خراب شدن شمع موتور سیکلت چه تاثیری در عملکرد آن دارد؟
کارستان ؛شمع موتور سیکلت به عنوان شروع‌کننده احتراق در موتور، جرقه لازم برای اشتعال سوخت را ایجاد می‌کند. بدیهی است خراب شدن شمع تاثیر منفی بر عملکرد موتور داشته و موجب افت توان می‌شود. به همین دلیل شمع را قلب تپنده وسایل نقلیه می‌دانند.
در این مطلب با شمع موتور سیکلت، علل و علائم خرابی آن و نکاتی درباره نحوه تعویض و نهگهداری آن آشنا می‌شویم.
کاربرد شمع در موتور سیکلت
فهرست مطالب
هر ماده سوختنی برای مشتعل شدن نیازمند شروع‌کننده و اکسیژن است. در موتورهای احتراقی نیز این قاعده برپا بوده و برای مشتعل شدن سوخت، باید جرقه و اکسیژن لازم تامین شود. شمع موتور سیکلت وظیفه ایجاد جرقه اولیه برای احتراق سوخت در موتور را برعهده دارد. به این ترتیب انرژی لازم برای انفجار سوخت (بنزین، گازوئیل، گاز طبیعی و …) فراهم می‌آید.
انواع شمع موتور سیکلت
امروزه مدل‌های متنوعی از شمع موتور سیکلت در بازار یافت می‌شود که هر یک ویژگی منحصر به خود را دارند. در ادامه با انواع شمع‌های موتور سیکلت آشنا می‌شویم:
۱- شمع تک پلاتین و دو‌پلاتین
شمع تک پلاتین، اولین و قدیمی‌ترین مدل شمع موتور سیکلت است. این شمع دارای یک پلاتین بوده و از آن برای ایجاد جرقه استفاده می‌کنند. پس از آن شمع‌های دو پلاتین روی کار آمد که با استفاده از دو پلاتین خود، شانس بالاتری در ایجاد جرقه داشت. شمع دو پلاتین، مصرف سوخت را نسبت به مدل‌های یک پلاتین کاهش داده و از خام‌‌سوزی آن پیشگیری می‌کند.
۲- شمع سوزنی
قطب مثبت در شمع‌های سوزنی به شکل سوزن طراحی شده و سبب ایجاد جرقه خطی در سیلندر می‌شود. این مسئله به احتراق سریع‌تر و کاهش مصرف سوخت در موتور کمک می‌کند. در حال حاضر شمع سوزنی خود دارای دو دسته است که در ادامه آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
۳- شمع ایریدیوم
در ساخت این نوع شمع از فلز ایریدیوم استفاده می‌شود که مقاومت گرمایی آن تا ۴۰۰۰ درجه سانتی‌گراد است. شمع ایریدیوم در دسته شمع‌های سوزنی قرار دارد. قطب منفی این مدل نیز دارای یک فرورفتگی است که باعث افزایش چند برابری دقت شمع در جرقه‌زنی می‌شود. این شمع‌ها در حالت عادی حدود ۱۵۰ هزار کیلومتر عمر می‌کنند.
۴- شمع پلاتینیوم
دسته دوم شمع‌های سوزنی، از فلز پلاتینیوم با مقاومت حرارتی در حدود ۲۵۰۰ درجه سانتی‌گراد برخوردارند. از این رو قادر به تحمل حرارت موتور در دورهای بالای ۴۰۰۰ بوده و با افت ولتاژ و جرقه مواجه نمی‌شوند. طول عمر مفید این شمع‌ها حدود ۱۰۰ هزار کیلومتر است.
نشانه‌های خرابی شمع موتورسیکلت
خرابی شمع موتورسیکلت در عملکرد موتور اختلال ایجاد کرده و رانندگی با آن را دچار مشکل می‌کند. اما چطور می‌توان متوجه خرابی این قطعه شد؟
برای تشخیص خرابی شمع موتور سیکلت باید به موارد زیر توجه کنید:
- مشاهده جرقه هنگام استارت زدن
- از کار افتادن ناگهانی موتور
- آتش‌سوزی در محفظه احتراق
- مشاهده علائم ظاهری روی شمع از قبیل شکستگی، سوختگی، زنگ‌زدگی و خوردگی
علل و عوامل موثر در سوختن شمع موتور سیکلت
سالم ماندن شمع موتور سیکلت در گرو نحوه رانندگی و استفاده از موتور است. بنابراین عدم رعایت یک‌سری نکات منجر به خرابی و یا سوختن شمع‌ها می‌شود. در ادامه با عوامل و علل موثر در خرابی قلب موتور آشنا می‌شویم:
۱- احتراق ناقص در موتور
زمانی که سوئیچ موتور را باز می‌کنید، بنزین به سمت محفظه احتراق به حرکت درمی‌آید. حال اگر استارت را در زمان مناسب نزنید، احتمال ناقص سوختن بنزین بالا می‌رود. در نتیجه علاوه بر افزایش مصرف سوخت در موتور، با کاهش عمر شمع نیز مواجه می‌شویم. به عبارت دیگر استارت در زمان مناسب را می‌توان یک مزیت دانست که از خرابی‌های آتی پیشگیری می‌کند. اگر استارت زودتر از موعد مقرر صورت گیرد، بنزین به طور کامل نسوخته و بخشی از آن هدر می‌رود. همچنین دیر استارت زدن هم موجب تجمع گازها در سیلندر شده و فشار زیادی به شمع وارد می‌کند. در نتیجه عمر آن کاهش یافته و زودتر از موعد خراب می‌شود.
۲- توان و قدرت کم موتور سیکلت
یکی دیگر از دلایل خرابی شمع موتور سیکلت، توان و قدرت کم وسیله نقلیه است. زمانی که قدرت موتور کمتر از حد استاندارد باشد، کاربراتور در ارسال بنزین به سیلندر، با سرعت مناسب دچار مشکل می‌شود. این مسئله باعث عدم ناهماهنگی در زمان جرقه‌زنی شمع نسبت به مقدار بنزین و اکسیژن می‌گردد. در نتیجه احتراق به درستی صورت نگرفته و نسبت به میزان مصرف بنزین، قدرت کمتری در موتور ایجاد می‌شود. تمام این اتفاقات، فشار زیادی را به شمع وارد کرده و در اثر حرارت بالا، خم شده و پیچ می‌خورد. در چنین شرایطی تنها راه‌کار تنظیم کاربراتور و تعویض شمع‌های خراب است.
۳- خرابی سری شمع موتور سیکلت
سری شمع موتور سیکلت نسبت به دیگر اجزای آن، با فرسودگی بیشتری مواجه است. علت این امر در تماس بودن این بخش با دیگر قطعات موتور است که اصطکاک زیادی در آن ایجاد می‌کند. بدیهی است بخشی از یک قطعه که اصطکاک بیشتری تجربه می‌کند، زودتر از سایر بخش‌ها دچار خرابی شود. به همین منظور لازم است در فواصل زمانی کوتاه، سری شمع موتور را بررسی نمایید./رادار جی پی اس