بهترین زمان تعویض روغن گیربکس
بهترین زمان تعویض روغن گیربکس چه موقع است؟ روغن گیربکس یا واسکازین چه کاری انجام می‌دهد؟ چرا باید روغن گیربکس را تعویض کرد؟ آیا اصلا نیازی به تعویض روغن گیربکس وجود دارد یا نه؟
قطعا شما نیز با ما هم نظر هستید که دشمن اصلی دستگاه‌ها و قطعات مکانیکی، حرارت بیش از حد و اصطکاک نابجا است. این دو عامل و به‌ویژه اصطکاک سبب می‌شود تا اجزای ماشینآلات مکانیکی خیلی زود دچار دفرمگی، سایش و در نهایت آسیب جدی شوند و اگر نتوان این اصطکاک را از دستگاه‌هایی نظیر جعبه دنده و موتور خودرو دور کرد، عملا دیگر این سیستم‌ها برای ما کارایی نخواهند داشت.
چرا جعبه دنده به روغن یا همان واسکازین نیازمند است؟
بدین منظور مهندسان و مخترعان دستگاه‌های مکانیکی جهت رفع اصطکاک و روان‌سازی حرکات بین اجزای متحرک این ماشینآلات، انواع روغن‌های آلی یا روانکارها را به خدمت گرفتند تا ضمن رفع اصطکاک اضافی، تا حد امکان میزان حرارت ناشی از سایش قطعات مکانیکی روی یکدیگر را نیز کاهش دهند.
درون گیربکس از اجزای متعدد فلزی و به‌ویژه چرخ‌دنده‌های متصل به یکدیگر تشکیل شده که همه آن‌ها تنها در صورت وجود یک روانکار یا روغن گیربکس باکیفیت می‌توانند به کار خود طی بازه‌های زمانی طولانی ادامه دهند. بر این اساس لایه بسیار باریک روغن مابین سطوح فلزی مماس بر هم قرار گرفته و از تماس مستقیم آن‌ها ممانعت به عمل می‌آورد. بدین ترتیب دیگر نیروی اصطکاک نمی‌تواند باعث ساییدگی بیش از حد و خرابی قطعات گیربکس شود و درنتیجه طول عمر اجزای جعبه دنده بسیار افزایش پیدا خواهد کرد.
پیش از اینکه به سوال ” بهترین زمان تعویض روغن گیربکس چیست؟ ” پاسخ دهیم، باید یک شائبه دیگر را نیز در اینجا مطرح کنیم و آن اینکه آیا اصلا لازم است روغن گیربکس تعویض شود یا خیر؟
بهترین زمان تعویض روغن گیربکس چه موقعی است؟
جواب مثبت است؛ چراکه روغن گیربکس یا واسکازین بعد از آن که مدت‌زمان نسبتا طولانی لابه‌لای چرخ‌دنده‌ها پیچ‌وتاب خورد و تنش‌های دمایی مختلف را تجربه کرد، آن‌گاه به دلایلی همچون جمع شدن براده‌های ریزودرشت درون آن، آلودگی‌های محیطی مختلف، تغییر خواص فیزیکی به علت قرار گرفتن در معرض تنش‌های حرارتی و سایر عوامل از این دست، به‌مرور خاصیت اولیه خود را از دست می‌دهد؛ بنابراین باید در بازه‌های زمانی مناسب تعویض شود تا جعبه‌دنده بتواند به فعالیت خود بدون مواجهه با مشکل یا آسیب جدی ادامه دهد.
حالا که فهمیدیم واسکازین هم نیاز به تعویض دارد، لازم است بدانیم که بهترین زمان تعویض روغن گیربکس چه وقتی خواهد بود.
همان‌طور که اطلاع دارید جعبه‌دنده‌ها به دو گروه دستی و اتوماتیک تقسیم‌بندی می‌شوند. در این بین جعبه‌دنده‌های دستی حساسیت کمتری به نوع روغن نشان می‌دهند و معمولا مجاز هستیم واسکازین آن‌ها را طی دوره‌های طولانی‌تری در قیاس با گیربکس‌های اتوماتیک تعویض کنیم. به هر حال توصیه می‌شود که روغن گیربکس دستی را پس از طی مسافتی در حدود ۸۰ تا ۱۰۰ هزار کیلومتر تعویض کنید تا عملکرد جعبه دنده با مشکل مواجه نشود و تعویض دنده‌ها به نرمی صورت گیرد.
چه زمانی روغن گیبرکس را تعویض کنیم؟
اما برای جعبه‌دنده‌های اتوماتیک مدت زمان‌های مختلفی گفته شده‌است. به‌ویژه اگر از روانکارهای اصل و مورد تایید شرکت سازنده استفاده نشود، باید در فواصل زمانی بسیار کوتاه‌تر نسبت به تعویض روغن این‌گونه گیربکس‌ها اقدام کرد؛ چراکه اصولا گیربکس‌های اتوماتیک حساسیت بسیار بالاتری نسبت به کیفیت روغن دارند و اگر واسکازین آن‌ها به موقع تعویض نشود، عملیات تعویض دنده نیز در این گیربکس‌ها با مشکل و یا اصطلاحا تقه همراه خواهد شد.
به‌طور کلی توصیه می‌شود روغن گیربکس اتوماتیک را پس از هر ۵۰ یا ۶۰ هزار کیلومتر به طور کامل تعویض کنید. همچنین گفته شده که اگر صرفا از طریق باز کردن پیچ ته گیربکس اتوماتیک اقدام به خالی کردن روغن آن می‌کنید، به دلیل آن که در این روش تمام روغن درون جعبه‌دنده تخلیه نخواهد شد، بهتر است که زمان تعویض روغن خود را به ۳۰ هزار کیلومتر کاهش دهید تا جعبه دنده با مشکل مواجه نشود.
لازم به ذکر است که برخی منابع خارجی بهترین زمان تعویض روغن گیربکس اتوماتیک را بازه‌های بالاتر از ۱۰۰ یا حتی ۱۵۰ هزار کیلومتر می‌دانند که البته شرط آن تخلیه کامل روغن مستعمل درون جعبه دنده و استفاده از واسکازین ارجینال مطابق استاندارد کارخانه خواهد بود. کیفیت ساخت و نوع گیربکس نیز در این میان بی‌اهمیت نیست و اگر می‌دانید که گیربکس شما حساسیت بیشتری نسبت به کثیفی روغن نشان می‌دهد، باید زودتر آن را تعویض کنید. همچنین در هر مرتبه تعویض روغن بایست فیلتر روغن گیربکس را نیز عوض کرد تا عملکرد جعبه دنده به دلیل کثیفی بیش از حد صافی با مشکل مواجه نشود.
جمع‌بندی بهترین زمان تعویض روغن گیربکس
با توجه به انچه در مقاله ” بهترین زمان تعویض روغن گیربکس ” گفته شد باید بدانید که به‌هیچ‌وجه این مهم را به تعویق نیندازید تا قطعه گران‌قیمتی همچون گیربکس اتومبیل‌تان با آسیب جدی مواجه نشود. همچنین توصیه می‌کنیم در هر مرحله تعویض روغن موتور از متصدی تعمیرگاه یا تعویض روغنی بخواهید که میزان روغن جعبه دنده را نیز چک کند و در صورت کمبود، آن را به حد نرمال برساند.
علاوه بر این هرگونه نشتی روغن گیربکس را جدی بگیرید؛ چراکه احتمال خرابی کاسه نمدها در این بین وجود دارد و ممکن است بدون اطلاع شما میزان روغن گیربکس به حد خطرناکی کاهش پیدا کند. درنتیجه احتمالا حین حرکت به‌یک‌باره گیربکس شما از کار خواهد افتاد و برخی از اجزای اصلی آن دچار صدمه جدی خواهد شد.