آشنایی با مدارها و عملکرد رله دوبل پراید ساژم و زیمنس و ولئو

رله ی دوبل خودروها از اهمیت بسیاری برخوردار است. دراین مقاله با سیم کشی رله دوبل پراید (ساژم. ولئو. زیمنس و بوش) و عملکرد سیستم انژکتوری آنها بطور مختصر آشنا خواهید شد. سرتاسر این مقاله اطلاعات کاربردی و مهمی است که بارها و بارها مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.

اطلاعات کلی و توضیحات عمومی

بطور کل ترتیب عملکرد رله دوبل در پرایدهای ساژم و ولئو شبیه به هم و در زیمنس و بوش نیز شبیه به هم می باشد. در اکثر خودروها چهار پایه از رله دوبل دارای ولتاژ دائمی هستند. در ساژم و ولئو پایه های ۱۱، ۸، ۱۵ و ۲ و در زیمنس و بوش پایه های ۱۱، ۸، ۱۵ و ۱۴ برق مثبت دایم دارند.

ترتیب عملکرد رله های سیستم انژکتوری

آن رله ای که در ساژم و ولئو به عنوان رله ی اول یا اصلی از آن استفاده می شود در زیمنس و بوش به عنوان رله ی دوم یا قدرت یا پمپ بنزین عمل می کند یعنی ترتیب عملکرد رله ها در این دو سیستم برعکس یکدیگر است.

برق حافظه ی موقت ECU

در ساژم و ولئو برق دایم از پایه ی ۲ وارد بوبین رله ی اصلی شده و با عبور از بوبین از طریق پایه ی ۱۰ رله، به ECU می رسد. این برق جهت حفظ حافظه ی موقت ECU است اما در زیمنس و بوش برق حافظه از پایه ی ۱۴ وارد بوبین رله ی اصلی شده و از پایه ی ۷ به ECU می رسد.

عملکرد رله دوبل و سیستم انژکتور ساژم و ولئو

در سیستم ساژم وقتی سوییچ خودرو باز شود ولتاژ مثبت از پایه ی IG1 سوییچ پس از عبور از فیوز انجین به ECU می رسد. ECU با دریافت این برق متوجه باز شدن سوییچ می شود و پایه ی ۱۰ رله دوبل را منفی می کند در نتیجه سیم پیچ رله ی اصلی مغناطیس شده و پایه ی ۱۱ که دارای ولتاژ مثبت دایم است به پایه های ۱ و ۹ متصل می شود. در این حالت برق انتظار پایه ی ۱۱ از طریق پایه ی یک به خود ECU و از طریق پایه ی ۹ به بوبین رله ی فن و به سوییچ اینرسی می رود.

رله دوبل

مجوز روشن شدن چراغ چک و رله ی دوم در سیستم ساژم و ولئو

برقی که ECU از پایه ی یک رله دوبل می گیرد به منزله ی سلامت رله ی اصلی و مجوزی برای روشن شدن چراغ چک و فعال شدن رله ی قدرت است یعنی اگر برق پایه ی یک به هر دلیلی به ECU نرسد، نه چراغ چک روشن می شود و نه رله ی دوم فعال می گردد. و همچنین ECU خطای رله اصلی را در حافظه ی موقت ثبت می کند.

ECU با دریافت برق از پایه ی یک با ارسال منفی به صفحه آمپر چراغ چک را روشن می کند و نیز یک منفی دیگر به بوبین رله ی دوم می فرستد یعنی به پایه ی ۷ رله. در این حالت بوبین رله ی دوم با داشتن منفی از ECU و مثبت از خروجی رله ی اول یعنی از پایه ی ۹ و از طریق سوییچ اینرسی ، مغناطیس شده و پایه های ۸ و ۱۵ که دارای برق انتظار هستند به پایه های ۴، ۵ ، ۶ و ۱۳ متصل می شوند و برق مثبت از طریق پایه ی ۴ به کوئل دوبل از طریق پایه ی ۵ به پمپ بنزین و شیر برقی کنیستر از پایه ی ۶ به سنسور سرعت ، سنسور موقعیت میل سوپاپ ، گرمکن سنسور اکسیژن و از پایه ی ۱۳ به انژکتورها ارسال می شود. اما این حالت موقتی است.

حالت Stand By

اگر تاچند ثانیه پس از باز شدن سوییچ و فعال شدن رله های اصلی و قدرت، خودرو استارت نخورد و سیگنال سنسور دور موتور به ECU نرسد، ECU منفی بوبین رله ی قدرت را قطع کرده و رله دوم غیرفعال می شود.

در این حالت، سوییچ باز، رله ی اصلی فعال و ECU در حالت Stand By به سر می برد. حالت استند بای یعنی ECU در انتظار دریافت سیگنال از سنسور دور موتور است. در چنین وضعیتی اگر سوییچ را در حالت استارت قرار دهیم دنده استارت فلایویل را به گردش درآورده و دندانه های فلایویل از مقابل سنسور دور موتور عبور می کنند و در این لحظه سنسور دور موتور، استارت خوردن خودرو را با ارسال سیگنال های مناسب به اطلاع ECU می رساند.

عملکرد سنسور دور موتور

سنسور دور موتور

لازم به ذکر است که سنسور دور موتور معمولاً در دو نوع اکتیو (فعال) و پسیو (غیرفعال) موجود است. سنسور اکتیو یعنی سنسوری که برای عملکرد نیاز به ولتاژ تغذیه داشته باشد. سنسور دور موتور از نوع اثر هال از این نوع می باشد که در خودروی ریو موجود است و برق خود را از رله دوبل می گیرد. اما سنسور پسیو سنسوری است که نیاز به تغذیه ندارد مانند سنسور دور موتور پراید و اکثر خودروهای دیگر که از نوع القایی می باشد.

ساختار سنسور دور موتور پراید

بطور کل سنسور های القایی دارای یک سیم پیچ بسیار ظریف با تعداد دور بالا هستند که روی یک هسته ی آهنی پیچیده شده اند و یک آهنربا نیز درون پوسته ی سنسور و در نزدیکی سیم پیچ قرار گرفته است.

شار یا فلو یا جریان مغناطیسی

وجود آهنربا در داخل سنسور دور موتور موجب به وجود آمدن یک میدان مغناطیسی در اطراف سنسور مخصوصاً در جلوی آن می شود. دندانه های آهنی فلایویل با نزدیک شدن به سنسور، درون این میدان قرار می گیرند و با عبور از مقابل سنسور، خطوط قوای مغناطیسی را منحرف می کنند. به انحراف خطوط قوای مغناطیسی، تغییر شار یا تغییر فلوی مغناطیسی می گویند.

ارتباط سنسور دور موتور با ECU

در نتیجه تغییر شار مغناطیسی موجب القا شدن یک ولتاژ متناوب درون سیم پیچی سنسور می گردد یعنی با منحرف شدن خطوط نامرئی قوای مغناطیسی، این خطوط با نقاط مختلف سیم پیچی سنسور برخورد می کنند و این به این معناست که خطوط قوا دائماً توسط سیم پیچی قطع می شود و همین عامل موجب القا شدن یک ولتاژ متناوب که دارای شکل موج سینوسی است درون سیم پیچی سنسور می گردد.

به محض اینکه این ولتاژ متناوب به ECU برسد ECU مجدداً منفی رله ی دوم را وصل می کند و همچنین با صدور دستورات پاشش و جرقه موجب روشن شدن خودرو می گردد. پس از روشن شدن خودرو اگر ایراد محسوسی در سیستم های خودرو وجود نداشته باشد چراغ چک خاموش می شود. این عملکرد رله دوبل و سیستم انژکتوری در پرایدهای ساژم و ولئو می باشد.

عملکرد رله دوبل و سیستم انژکتوری در پراید زیمنس

در پراید زیمنس ، با باز شدن سوییچ، برق از IG1 به ECU می رسد و ECU با دریافت برق سوییچ، اولاً با ارسال یک منفی به پایه ی ۷ رله که تا این لحظه برق حافظه ی موقت ECU را تامین می نمود، رله ی اصلی را فعال می کند. دوماً ECU با ارسال یک منفی به صفحه آمپر، چراغ چک را روشن می کند و سوماً با ارسال یک منفی به پایه ی ۱۰ رله، رله ی دوم را نیز فعال می کند.

عملکرد رله ی اصلی

با فعال شدن رله ی اصلی برق پایه های ۸ و ۱۵ از طریق پایه ی ۴ به کوئل دوبل، از پایه ی ۵ به رله های فن و پایه ی ۲ رله دوبل، از پایه ی ۶ به انژکتورها و شیر برقی کنیستر و از پایه ی ۱۳ به سنسور سرعت و سنسور موقعیت میل سوپاپ و گرمکن سنسور اکسیژن می رسد.

عملکرد رله ی پمپ بنزین

در این حالت برق انتظار پایه ی ۱۱ از طریق پایه ی یک بعداز عبور از فیوز پمپ به پمپ بنزین می رسد منتها فقط برای چند ثانیه. چنانچه خودرو در این مدت استارت نخورد ECU منفی پایه ی ۱۰ رله را قطع و رله ی دوم را غیرفعال می کند و این همان حالت استند بای است که ECU منتظر دریافت سیگنال دور موتور می باشد.

روشن شدن خودرو

اگر خودرو استارت بخورد در اثر عبور دندانه های فلایویل از مقابل سنسور دور موتور شار مغناطیسی تغییر کرده و ولتاژ متناوبی درون سیم پیچی سنسور القا می شود و ECU با دریافت این ولتاژ متناوب متوجه استارت خوردن خودرو می شود و مجدداً منفی بوبین رله ی دوم را وصل و دستورات پاشش و جرقه را صادر می کند.

تفاوت های سیستم زیمنس با ساژم

همانطور که گفته شد عملکرد چراغ چک در سیستم زیمنس هیچ ربطی به عملکرد رله دوبل ندارد یعنی چه رله دوبل سالم باشد و چه معیوب، به محض باز کردن سوییچ چراغ چک روشن می شود اما در سیستمهای ساژم و ولئو ابتدا باید رله ی اول فعال شود و برق خروجی از رله ی اول از طریق پایه ی یک به ECU برسد سپس ECU چراغ چک را روشن نماید.

تفاوت رله دوبل

در سیستم زیمنس رله ی دوم فقط برای تغذیه ی پمپ بنزین است و سایر مصرف کننده ها از رله ی اول تغذیه می شوند اما در ساژم رله ی دوم علاوه بر پمپ بنزین سایر قطعات سیستم را نیز تغذیه می کند شامل کوئل دوبل، انژکتورها، سنسور ها و…

در سیستم زیمنس، برخلاف ساژم سوییچ اینرسی نداریم.

در زیمنس چنانچه سنسور دور موتور معیوب شود خودرو با اندکی تاخیر روشن می شود چراکه ECU به کمک اطلاعاتی که از سنسور موقعیت میل سوپاپ می گیرد رله ی دوم را فعال و دستورات پاشش و جرقه زنی را صادر می کند اما در ساژم چنانچه سنسور دور موتور خراب شود اطلاعات سنسور موقعیت میل سوپاپ معمولاً نمی تواند منجر به روشن شدن خودرو شود چراکه این قابلیت برای ECU تعریف نشده است.

کارستان