آمادگی لازم برای ۱۰ موقعیت اضطراری در رانندگی
آگاهی و تمرین تمام آن چیزی است که نیاز دارید.
کنترل شتاب ناگهانی خودرو
اگر ساسات خودرو گیر کرد یا موتور آن بدون هیچ دلیلی شتاب گرفت، باید سریعاً دنده ی خودرو را در حالت خلاص قرار دهید. اگر این کار نتیجه نداد، سریعاً موتور را خاموش کنید.
برای گرفتن گواهینامه ی هواپیمای خصوصی، مهارت فرد در غلبه بر موقعیت های اضطراری پایه سنجیده می شود. اما برای گرفتن گواهینامه ی رانندگی، فقط مهارت نسبی فرد در دور زدن و تا حدودی پارک دوبل سنجیده می شود. اما برخی معتقدند که حتی به این حد مهارت هم نیازی نیست. اولین باری که رانندگان باید مهارت های اجتناب از حادثه را نشان دهند، جان انسان ها در این آزمون به خطر میفتد. بدون دانش و تمرین، هیچ شانسی برای موفقیت در این آزمون وجود ندارد.
موقعیت اضطراری ۱: حوادث غیر مترقبه
بهترین راه برای نجات از یک حادثه، دست و پنجه نرم کردن با آن نیست. برای شروع، مادامی که پشت فرمان هستید مسئولیت هر اتفاقی را بپذیرید. اگر خسارتی ایجاد شود شما قربانی حادثه نیستید، بلکه در این حادثه شریک هستید. بنابراین مسئولیت شما این است که از خودروهایی که از چراغ قرمز رد میشوند یا خودروهایی که از سمت راست سبقت میگیرد و درست جلوی شما به سمت چپ میپیچند، دوری کنید؛ در ترافیک های ناگهانی در بزرگراه ها احتیاط کنید؛ و از رانندگانی که در حال رانندگی با گوشی خود پیام میدهند، فاصله بگیرید.
در حالی که از دید پیرامونی برای باقی ماندن در مسیر استفاده میکنید، با زیر نظر داشتن مسیر پیش روی خود، مشکلات را پیش از آنکه به موقعیت های خطرناکی تبدیل شوند، تشخیص دهید. بدین منظور، اطمینان حاصل کنید که مسیر پیش روی خود را تا فاصله ی معقولی زیر نظر دارید؛ از یک ماژیک خشک برای کشیدن خطی افقی روی شیشه جلویی استفاده کنید تا درست زیر مردمک شما قرار بگیرد. ضمن حرکت، نباید به زیر آن خط نگاه کنید. در ترافیک سنگین، از بین شیشه های خودروی جلویی مسیر را تحت نظر داشته باشید، یا خودروی خود را مقداری به سمت چپ راننده ی جلویی هدایت کنید تا بتوانید روشن شدن چراغ ترمز ماشین های جلو را پیش از او ببینید.
آنچه را که میبینید تحلیل کنید. زمانی که چراغ ترمز همه خودروهایی که جلوی شما قرار دارند روشن شد، در مسیر پیش روی شما اتفاقی افتاده است پس سرعت خود را کم کنید.
موقعیت اضطراری ۲: عابران، موتورسواران و خودروهای کوچک
طبق آمار سازمان ملی ترافیک بزرگراه تقریبا ۳۶ درصد تصادفات خودرویی درحین دور زدن و یا عبور از تقاطع روی می دهد. از آنجایی که خودروهای امروزی، نسبت به گذشته، به خاطر ایربگ های کناری ستون های پهن تری دارند، تشخیص خودروهای کوچک، موتورها، و عابران در حال عبور بسیار سخت تر شده است. پس پیش از چرخاندن فرمان به مسیر پیش روی خود نگاهی بیاندازید. این عبارت را به خاطر بسپارید: BLT یعنی توقف کن، نگاه کن بعد بپیچ. این کار را اغلب با نگاه کردن از طریق پنجره های کناری باید انجام داد. در محل های گردش U شکل یا ۱۸۰ درجه باید از شیشه سرنشین عقب مسیر را بررسی کنید. حتی اگر در مسیر مستقیم حرکت میکنید، پیش از عبور از یک تقاطع، با نگاهی سریع از شیشه کناری میتوانید چراغ راهنما را ببینید و متوجه شوید که کدام خودروها چراغ قرمز را رد کرده اند.
موقعیت اضطراری ۳: توقف ناشی از ترس
تصور کنید که آزادراه کاملاً بسته شده است. بار یک ماشین سنگین روی اتوبان واژگون شده و سوخت یک موتور در لاین مرکزی و در ساعات اوج ترافیک تمام شده است، یا گله ای از حیوانات از مسیر عبور میکنند. شما باید همین الان توقف کنید. اگر خودروی شما مجهز به ترمز ( ABS ) باشد، تنها کاری که لازم است انجام دهید این است که با تمام قدرت پای خود را روی پدال ترمز بکوبید، و همانجا نگه دارید، و در صورت لزوم کمی فرمان را به حاشیه متمایل کنید. در زمانی بسیار کم و باورنکردنی متوقف خواهید شد. از سال ۲۰۱۲، اکثر خودروها به سیستم کنترل پایداری الکترونیکی ESC مجهز شده اند، سیستمی که ABS یکی از اجزای کلیدی آن است.
برای استفاده ی بهینه از ABS، پا را با شدت روی پدال ترمز بکوبید، انگار که در صورت توقف ۱ میلیون دلار برنده میشوید. بدون هیچ ظرافتی روی پدال بکوبید تا به کف خودرو برخورد کند. سپس پای خود را محکم روی آن نگه دارید تا خودرو به صورت کامل متوقف شود. به صداهای ناخوشایند و یا لرزش های پدال ترمز توجه نکنید. سیستم ABS کار خود را انجام میدهد. بعد از چندین بار تمرین یک فرد ۱۵ ساله هم میتواند درست مانند یک راننده ی حرفه ای مسابقه ی رالی در کوتاهترین زمان خودرو را متوقف کند.
اما باید تمرین کنید چرا که در مکانیسم عملکرد ترمز ABS تنها یک مشکل به نام راننده وجود دارد، اگر راننده آموزش دیده نباشد، نمیتواند از ABS به خوبی استفاده کند. ( یک نکته با اهمیت اینکه اگر خودروی شما پیش از ۲۰۱۲ ساخته شده است، قبل از اینکه محکم بر روی پدال ترمز بکوبید مطمئن شوید که خودروی شما ABS دارد. در این حالت زمانی که ماشین را روشن میکنید یکی از چراغ های هشدار روی داشبورد خودرو علامت ” ABS ” را نشان می دهد.
توصیه آخر در مورد توقف با ترس و اضطراب این است که اگر موقعیت ایجاب کرد و مجبور به ترمز اضطراری شدید، اصلا نگران خودروی پشت سر خود نباشید. اگر به ماشین جلویی خود برخورد کنید، شما جریمه میشوید. اما اگر خودروی پشت سر به شما بزند، آن خودرو جریمه میشود.
موقعیت اضطراری ۴: اجتناب از سانحه به کمک ABS
یکی از ظرافت های به کار رفته در سیستم ABS این است که حتی هنگام ترمز شدید هم به شما اجازه می دهد فرمان را بچرخانید. اما در صورتی که این کار را به درستی انجام ندهید، مشکلات جدی به بار خواهد آورد. دلیل این امر یک نکته ی فنی ساده است؛ بهترین عملکرد تایرها در زمینه اعمال نیروی توقف زمانی است که در جهت مستقیم قرار گیرند. بدون ABS، دو عمل همزمان چرخش و ترمز شدید مانع از حرکت چرخ ها می شود. در این حالت به علت کاهش قدرت توقف امکان پیچیدن وجود ندارد. اما با سیستم ABS مقداری از نیروی توقف صرف حرکت چرخ ها به طرفین می شود.
اما باز هم مشکل وجود دارد. برای مثال اغلب رانندگان هنگامی که حیوانی را در مسیر حرکت می بینند، محکم پای خود را روی پدال میکوبند و فرمان را میچرخانند و در حالی که فرمان همچنان به طرفین منحرف است فشار وارد بر پدال را کم میکنند یا پای خود را از روی پدال بر می دارند. زمانی که نیروی توقف در نتیجه رها کردن پدال ترمز از میان میرود، لاستیک ها آزاد میشوند، و بیشترین نیروی چرخش بر لاستیک ها اعمال میشوذ، به همین دلیل خودرو به سمتی که فرمان به آن چرخانده شده است کشیده میشود و شاید به حیوان دیگری و یا یک درخت برخورد کند. به همین دلیل باید تمرین کنید که پیش از رها کردن ترمز فرمان را به حالت مستقیم در بیاورید.
موقعیت اضطراری ۵: خارج شدن از جاده
در صحنه های تصادف حدود یک چهارم سوانح مرگبار، تنها در یک خودرو وجود دارد. ۷۰ درصد این حوادث زمانی اتفاق میافتند که رانندگان در اثر غفلت کمی (به اندازه دو چرخ) از مسیر خارج میشوند، و در اثر ترس، ناگهان مسیر خود را تصحیح میکنند. این کار باعث میشود خودرو از کنترل خارج شود و از مسیر منحرف شود و به سمت ماشین هایی که از مسیر مخالف می آیند کشیده شود. ناراحت کننده این است که اگر راننده فقط بتواند خونسردی خود را حفظ کند و به آرامی دوباره به مسیرش بازگردد، تقریبا همه ی این حوادث قابل اجتناب هستند.
اگر در شرایطی قرار گرفتید که دو چرخ خودرو از مسیر خارج شد، پای خود را از روی پدال گاز بردارید و فرمان را به صورت مستقیم نگه دارید و بگذارید سرعت خودرو خودبخود کم شود تا بتوانید به آرامی به مسیر خود بازگردید. اگر این کار را به درستی انجام دهید، سرنشینان حتی متوجه حرکت دستان شما هم نمیشوند. بهتر است پای خود را از پدال ترمز دور نگه دارید. اما اگر هر چهار چرخ در حال خروج از مسیر است یا در حال برخورد با شیئی سخت تر از یک صندوق پست هستید، بهتر است که از ABS استفاده کنید. مطمئن شوید که پیش از رها کردن ترمز فرمان را در حالت مستقیم قرار داده اید.
موقعیت اضطرای ۶: ترکیدن لاستیک
برای اینکه بتوانید در صورت ترکیدن لاستیک جان سالم به در ببرید، تصور کنید که در تعقیب و گریز پلیس و خلافکارها، شما خلافکاری هستید که از روی موانع پنچرکننده ی پلیس عبور کرده اید. چند لحظه گاز را فشار دهید و مستقیم برانید. صدای مهیب ترکیدن تایر باعث میشود بیشتر رانندگان درست برعکس این عمل کنند. سعی میکنند سریعا توقف کنند و درنتیجه از جاده خارج می شوند. درصورت ترکیدن لاستیک های عقبی، در سرعت بالا، هر حرکتی به طرفین به احتمال زیاد باعث چرخش خودرو میشود و حادثه دلخراشی را رقم میزند.
زمانی که با رانندگان این تکنیک های اضطراری را تمرین میکنم، صدها نفر از آنها به درستی کنترل خودرو را هنگام ترکیدن لاستیک حفظ می کنند. من در صندلی سرنشین می نشینم و چاشنی انفجار پلاستیک را فشار میدهم که شکاف ایجاد شده در تایر منفجر شود. حتی یک راننده هم کنترل ماشین را از دست نمیدهد. شما هم میتوانید به همین خونسردی عمل کنید.
کمی فشار دادن پدال گاز باعث می شود که حواس خود را جمع کنید و به یاد بیاورد که باید مستقیم در مسیر قبلی برانید و از پدال ترمز اجتناب کنید. اجازه دهید سرعت خودرو به مرور کم شود و سپس به آرامی به سمت شانه جاده حرکت کند. مهم نیست که چقدر گاز داده اید، خودرو متوقف خواهد شد. نیروی مقاومت یک لاستیک ترکیده آنقدر پتانسیل دارد که یک خودرو را متوقف کند.
تقریباً همه ی حوادث ناشی از ترکیدن لاستیک در جاده ها و بزرگراه ها در روزهای گرم و با خودروهایی اتفاق میافتد که در مسیر مستقیم با سرعت بالا و لاستیک های کم باد حرکت میکنند. خم شدن پی در پی لاستیک های ناسالم، فرسوده و کم باد یکی از دلایل اصلی این امر است. فشار باد لاستیک خود را چک کنید تا هیچ گاه با این چنین موقعیتی روبرو نشوید.
موقعیت اضطراری ۷: چرخش نامناسب فرمان
در یک موقعیت اضطراری، هدف شما این است که فرمان را با سرعت اما روان حرکت دهید. حرکات تند و نامنظم چرخ باعث میشود لاستیک های خودرو از مسیر خود منحرف شوند. چرخش نامناسب فرمان باعث می شود لاستیک های عقبی از مسیر خود منحرف شوند و شاید خودرو دور خود بچرخد. چرخش روان و سریع فرمان نیروی کنار برنده را به آرامی به چرخ ها اعمال میکند و باعث غافلگیری آنها نمیشود.
چرا نباید فرمان را یکباره بچرخانید ؟ با این مثال متوجه خواهید شد. چند وقت پیش، در یک روز بارانی در کوهستان، ناگهان با یک لاستیک کامیونی در مسیر مواجه شدم. گودی پر از آب، جای چرخ ها و تاریکی آنجا همه دست به دست هم داده بود تا این جسم سیاه غول پیکر در مسیر استتار بشود. من به آرامی و به نرمی فرمان را چرخاندم تا با فاصله کمی از این مانع عبور کنم. کمی مکث کردم تا لاستیک ها به صورت کامل گیرایی خود را بر سطح جاده بدست بیاورند، و سپس به آرامی فرمان را به راست چرخاندم و به مسیر خودم بازگشتم. اگر با شدت فرمان را چپ و راست کرده بودم، به احتمال زیاد الان جایی زیر خاک خوابیده بودم.
موقعیت اضطراری ۸: گیر کردن ساسات و شتاب ناگهانی خودرو
مواردی مانند کفپوش های آزاد و سیم ساسات که در جای مناسبی تعبیه نشده اند، باعث شده تا کنون چندین بار گیر ناگهانی ساسات را تجربه کنم. اگر موتور خودرو به صورت ناگهانی و بدون امکان کنترل شتاب بگیرد، باید سریعاً آن را متوقف کنید. اگر خودرو با فشار پدال ترمز سرعت گرفت سریعاً پای خود را از روی پدال بر دارید. آنگاه اگر موتور از صدا افتاد به احتمال زیاد پای خود را روی پدال ساسات گذاشته بودید. اکنون سعی کنید پدال را به سمت چپ حرکت دهید. اگر این کار باعث توقف خودرو نشد، دنده خودرو را خلاص کنید. نگران اینکه سهوا به دنده عقب بزنید نباشید. بیشتر خودروهای مدرن، بدون فشار دادن دکمه ای روی دسته ی دنده، اجازه این کار را به شما نمی دهند. حتی اگر وارد حالت دنده عقب شوید، کامپیوتر همه خودروهای مدرن این درخواست را رد میکنند. آخرین راه حل، خاموش کردن خودرو است.
در حالی که این کارها را انجام میدهید، با تمام قدرت خود پدال ترمز را فشار دهید. در تمام خودروهای سالم و مدرن قدرت ترمز به قدرت موتور برتری دارد؛ حتی اگر توان خودرو یک یا دو دنده پایین بیاید. اگر واقعاً با تمام قدرت ترمز را فشار دهید، علی رغم دور بالای موتور، خودرو متوقف میشود. با این حال، ترمز همیشه نمیتواند بر قدرت موتور غلبه کند و افرادی که مشکل جسمی دارند ممکن است قادر نباشند به مدت زیاد فشار کافی برای فشردن پدال ترمز را اعمال کنند. پس خودرو را در دنده خلاص بگذارید و آن را خاموش کنید.
موقعیت اضطراری ۹: سرخوردن لاستیک های جلویی
زمانی که اصطکاک بین لاستیک های جلوی خودرو با زمین از بین برود، لیز میخورد. عکس العمل درست و طبیعی بیشتر رانندگان چنین است:
“وای، لعنتی” (یا چیزی مشابه آن) .
پای خود را از روی پدال گاز برمیدارند.
از پدال ترمز اجتناب میکنند.
دستان خود را همانجا که هست میگذارند. چرخاندن فرمان کمکی نخواهد کرد و ممکن است مشکل آفرین باشد.
منتظر می مانند لاستیک ها گیرایی خود را دوباره بدست بیاورند.
دعا میکنند که گیرایی خودرو پیش از برخورد با درخت یا سایر موانع بازگردد.
چرخاندن فرمان یا اعمال فشار بیشتر روی پدال ترمز مثل این است که از یک حساب خالی چک بکشید. این کار نیازمند گیرایی بیشترلاستیک است که در چنین شرایطی در توان لاستیک ها نیست.
موقعیت اضطراری ۱۰: سرخوردن لاستیک های عقبی
با کلمات نمی توان ضربه زدن به توپ بیس بال را به کسی یاد داد. به همین ترتیب به شما هم نمیتوانند یاد دهند که چگونه از لیز خوردن لاستیک عقب جلوگیری کنید. برخلاف لیز خوردن لاستیک های جلویی، نمیتوانید با موفقیت به لیز خوردن لاستیک های عقبی واکنش نشان دهید؛ باید آن را پیش بینی کنید.
سیستم کنترل پایداری الکترونیکی ( ESC ) توانایی توقف لیز خوردگی را برای شما فراهم میکند. اما به کمک شما هم نیازدارد. مطمئن شوید که عاج لاستیک های خودرو ساییده نشده، باد آنها تنظیم است و فشار مناسبی دارند. تایرهایی که عاج بلند دارند باید در عقب ماشین قرار بگیرند. به یاد داشته باشید که سیستم ESC قادر به دور زدن قوانین فیزیک نیست. اگر با سرعت ۵۰ کیلومتر بر ساعت ۶۰ درجه بچرخید تصادف خواهید کرد، خواه مجهز به سیستم ESC باشید یا نه.
منبع:تخت گاز