طبق خودرو چه وظیفه ای دارد و علائم خرابی آن چیست؟ (تصاویر)

همانگونه که در مقالات قبلی خواندیم سیستم تعلیق هر خودرویی از اجزای متفاوتی تشکیل شده است که هر کدام وظایف مهمی بر عهده دارند. پس از احتراق سوخت در محفظه سوخت داخل موتور و تبدیل انرژی شیمیایی حاصل از آن به انرژی مکانیکی نیاز است تا اتصالاتی این نیرو را موتور به چرخ های خودرو منتقل کنند.

در واقع یکی از مهمترین قسمت های هر خودرویی سیستم تعلیق (Suspension) آن است. این سیستم از اجزایی همانند سیبک، فنرها، کمک فنر ها و…تشکیل شده است که وظیفه اصلی آن اتصال بدنه و چرخ ها به یکدیگر و مدیریت ارتباط بین جاده و خودرو است. سیستم تعلیق خودرو در وظایف دیگری مانند هدایت خودرو، شتاب گرفتن آن و همچنین ترمز و توقف خودرو نقش مهمی را ایفا می کند.

در مورد نقش پلوس نیز صحبت کردیم و خواندیم که پلوس قطعه ای از قطعات جلوبندی ماشین است که برای انتقال نیرو به چرخ های خودرو به کار می رود. حال در این مقاله قصد داریم به یکی دیگر از اجزای مهم سیستم تعلیق به نام طبق (به انگلیسی Control Arm) بپردازیم.

طبق خودرو قطعه ای فلزی است که در دو سر دارای بوشهای محوری است که از یک سو به قطعات متحرک سیستم تعلیق و از سمت دیگر به شاسی خودرو متصل می گردد و نقش اتصال شاسی به قطعات سیستم تعلیق را بر عهده دارد. طبق های در برخی موارد از نظر ظاهری شبیه به حرف A هستند چرا که از سمتی که به شاسی خودرو متصل می شوند دارای دو محور هتسند که در این حالت به آنها جناغی نیز گفته می شود.

سازندگان خودرو با توجه به نوع سیستم تعلیق هر خودرو از طبق های مختلفی استفاده می کنند و بنابراین ممکن است در هر دو محور خودرو و یا تنها در یکی از محورهای خودرو از طبق استفاده شود. البته ممکن است بر حسب سیستم تعلیق مورد استفاده در خودرو آن وسیله نقلیه فاقد چنین قطعه ای باشد. محل قرارگیری طبق ها نیز ممکن است در نیمه بالا و یا نیمه پایین چرخ وسیله نقلیه باشد که بنا بر محل قرارگیری به آن طبق بالا یا طبق پایین گفته می شود. امروز با گسترش استفاده از سیستم فنر و کمک فنر یکپارچه استفاده از طبق بالا کاهش پیدا کرده و اکثر خودروهای امروزی طبق پایین هستند. همچنین محل اتصالات طبق ها دارای بوش هایی است که وظیفه اتصال طبق به شاسی بر عهده آنهاست.

طبق به عنوان عضوی از سیستم تعلیق خودرو، حرکت آن را مهیا می کند و به همراه دیگر اعضای این سیستم، زوایای کمبر و کستر را می سازند. به علاوه طبق ها وظیفه دارند که نیروهای عرضی وارده از جاده را به شاسی خودرو منتقل و خنثی کنند. همچنین نیروهای طولی وارده از جاده را که از طریق سگ دست منتقل شده به میل موجگیر و در نهایت به شاسی انتقال می دهد.
طبق در سه بخش اصلی به قطعات دیگر متصل می شود؛ در قسمت داخلی توسط یک بوش لاستیکی که روی بوش فلزی سوار شده به شاسی خودرو متصل می شود. انتهای بیرونی طبق نیز توسط یک مفصل به نام سیبک به سگدست وصل می شود. همچنین طیق در قسمت وسط به میل موجگیر متصل است.

نشانه های خرابی طبق چیست؟

معمولاً رانندگان از آنجایی که عملکرد طبق به صورت مستقیم رابطه با آنها ندارد به صورت از خرابی آن آگاه نمی شوند. اما بعضاً طرح مواردی همچون بروز صدای تق تق در دست اندازها و یا صدای جیر جیر که ممکن است بر اثر حرکت طبق و تماس سایشی آن با شاسی باشد می تواند نشانه از خرابی طبق باشد.

یکی از دیگر از نشانه های خرابی طیق را باید در انحراف شدید زوایای کمبر و کستر چرخ ها و کج شدن طبق جستجو کرد. این مورد با مشاهده چرخ ها و عدم همراستای آنها قابل تشخیص است.
طبق ها معمولاً از دو ناحیه بوش و سیبک خرابی بیشتر دارند چرا که این دو قسمت فشارهای وارد از جاده را کنترل می کند و بنابراین بنابر شرایط جاده و نحوه رانندگی در معرض آسیب بیشتری هستند. همچنین برخورد چرخ ها با پستی و بلندی های جاده می تواند باعث کج شدن طبق خودرو شود.

بررسی وضعیت بوش ها از لحاظ لهیدگی یا پارگی بوش پلاستیکی آنها نیز برای اطمینان از صحت عملکرد طبق توصیه می شود. همچنین در بعضی موارد پارگی گردگیر سیبک یا اشکال در ساختار خود آن موجب ایراد در عملکرد طبق خواهد شد. بیرون زدگی بوش ها نیز یکی دیگر از اشکالاتی است که ممکن است در این قطعه مهم سیستم تعلیق خودرو به آن برخورد داشته باشید.