دلیل صداهای عجیب از ترمز، لنت و کلاچ یا دیسک چیست؟

وقتی که ترمز می‌گیریم، صدایی از سمت ترمز و چرخ‌ ها به گوش میرسه، اما گاهی ممکنه که این صدا تا حدی متفاوت باشه و در کنارش ترمز هم حالت همیشگی خوش رو نداشته باشه. اما علت شنیدن صداهای از عجیب ترمز چیه؟ ترمز قطعات مختلفی داره؛ مثل دیسک، لنت و… که وقتی به مشکل می‌خورند، در عملکرد سیستم ترمز تأثیر میزارند و حتی باعث شنیده شدن صداهای غیرمعمول از اون میشن.

از طرفی ترمز اهمیت زیادی داره هم مالی و هم جانی؛ از مبحث خطرات جانی که بگذریم، در صورتی که ترمز خراب بشه میتونه خسارت مالی سنگین رو هم روی دستمون بزاره و تا مدتها ما رو تعمیرگاه بکشونه. به همین دلیل اگه صدای عجیب و غریبی از موتور به گوش‌تون رسید، دست روی دست نزارید و سریعاً ماشین‌تون رو به یک مکانیک ماهر و حرفه‌ای نشون بدید. ما در این مقاله علت شنیدن صداهای عجیب از ترمز رو با هم بررسی می کنیم و بهتون میگیم که چطور تشخیص بدید مشکل از کجاست.

دلیل شنیدن صدا از ترمز خودرو

اول اینکه لازم نیست با شنیدن هر صدایی از ترمز نگران بشید و مسیر تون رو به سمت تعمیرگاه‌ها کج کنید؛ چرا که بعضی از این صداها در واقع نشان دهنده عملکرد معمولی ترمز هستند و در بعضی شرایط خاص به گوش می‌رسند. در واقع با توجه به شرایط جاده، نوع رانندگی و … ممکنه که صداهای متفاوتی از ترمز و چرخ ها بشنوید. امروزه همه خودروها مجهز به ترمزهای ضد قفل یا abs هستند که معمولاً هم در زمان ترمزگیری های شدید صداهای شدیدی میدن و در واقع یک نشونه از عملکرد صحیح ترمزهای خودرو هستند.

پس اگه در زمان ترمزگیری های نسبتاً شدید احساس کردید که پدال زیر پای شما صداهایی مثل خرخر یا تق تق میده، زیاد نگران نباشید و بدونید که این صدا کاملا عادی طبیعیه. اما این نکته رو فراموش نکنید که این صدا نباید همیشگی باشه یعنی در اصل اگه جیغ و داد ترمز گاه و بیگاه و هر چند وقت یکبار آن هم تحت شرایط خاص رخ میده، مشکل جدی وجود نداره و لازم نیست تا برای تعمیر یا ترمیم به تعمیرگاه بره. اما اگه این صدا رو چند وقته که به گوش‌تون میرسه باید نسبت به اون هوشیار تر باشید. در ادامه علت شنیدن صداهای عجیب از ترمز رو معرفی و بررسی می‌کنیم.

• آسیب دیدن و تمام شدن دیسک‌های روتر ترمز

یکی از علت‌های شنیدن صداهای عجیب از ترمز، فرسوده شدن دیسک های روتر ترمزه. در صورتی که هر روز از ماشین خودتون استفاده می‌کنید، اما باز هم صدا های مربوط به ترمز خودرو به گوش‌تون میرسه، به احتمال زیاد دیسک های روتور ترمز خودرو آسیب دیده و فرسوده ‏شده‌اند. این قطعه ها در طی زمان و با کار کردن خودرو ممکنه آسیب ببینند و غیر قابل استفاده باشند. به طور متوسط یک سیستم ترمز تقریبا تا ۳۲ هزار کیلومتر قابل استفاده‌ست و به مشکل نمیخوره.

در صورتی که از قطعات با کیفیت هم استفاده شده باشه، این طول عمر تا حدی افزایش پیدا می‌کنه. با این وجود فرسوده شدن این قطعات چیزی نیستن که ما بتوانیم از اونها فرار کنیم پس بهتره که همواره توجه تون به ترمز خودرو باشه و به طور دوره ای بخش های مختلف اونها رو بررسی و در صورت لازم قطعاتی مثل دیسک ها رو تعویض کنید.

توجه داشته باشید که در صورت آسیب دیدن دیسک ها صدای شنیده شده از ترمز ممکنه بیشتر حالت خراشیدن داشته باشه و در هنگام فشار دادن پدال ترمز در زمان رانندگی هم کمی لرزش ایجاد کنه. اگه می‌خواهید بدونید که چرا دیسک به مشکل مشکل می‌خوره؟ مقاله علت خرابی و تمام شدن دیسک و صفحه کلاچ رو مطالعه کنید.

• عدم استفاده طولانی مدت از خودرو

جالبه که بدونید یکی از دلایلش شنیدن صداهای عجیب از ترمز اینه که شما به اندازه کافی از اون استفاده نمی کنید؛ در واقع خودرویی که مدت زیادی در پارکینگ بوده باشه، مخصوصاً اگه از شرایط ‌نگهداری مناسبی هم برخوردار نباشه، ممکنه در طول گذشت زمان گرد و غبار روی آن جمع شده و قطعات مختلف ترمز دچار خوردگی یا پوسیدگی شده باشند. یکی از این قطعات مهم لنت‌های ترمز هستند که خیلی زودتر از سایر اجزا آسیب می بینند.

همچنین ممکنه که در طول زمان و با استفاده مجدد شما از خودرو این خوردگی به بخش های دیگه سیستم ‌ترمز هم گسترش پیدا کنه و آسیبی به مراتب بزرگتر و پرهزینه تر به دنبال داشته باشه. به همین دلیل در صورتی که قرار نیست برای مدت طولانی از خودرو استفاده کنید، بهتره برای مسافت های کوتاه هم که شده با آن رانندگی کنید تا از مشکل زنگ زدگی و فرسودگی قطعات پیشگیری کرده باشید.

• آسیب دیدن لنت های ترمز

لنت های ترمز هم از آن دسته قطعات سیستم ترمز هستند که باید در طی زمان و بعد از گذشت مدتی تعویض بشوند‌. این مدت به توصیه کارشناسان تقریبا ۲۰ هزار مایل یا ۳۲ هزار کیلومتر عنوان میشه. دقت کنید که لنت‌های ترمز از اهمیت زیادی برخوردارند و به دلیل تماس مداومی که با کالیپر ترمز و روتورها دارند در طی زمان آسیب می بینند.

در صورتی که صداهایی مثل جیرجیر از ترمز خودرو شنیدید به احتمال زیاد لنت های ترمز آسیب دیدن و به این روش دارن درخواست کمک می‌کنند! جالبه بدونید که آسیب دیدن لنت های ترمز خودرو یکی از معمول ترین و رایج ترین دلایل شنیدن صداهای عجیب از ترمز به شمار میره. در این زمان می‌تونید با ما در امداد خودرو آقای امداد تماس بگیرید تا امدادرسانان ما با تجهیزات کامل خودروی شما رو عیب‌یابی و در زمانی کوتاه مشکل پیش آمده رو رفع کنند.

• استفاده از لنت ترمز بی‌کیفیت

ممکنه بگید که من تازه لنت های ترمز ماشین رو عوض کردم، پس نباید اصلا صدایی بده اما گاهی اوقات بعضی از صداهای عجیبی که از ترمز شنیده میشه به دلیل کیفیت نامناسب لنت‌ها به وجود میان. ممکنه که لنت‌های ترمز خودروی شما بیش از حد مورد استفاده قرار نگرفته باشه، اما کیفیت پایینی داشته باشه که در این صورت مشکل‌ساز میشه. کیفیت و دوام یک لنت ترمز نو رو نمیشه از ظاهرش تشخیص داد؛ چراکه ممکن است کیفیت ضعیفی برخوردار باشه و در عمل کارکرد و دوام مناسب رو نداشته باشه.

لنت های ترمز اهمیت زیادی دارند و خرید آنها در واقع به منزله یک نوع سرمایه گذاریه؛ چون که کیفیت پایین اونها باعث میشه تا ترمز به صورت ناقص عمل کنه و در بدترین حالت یک تصادف رخ بده. پس در زمان خرید لنت ترمز بیشتر از اینکه به قیمت اون اهمیت بدید به کیفیت برند و سازنده لنت توجه داشته باشید. این طوری می‌تونید در هزینه های خودتون در آینده تا حد زیادی صرفه‌جویی کنید. به طور مثال استفاده از لنزهای با کیفیت ضعیف باعث میشه تا شما لازم باشه تا به طور مداوم برای تعویض لنت ترمز هزینه کنید یا حتی مجبور به انجام تعمیرات دیگه ناشی از عملکرد ضعیف این قطعه در خودرو باشید.

• مشکل در بلبرینگ های چرخ خودرو

بلبرینگ چرخ یکی دیگه از بخش ها و قطعات مهم در سیستم ترمز خودروعه که وجود ایراد یا مشکل در اون هم میتونه یکی از دلایل شنیدن صداهای عجیب از ترمز باشه. بلبرینگ در واقع مجموعه ای از گلوله های فولادیه که به وسیله قسمتی که بهش «ساچمه رو» گفته می شه کنار هم قرار میگیره. در صورتی که این قسمت آسیب ببینه یا شکسته بشه، عملکرد ترمز هم به مشکل میخوره و ممکنه در زمان ترمز صدایی مثل عبور از یک مسیر پر سر و صدا در یک جاده شلوغ به گوش برسه.

از نشانه های دیگه خرابی بلبرینگ ها میشه به لرزش خودرو از حالت آرام تا بلند اشاره کرد. صدای ناشی از آسیب دیدگی این قطعات بیشتر حالت جیر جیر داره و حتی به صورت صدای خراش از چرخ‌های خودرو هم به گوش می رسه. جالبه بدونید که در اثر خرابی و آسیب دیدگی بلبرینگ های چرخ، لاستیک های خودرو هم در معرض آسیب و فرسودگی قرار می گیرند و پس از مدتی خراب می‌شوند.

• گیر کردن مواد خارجی در ترمز خودرو

گاهی اوقات علت شنیدن صداهای عجیب از ترمز به خاطره گیر کردن یا برخورد یک سنگ یا مواد خارجی در بین قطعات ترمز از جمله کالیپرها رخ میده. در صورتی که چنین موردی پیش بیاد، حتی وقتی که شما پاتون رو روی پدال ترمز خودرو هم نزاشتید این صدا به گوش میرسه. تمام مدتی که خودرو در حال حرکته این صدا قابل شنیدنه. برای رفع این مشکل می‌تونید در صورت ممکن خودرو رو در یک فضای باز و عمومی به طور مکرر به عقب و جلو حرکت بدید تا به این ترتیب چیزی که در بین قطعات ترمز خودرو گیر کرده جدا بشه. در صورتی که با انجام این کار باز هم این صدا قطع نشد بهتره که خودرو رو برای بررسی و رفع اشکال دقیق‌تر به یک مکانیک حرفه‌ای نشون بدید و ازش کمک بگیرید‌.

• عدم روغن کاری کافی خودرو

به عنوان یک راننده باید این نکته رو بدونید که روغن کاری خودرو اهمیت زیادی داره و در دوام و عملکرد طولانی مدت خودرو نقش مهمی ایفا می کنه. در این بین خودرویی که به اندازه کافی روغن کاری شده باشه از سیستم ترمز بهتر و با کیفیت تری هم برخورداره. به عنوان مثال فرض کنید که شما همه قطعات سیستم ترمز خودروی خودتون رو روغن کاری کنید به جز پیچ های کالیپر. در نتیجه این عمل شما در زمان استفاده از ترمز در حین رانندگی صدای ناهنجاری از سیستم ترمز خودرو و مخصوصاً پیچ های کالیپر به گوش می‌رسه.

با وجود اینکه پیچ های کالیبر اغلب مواقع از روغن کاری مناسبی برخوردار هستند اما در صورت بروز این مشکل فرسوده شده و آسیب می‌بینند و باید تعویض شوند.

• آسیب دیدگی لرزه گیرهای سیستم ترمز

یکی دیگر از علت‌های شنیدن صداهای عجیب از ترمز وجود مشکل در لرزه گیرهای سیستم ترمزه. به مانند پیچ‌های کالیپر ترمز درزگیرهای سیستم ترمز هم یه قطعه کوچک هستند که میتونند باعث ایجاد صداهای آزار دهنده در خودرو شوند. ترمز خودرو در واقع یک قطعه کوچک پلاستیکی یا فلزی که بین لنت‌های ترمز و روتر ها متصل میشه و وظیفه داره تا نقص بین روترها و لنت های ترمز رو از بین ببره و صداهای غیر طبیعی که ممکنه به وجود بیایند رو کاهش بده.

مسلما زمانی که این قطعه با مشکل مواجه بشه و آسیب ببینه صداهای عجیبی از ترمز خودرو شنیده میشه. این مشکل به حدی جزئی و خاصه که حتی ممکنه مکانیک هم متوجه نشه. به همین دلیل توصیه ما اینه هر دفعه که برای معاینه خودرو به مکانیکی می‌روید، از اون‌ها بخواهید که لرزه گیرهای ترمز رو بررسی و در صورت لزوم تعویضشون کنند. البته دقت داشته باشید که این کار وقت و هزینه زیادی هم نمیبره و چندان مشکل و پیچیده نیست.

• عملکرد دیفرانسیل جلو یا دیفرانسیل عقب

جالبه بدونید که دیفرانسیل جلو یا دیفرانسیل عقب بودن خودرو هم بر روی صداهای به وجود آمده از ترمز تاثیر میذاره؛ چراکه هر کدوم از این سیستم ها انتقال قدرت متفاوتی دارند.

به عنوان مثال در طراحی و ساخت خودروهای دیفرانسیل جلو اجزای سیستم ترمز کوچکتر و دارای جرم کمتری هستند، به همین دلیل بر روی سطح نویز اولیه تاثیر چندانی ندارند. در صورتی که در خودروهای دیفرانسیل عقب اجزای سیستم ترمز سنگین تر هستند و فریم های بزرگی دارند به همین دلیل هم نویز اولیه رو جذب می‌کنند.

علاوه بر این در خودروهای دیفرانسیل عقب عمده عمل ترمز گیری توسط ترمزهای عقب انجام میشه و بخش خیلی کمی از آن به عهده ترمزهای جلو واگذار میشه. به همین علت دمای عملکرد در خودروهای دیفرانسیل جلو خیلی بیشتره که باعث میشه تا صدای جیغ مانندی از لنت های ترمز جلو خودرو به گوش برسه.

صداهای عجیب از ترمز خودرو ممکنه که به صورت همزمان یا جداگانه به گوش برسند. در کنار آن عوامل دیگه‌ای هم وجود دارند که ممکنه ظاهر بشن. بهتره تا برای رفع مشکل اساسی خودرو اون رو به یک مکانیک معتبر نشون بدید تا بتونید از کارایی و عملکرد ترمز ها مطمئن تر بشید. اما گاهی اوقات این صداها مشخصاً میتونند نشون بدهند که مشکل از کجاست. اما چطور میتونیم از بروز این نوع صداهای جلوگیری کنیم؟

راهکارهای مهم برای حذف صداهای عجیب از ترمز

اولین و اصلی‌ترین علت صدای ترمز ارتعاشه. در ترمزهای دیسکی این ارتعاشات اغلب بین لنت و دیسک، لنت و کلیپر یا کلیپر و اتصالات نصب شده بر روی اونا به وجود میان. اما ارتعاشات ترمزهایی که از سیستم کاسه چرخ استفاده می­‌کنند، اغلب بین بین کفشک و کاسه چرخ یا کفشک و صفحه پشت­بند ایجاد میشه.

این ارتعاشات در یک قسمت باعث تحریک و در یک قسمت باعث ایجاد ارتعاش می‌شوند؛ مخصوصا که این قطعات در حال حرکت هستند و ارتعاش بیشتری هم پیدا می‌کنند. برای حذف این صداها می‌تونید به ترتیب زیر عمل کنید:

در زمان ترمز به دقت گوش کنید و ببینید که آیا صدایی از لنت شنیده می­شه یا نه. در صورت لزوم خوبه که لنت‌ها رو چک کنید و ببینید که محکم در جای خودشون قرار گرفته باشند؛ به نحوی که با دست نیست اونها رو جابه­‌جا کرد.

در صورتی که لنت­‌ها در جای خودشون به خوبی نصب شدن، انا بازم صدا می‌دهند، یکی از ارزان‌ترین و بهترین راه­‌ها برای از بین بردن صداهای عجیب از ترمز در این موقع اینه که لنت­‌ها رو از جای خودشون دربیارید و پشت‌شون Shim نصب کنید. Shim ها در واقع به نوع عایق­ هستند که مثل بالشتک عمل می­‌کنند و برای جلوگیری از ارتعاشات استفاده میشن و ارتعاشات بین لنت و کلیپر رو تا حد زیادی کاهش می­دن.

در مرحله بعدی خوبه که گیره‌ها و اتصالات سیستم ترمز رو هم به دقت بررسی کنید تا به درستی در جای خودشون نصب و محکم شده باشند. اگه دیدید که یک فنر یا گیره به علت دمای بالای سیستم ترمز حالت فنری خودش رو از ­دست داده و شُل شده، باید سریعا تعویضش کنید.

در کنار این موارد، تمیز کردن و روغن‌کاری متعلقات کلیپر هم به حذف این صداها کمک می‌­کنه.

صداهای عجیب از ترمز می‌تونه به علت خرابی یا لق بودن قطعات و اجزای این سیستم هم باشه که در این مورد جایگزینی پین­‌ها و بوش­‌ها به عنوان یک راه‌­حل کمک زیادی می‌کنه.

در صورتی که کلیپر خیلی کهنه شده و لق می­زنه، شاید تعویض اون تنها راه‌حل ممکن باشه.

یکی دیگه از علت‌های صدای جیغ در ترمزهای عقب، تماس ضعیفیه که بین کاسه چرخ و کفشک به وجود اومده. این مشکل رو با جایگزین کردن لنت‌­های ترمز عقب یا پرداخت مجدد سطح داخلی کاسه چرخ میشه رفع کرد.

یکی دیگه از راه حل‌های حذف صداهای عجیب از ترمز عقب، گرفتن لَقی اجزای سیستم ترمز عقبه که از ارتعاش بین صفحه پشت­بند و لنت ترمز جلوگیری می‌کنه.

کارستان