایره زرد: محل قرارگرفتن خرک

شکل 13- محل قراردادن جک و خرک

شکل 14 – پایه شاسی خاص قرارگرفتن جک

محل جک زدن زیر خودرو: جلو و عقب خودرو

گاهی لازم است قسمت جلو یا عقب خودرو به‌صورت متوازن بالا برود (نه اینکه فقط یک سمت بالا باشد و سمت دیگر روی زمین) در چنین مواردی باید حتماً قبل از جک زدن زیر خودرو بررسی شود. شکل 15- نقاط مناسب برای این حالت را نشان می‌دهد.

شکل 15- جک (سوسماری) زدن قسمت جلو و عقب خودرو

توجه کنید که جک باید زیر رام موتور قرار بگیرد. (شکل 16)

شکل 16- جک زدن زیر رام موتور

از قراردادن جک زیر کارتل یا گیربکس یا جعبه‌فرمان و میل‌های فرمان خودداری شود. کارتل‌ها یا از ورق نازک فولادی هستند و یا در برخی خودرو ها از آلیاژ آلومینیوم، جک زدن زیر آنها سبب دفرمه شدن و یا شکستگی خواهد شد.

توجه: برخی خودرو ها سینی زیر موتور کاملاً مجموعه زیر موتور را می‌پوشاند و ظاهراً دسترسی به رام وجود ندارد. در این گونه موارد معمولاً نقطه‌ای مانند شکل 17 برای قراردادن جک در نظر می‌گیرند.

شکل 17- نمونه محل استاندارد شرکتی برای جک زدن زیر سینی جلو

برای جک زدن در عقب خودرو نیز همین موارد مهم هستند. اگر خودرو جلو محرک است معمولاً در بخش عقب دارای رام یا اکسل است که محل مناسبی برای جک زدن خواهد بود. اگر خودرو عقب محرک یا چهارچرخ محرک است. به پوسته دیفرانسیل‌عقب توجه شود. درصورتی‌که پوسته فولادی یا چدنی است می‌توان به‌عنوان تکیه‌گاه جک استفاده کرد. توجه کنید که جک‌های شخصی شاید تحمل وزن سمت جلو و یا عقب خودرو به‌صورت کامل را نداشته باشند. پیشنهاد می‌شود در این موارد از جک سوسماری استفاده شود.

شکل 18 – نمونه قراردادن جک در قسمت عقب خودرو

نکته: همانطور که اشاره شد در برخی خودرو ها برای تعویض تسمه تایم یا دینام از جک استفاده میکنند تا پس از شل شدن دسته موتور بتوان حرکت موتور را کنترل کرد و جلو افتادن آن را گرفت. معمولا در اینگونه موارد استفاده از موتور بند بار توصیه میشود ، موتور بند اصلی نگهداری موتور را بر عهده دارد و جک فقط به عنوان کمکی (ساپورتر) زیر لبه ای از موتور که استحکام جنس قوی تری دارد مانند رام موتور قرار داده میشود در صورتی که رام موتور به صورت مناسب در دسترس نباشد جک زیر لبه های جانبی قرار داده می شود (فراموش نشود بار روی جک بسیار کم است و موتور بند وظیفه تحمل بار اصلی را دارد) حتی در این گونه موارد نیز استفاده مستقیم از لبه جک پیشنهاد نمیشود. بلکه با کمک یک لاستیک ضربه گیر یا یک چوب بین بدنه موتور و جک توسط شرکت های خودرو ساز توصیه شده است. جک به عنوان نمونه شکل 19 نحوه استفاده از موتور بند و جک برای تعویض تسمه تایم در نوعی موتور را نشان میدهد.

شکل 19- استفاده از موتور بند و جک ساپورتر برای تعویض تسمه تایم

ضروری است هنگام استفاده از جک تمامی نکات ایمنی فردی و کارگاهی رعایت شود تا منجر به آسیب دیدن افراد یا قطعات نشود.
در پایان باید یادآوری کرد، علاوه بر استفاده از جک به عنوان بالابر به عنوان وظیفه اصلی و یا ساپورتر به عنوان وظیفه کمکی گاهی نیز به عنوان فشرده‌کننده نیز استفاده میشود ؛ مثلاً در هنگام نصب کمک‌فنرها، در چنین مواردی هم باید به استحکام قطعات توجه داشت در غیر این صورت مجموعه دچار آسیب خواهد شد./ایمگ

نویسنده: مهندس بهروز خطیبی