سیستم HAC چیست؟
HAC چیست؟
هفته گذشته یکی از خوانندگان هفته‌نامه، سوالی را در مورد سیستم‌های HAC و DAC به سیستم پیامک هفته‌نامه ارسال کرد. کارکرد سیستم DAC را در ستون پاسخ به سوالات می‌خوانید اما با توجه به اینکه تشریح HAC کمی مفصل بود، آن را به صورت جداگانه ارائه کردیم.HAC مخفف عبارت Hill-start Assist Control که می‌توان آن را به عنوان سیستم کمکی کنترل برای آغاز حرکت در شیب ترجمه کرد.
در زمان حرکت در سربالایی‌ها، بدون شک یکی از بزرگترین مشکلات، آغاز حرکت است. وضعیتی را در نظر بگیرید که در یک سراشیبی نسبتاً تند شهری (که در شهر‌های کوهستانی ایران امری عادی است) در ترافیک هستید. در زمان شروع حرکت، در فاصله زمانی کوتاهی که میان رها کردن پدال ترمز تا فشردن پدال گاز و همزمان با آن درگیر کردن کلاچ وجود دارد، خودرو به دلیل وزن خود تمایل دارد به سمت پایین شیب حرکت کند و به همین دلیل مقداری به عقب می‌آید. همین حرکت رو به عقب ممکن است باعث برخورد خودروی شما با خودروی پشتی شود. برای رفع این مشکل باید در سریع‌ترین زمان ممکن عمل رها کردن ترمز و فشردن پدال گاز و رها کردن کلاچ را انجام دهید. این کار نیاز به مهارت کافی دارد اما در همین شرایط هم به مرور سیستم کلاچ خودرو به دلیل فشار ناگهانی که به آن وارد می‌شود فرسوده شده و آسیب می‌بیند ضمن آنکه اگر مهارت و تجربه راننده کافی نباشد خودرو خاموش می‌شود و یا رو به عقب حرکت می‌کند. به همین دلیل آغاز حرکت در مسیرهای سربالایی همواره برای بسیاری یک دغدغه است. در مسیرهای کوهستانی خارج از شهر نیز مسایل دیگری وجود دارد چرا که در صورت فشار بیش از حد به پدال گاز ممکن است خودرو بکسوات کرده و گیر کند.
یکی از راه حل‌هایی که برای این منظور استفاده می‌شود بهره‌گیری از ترمز دستی است. به این شکل که در زمان آغاز حرکت ترمز دستی را می‌کشند و مانند زمانی که خودرو در سطح صاف قرار دارد شروع به حرکت می‌کنند و در زمانی که خودرو آمادگی حرکت رو به جلو دارد، ترمز دستی را رها می‌کنند. برای کمک به رانندگان در چنین شرایطی سیستم‌هایی توسعه پیدا کردند تا آغاز حرکت در این مسیرها را تسهیل کنند.
اصول کلی این سیستم‌ها همانند استفاده از ترمز دستی است با این تفاوت که به جای استفاده از ترمز دستی، این سیستم به طور خودکار از ترمز عادی برای این منظور استفاده می‌کند. به این ترتیب در زمانی که راننده در سربالایی پا را از پدال ترمز بر‌می‌دارد تا پدال گاز را بفشارد، پدال ترمز همچنان درگیر باقی می‌ماند. این سیستم تنها زمانی که خودرو بر روی یک سربالایی قرار دارد کاربرد خواهد داشت به همین دلیل لازم است ابتدا خودرو شیب را تشخیص دهد. برای این منظور از سنسوری برای تشخیص دادن میزان شیب مسیر استفاده می‌شود. وقتی شیب از حد معینی فراتر رفت، سیستم آماده می‌شود و زمانی که خودرو به طور کامل توقف کند و موتور روشن باشد و گیربکس نیز در دنده باشد (و یا در سیستم‌های گیربکس اتوماتیک وضعیت D) سیستم وارد عمل می‌شود.
تا زمانی که پای راننده بر روی پدال ترمز است این سیستم نقشی ندارد اما به محض برداشتن پا از پدال ترمز این سیستم شروع به کار می‌کند و ترمزها را با وجود آنکه پای راننده بر روی پدال ترمز نیست، درگیر نگه می‌دارد.
برای رها کردن پدال ترمز، راه حل‌های مختلفی وجود دارد. تویوتا در نسل قبلی خودروهای آفرود خود، این سیستم را به گونه‌ای تنظیم کرده بود که پس از حدود پنج ثانیه آزاد شود. پس از آن سیستم‌های مکانیکی برای خودروهایی مجهز به گیربکس دستی توسعه پیدا کرد که متناسب با وضعیت پدال کلاچ و گاز، ترمز را رها می‌کرد اما نسل جدید این سیستم‌ها به طور کامل هوشمند و الکترونیکی شده‌اند.
در نسل جدید این سیستم، سنسور شیب، میزان شیب مسیر را می‌‌سنجد، سنسور وزن میزان بار خودرو را اندازه می‌گیرد و سنسور گشتاور، میزان گشتاور موتور را بر‌آورد می‌کند و سنسور چرخش، وجود حرکت در چرخ‌ها و جهت آن را ارزیابی می‌کند. این اطلاعات در نهایت به ECU می‌رود.
ECU متناسب با میزان بار بر روی خودرو و شیب مسیر و الگوریتمی که به این منظور برایش تعریف شده است، میزان گشتاور لازم برای شروع حرکت را بر آورد می‌کند و تا زمانی که گشتاور موتور به این مقدار نرسد، ترمزها را آزاد نمی‌کند و وقتی میزان گشتاور موتور از طریق فشردن پدال گاز افزایش یافت، ترمزها به صورت خودکار آزاد می‌شوند. اگر به هر دلیل با رها شدن ترمزها، خودرو رو به عقب حرکت کند، سنسورهای موجود در چرخ‌ها با تشخیص این مطلب و ارسال آن به ECU بار دیگر ترمزها را درگیر می‌کنند تا فرآیند بار دیگر آغاز شود و خودرو رو به عقب حرکت نکند