ناک چیست و چطور رفع می شود ؟
ناک چیست و چطور رفع می شود؟
اگر ماشین باز باشید بارها اصطلاح ناک به گوشتان خورده ، بعضی وقت ها هم این ایراد را به اسم ضربه ناک یا ضربه ناشی از احتراق تعریف می کنند که همه بیان کننده یک ایراد رایج و البته بسیار مهم در موتور خودروهای احتراق داخلی میباشد. صدای ناک که به اشتباه صدای سوپاپ گفته می شود نوعی احتراق ناقص است که برای موتور ضرر بسیار زیادی دارد. خودروهایی مثل h30 کراس و هایما اس7 و جک جی ۵ و … این صدا را در حین حرکت و سرگاز دارند.
اما اینکه ناک چیست و چرا به وجود می آید و چه آسیبی ممکن است به موتور خودرو وارد کند و برای رفع ضربه ناک باید چکار کرد مواردی است که در این مقاله به توضیح و بررسی آن ها خواهیم پرداخت.
شاید حداقل یک بار شما نیز با این مورد مواجه شده باشید که موتور خودرو در هنگامی که در یک مسیر سربالایی قرار دارید شروع به تولید صدای چق چق کند (صدایی شبیه به برخورد آرام قاشق و چنگال به یکدیگر) و تا پدال گاز را رها می کنید این صدا بر طرف می شود و هنگامی که دوباره پای خود را روی پدال گاز قرار می دهید این صدا به گوش می رسد.
این صدا مشکلی است که که مکانیک ها آن را ناک یا ضربه می نامند. ناک به حالتی گفته می شود که در آن مخلوط سوخت و هوای موجود در سیلندر زودتر از زمان جرقه زنی شمع منفجر می شود. این حالت معمولا در هنگام حرکت در حالت اصطلاحا دنده مُرده به وجود می آید. وضعیت دنده مُرده مربوط به حالتی است که با انتخاب دنده اشتباه (بیش از حد سبک) راننده قصد شتاب گیری دارد و نامناسب بودن دنده در این وضعیت، منجر به تعلل پیشرانه در دور گرفتن و طولانی شدن پروسه احتراق می شود.
ناک زدن زمانی رخ می دهد که احتراق ناقص در محفظه همراه با کوبش انجام می گیرد. که این احتراق ناقص دلایلی همچون اکتان پایین بنزین، رسوب گرفتن محفظه احتراق خراب شدن یا کیفیت پایین شمع و یا کیفیت پایین روغن موتور میتواند داشته باشد. که در توضیح هر کدام از موارد بالا میتوان گفت، منظور از عدد اکتان مقاومت در برابر حرارت میباشد و هرچه عدد اکتان بنزین پایین باشد.
زمانی که مخلوط هوا و بنزین در حال متراکم شدن است انفجار ناشی از خودسوزی سریعتر رخ میدهد و اجازه نمیدهد که انفجار به واسطه جرقه شمع انجام بپذیرد زیرا عدد ایدهال برای اکتان بنزین ۹۸ میباشد و با این بنزین مخلوط هوا و بنزین به نهایت تراکم میرسد و سپس انفجار در اثر جرقه شمع باعث ایجاد توان و فشار به پیستون میشود اما بنزینهایی که در ایران وجود دارد در بهترین شرایط که بنزین سوپر میباشد دارای عدد اکتان ۹۱ است و بنزین معمولی هم دارای عدد اکتان ۸۵ به پایین میباشد.
اثر مخرب ناک و سوراخ شدن پیستون
سوراخ شدن پیستون در اثر ناک های متعدد و طولانی
همانگونه که توضیح داده شد. این بنزین ها در مرحله تراکم قبل از جرقه شمع خود منفجر شده. و ضربه ای به پیستون وارد میکنند. و ضربه پیستون هم به شاتون و بدنه سیلندر منتقل میشود. به همین دلیل است ایراد ناک یا ضربه ناک با صدای قاشق چنگال در موتور بخصوص در دور آرام موتور یا در حالت دنده مرده همراه است.
دلیل دیگر ضربه ناک رسوب گرفتگی اتاق احتراق موتور میباشد. به این صورت که لایه هایی از کربن و دود و یا زائده های فلزی در گوشه و کنار اتاق احتراق جمع میشود. که در دمای کارکرد موتور ذوب شده. و باعث افزایش دما در محفظه احتراق موتور خواهد شد. همچنین در صورتی که از شمع بیکیفیت یا ناسالم استفاده شود. جرقه کافی و به موقع در مرحله تراکم زده نمیشود و باعث بروز خطای ناک میشود.
چطور ناک را تشخصی دهیم؟
در سادهترین روش تشخیص ناک می توان گفت زمانی که خودرو در حالت حرکت است و پا را بر روی پدال گاز فشار بدهید صدایی شبیه به هم زدن قاشق و چنگال از موتور خودرو شنیده میشود که ممکن است بعضی مواقع و به اشتباه این صدا به صدای سوپاپ و استکانی تشخیص داده شود که در اصل صدای کوبش پیستون و خطای ناک میباشد. ضربه ناک باعث کاهش قدرت موتور افزایش آلایندگی و آسیب جدی به اجزای موتور مانند کج شدن شاتون، ذوب شدن یا سوراخ شدن پیستون و فشار به میللنگ و مجموعه یاتاقنها میشود.
در خودروهای مجهز به سنسور ضربه یا ناک سنسور، ضربات ناشی از احتراق زودرس و خوسوزی که باعث کوبش میشود. به ECU اطلاع داده میشود و ECU هم با تحلیل احتراق و میزان آن زمان جرقه زدن شمع ها را تتنظیم میکند. و تا حدودی باعث کمتر شدن احتراق زودرس میشود. توصیه میشود زمانی که متوجه وجود خطای ناک شدید در اولین فرصت نسبت به رفع ایراد اقدام نمایید و تا زمان رفع ایراد فشار را از روی موتور کم کنیم. مثلاً از تجهیزات برقی و کولر کمتر استفاده شود و در دور موتور پایین فشار کمتری به پدال گاز وارد شود و در سر بالایی با دور موتور بالا حرکت کنید.
راه حل نهایی برطرف کردن ناک ، ریمپ ایسیو
راه حل اصلی برای از بین بردن ناک خودرو ریمپ ایسیو است ، منشا پیدایش ناک ، کیفیت پایین بنزین می باشد که منجر به عدم احتراق مناسب می شود.با ریمپ ECU و تغییرات زمان بندی آوانس جرقه زنی می توان ناک موتور را بطور کامل حذف کرد.
کارستان