کروکی تصادف چیست و انواع آن کدامند؟
تصادف رانندگی، یکی از پیشامدهای ناخوشایندی است که بسیاری از افراد حداقل یک‌بار در زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. قوانین مربوط به تصادفات در سال‌های اخیر، تغییر زیادی کرده است و بعضاً باعث سردرگمی افراد می‌شود. به همین دلیل، تصمیم گرفتیم تا در این مقاله از مجله خودروی همراه مکانیک، به‌صورت تخصصصی به مبحث کروکی تصادف و قوانین مربوط به آن بپردازیم. امیدواریم که هیچ‌گاه دچار تصادف نشوید؛ اما اگر برخورد اجتناب‌ناپذیر بود، آگاهی از قوانین می‌تواند بسیار راهگشا باشد.
✅ کروکی تصادف چیست و انواع آن کدامند؟
کروکی تصادف به زبان ساده، همان نقشه تصادف است که از نمای بالا و توسط افسر کارشناس تصادفات رسم می‌شود. به‌صورت کلی، دو نوع کروکی داریم: نوع اول که به آن کروکی ترسیمی – تشریحی نیز گفته می‌شود، در تصادفات منجر به جرح یا فوت و هم‌چنین تصادفاتی که یکی از طرفین از دیگری شکایت داشته باشد، (اصطلاحاً تصادف‌های غیرسازشی) کاربرد دارد. در این نوع کروکی، نقشه معبر محل وقوع تصادف، وسایل نقلیه و مسیر حرکت آن‌ها و هم‌چنین نحوه برخورد ترسیم می‌شود. ضمن این‌که اگر یکی از طرفین تصادف، عابر پیاده یا راکب موتورسیکلت باشد، باید محل دقیق زمین‌خوردن وی نیز مشخص شود.
افسر ترسیم‌کننده کروکی ترسیمی – تشریحی، موظف است هرکدام از شکل‌های ترسیم‌شده را شماره‌گذاری کند و با درج هر شماره در صفحه، توضیحات لازم را ارائه دهد تا شرایط صحنه برخورد برای طرفین تصادف، شرکت بیمه و یا مقام قضایی، روشن و بدون ابهام باشد. علاوه‌براین، باید شرح دقیق حادثه با جزئیات کامل و علت‌های رخداد، در پشت برگه نوشته شود. در پایان این توضیحات، علت اصلی تصادف نیز که به آن «علت تامه» می‌گویند، توسط افسر بیان می‌شود که این علت تامه، درواقع ملاک صدور رأی قاضی خواهد بود. در قسمت پایین برگه کروکی نیز، لازم است تا مشخصات طرفین تصادف (شامل نام و نا‌م‌خانوادگی، کدملی، شماره پلاک، شماره بیمه و…) درج و قسمت‌های آسیب‌دیده وسیله نقلیه نیز با علامت‌زدن مشخص شود.
اما نوع دوم کروکی در تصادف‌های منجر به خسارتی استفاده می‌شود که طرفین هیچ شکایتی از یکدیگر ندارند و اصطلاحاً، تصادف سازشی است. این نوع کروکی فقط شامل مشخصات وسایل نقلیه، مشخصات راننده‌ها و قسمت‌های آسیب‌دیده وسایل نقلیه (به‌صورت چک‌لیست) است. ضمن این‌که در قسمت پایین برگه، شرح مختصری از تصادف و علت تامه آن درج و از هر دو طرف نیز امضا گرفته می‌شود.
برای روشن‌ترشدن موضوع، بهتر است به جای پاسخ‌دادن به سؤال بالا، برعکس این سؤال را پاسخ دهیم و بگوییم در چه مواقعی به کروکی تصادف نیاز نداریم. اگر تمامی شرایط زیر برقرار باشند، نیازی به کروکی نیست و طرفین تصادف می‌توانند بدون تماس با پلیس و با مراجعه به شرکت بیمه‌گذار طرف مقصر، ترتیب پرداخت خسارت را بدهند:
تصادف بین دو خودروی سبک متحرک صورت گرفته باشد.هر دو راننده دارای گواهینامه متناسب با نوع خودرو و بیمه‌نامه معتبر باشند.هیچ‌کدام از خودروهای تصادف‌کرده، متعلق به نهادهای نظامی نباشند.تصادف به‌صورت شاخ‌به‌شاخ نباشد.علت تصادف، حرکت با دنده عقب یا عبور از چراغ قرمز نباشد.بیمه‌نامه طرفین تصادف، با سال قبل پیوسته باشد. (پس از اتمام مدت اعتبار بیمه سال قبل، مالک بلافاصله و بدون وقفه زمانی، بیمه‌نامه جدید تهیه کرده باشد.)حداقل ۲۰ روز از زمان صدور بیمه‌نامه طرفین تصادف گذشته باشد.طرف مقصر، مقصربودن خود را قبول داشته باشد یا به عبارت دیگر، هیچ‌کدام از طرفین شکایتی از دیگری نداشته باشند.طرف غیرمقصر، قصد دریافت خسارت در شهر محل تصادف را داشته باشد.طرف مقصر، قصد استفاده از بیمه بدنه را نداشته باشد.مبلغ خسارت وارده به خودروی غیرمقصر، کم‌تر از ۱۶ میلیون تومان باشد.تصادف منجر به جرح یا فوت نباشد.
شرط‌های شماره ۱ و ۹، ممکن است کمی مبهم باشند. به این خاطر، خالی از لطف نیست که کمی بیش‌تر این شرط‌ها را کالبدشکافی کنیم. شرط شماره ۱ بیان می‌کند که اگر یکی از طرفین تصادف، خودروی سنگین، عابر پیاده، موتور سیکلت، دوچرخه یا شیء ثابت (درخت، تیر چراغ برق و…) باشد یا اگر تصادف بین بیش‌تر از دو وسیله نقلیه صورت گرفته باشد، (تصادف زنجیره‌ای) حتماً به کروکی نیاز داریم. ضمن این‌که در موارد واژگونی خودرو نیز حتماً به کروکی نیاز است.
شرط شماره ۹ نیز مربوط به زمانی است که طرف غیرمقصر، در شهری غیر از شهر محل سکونت خود تصادف کند. در این مورد، اگر وی بخواهد مراحل دریافت خسارت و تعمیر خودرو را در شهر خود انجام دهد، باید حتماً با کروکی پلیس به شعبه بیمه شهر محل تصادف مراجعه و تأییدیه اخذ کند.
✳️جمع‌بندی
به‌عنوان جمع‌بندی، بهتر است با هم مرور کنیم که اگر تصادف کردید، چه اقداماتی را باید انجام دهید. اول باید بدانید که در تصادفات منجر به خسارت (حتی خسارت شدید) نیازی به حفظ صحنه تصادف نیست و بهتر است در صورت امکان، با حفظ خونسردی خودروها را به حاشیه مسیر هدایت و راه را باز کنید و سپس با پلیس تماس بگیرید. مطمئن باشید که حقی از شما ضایع نخواهد شد و کارشناسان پلیس راهور می‌توانند با بررسی شواهد موجود در صحنه، مقصر را تشخیص دهند؛ اما با این وجود اگر به رأی افسر پلیس اعتراض داشتید، راه قانونی برای این کار پیش‌بینی شده است. جالب است بدانید که در صورت حفظ صحنه در تصادف‌های خسارتی و ایجاد راه‌بندان، پلیس می‌تواند هر دو راننده را جریمه کند.
نکته دوم این‌که اگر تمامی شرایط گفته‌شده برای عدم نیاز به کروکی برقرار بود، احتیاجی به تماس با پلیس نیست و بهتر است ضمن توافق با طرف مقابل، به شعبه بیمه مراجعه کنید و پیگیر دریافت خسارت خود باشید. در این شرایط، تماس با پلیس تنها باعث هدردادن زمان می‌شود و نتیجه خاصی نخواهد داشت.
به امید روزی که همگی در رانندگی صبور باشیم و با رعایت هرچه بیش‌تر مقررات راهنمایی و رانندگی و احترام به حقوق یکدیگر، آمار حوادث ترافیکی را به حداقل ممکن کاهش دهیم.