کاتالیزور اگزور چیست؟
کاتالیزور یا مبدل کاتالیست (catalytic converter) بخشی از سیستم اگزوز و خروجی گازهای خودور است. مبدل کاتالیستی مورد استفاده در اگزوز خودروها، کاربرد جدیدی از کاتالیزور سطحی است. کربن منوکسید و هیدروکربن های حاصل از سوخت های نسوخته موجود در دود خودرو، از آلاینده های خطرناک هوا هستند.
گازهای خارج شده از اگزوز اتومبیل همراه با مقداری هوا از روی کاتالیزور که شامل فلز اکسیدهاست عبور داده می شود. گاز CO و هیدروکربن ها به CO2 و H2O تبدیل می شوند که نسبتا بی خطرند و در هوا رها می شوند. کاتالیست بخش مهمی از سیستم کنترل آلایندگی خودروی شماست. ولی گاهی اوقات عملکرد آنها مختل می شود.
در بسیاری از کشورها در آوردن و حذف کاتالیزور و رانندگی بدون آن تخلف سنگینی محسوب می شود و خلاف قانون است. زیرا به محیط زیست صدمه جدی وارد می شود.
شایع ترین عامل خرابی کاتالیزور خودرو انسداد شبکه های آن در اثر عمر طولانی مدت یا استفاده از سوخت غیر استاندارد است. انسداد این شبکه ها سبب می شود تا دود حاصل از احتراق موتور نتواند از طریق اگزوز تخلیه شود و از سوی دیگر هوای تازه نیز به اندازه کافی به موتور نرسد. بنابراین گرفتگی بیش از حد شبکه ها هم موجب خرابی کاتالیزور و هم عامل کاهش راندمان موتور خواهد شد.
دومین عامل ایجاد خرابی در کاتالیزور تغییرات در دما و ترکیب گازهای خروجی از موتور است. در واقع این قطعه به ترکیب گازها بسیار حساس است. بنابراین، در اثر مشکلاتی نظیر خرابی واشر سرسیلندر که موجب ورود آب و روغن به محفظه موتور و تغییر گازهای خروجی می شود، کاتالیزور به سرعت آسیب می بیند.
همچنین احتراق ناقص (که موجب تغییر ترکیب گازهای خروجی می شود) و گرم شدن بیش از حد موتور که موجب افزایش حرارت گازهای خروجی می شود نیز احتمال خرابی این قطعه را افزایش می دهد.
